به گزارش خبرنگار ایرنا، ادبیات کودک با ساختن جهانی شگفت و سرشار از تخیل، عاطفه، اندیشه و کشف، موقعیتی فراهم می‌سازد تا کودکان با تجربه لذتِ خواندن، نگاهی مهربانانه و سرشار از آشتی به جهان داشته باشند.
به گفته کارشناسان، ادبیات کودک و نوجوان شامل تمام تلاش و فعالیت‌های هنرمندانه ای است که در قالب کلام برای هدایت کودک به سوی رشد با زبان و شیوهای مناسب و در خور فهم او صورت می‌گیرد و از اهداف آن، آشنا کردن کودکان با مسائل گوناگون زندگی و کشف استعدادهای ذهنی مختلف کودکان و نوجوانان است.
خبرگزاری ایرنا قزوین به همین مناسبت در زمینه اهمیت ادبیات کودک و نوجوان با "مهدی مردانی" نویسنده، طنزپرداز و پژوهشگر قزوینی گفت و گو کرده است.
به گفته وی، در حوزه کودک و نوجوان حساسیت‌های بسیاری وجود دارد زیرا مخاطبان ویژه‌ای در مقابل ما قرار دارند که نیازمند شناخت هستند.
مهمترین آثار این نویسنده قزوینی را می‌توان از پایین پای ابیات، دلتنگی های یک آپارتمان، پشت سر پاییز، مثل قلب پروانه، کفشدوزک، پروازهای پرپر، کلاغه می گه، مجموعه شش جلدی کتاب‌های یادگاری، پروانه پنهان، جزیره‌ای در اتاق من و بسیاری از کتاب‌های دیگر نام برد که هر کدام در جشنواره‌ها و همایش‌های مختلفی مورد تقدیر قرار گرفته‌اند.
ایرنا. جایگاه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان را در حوزه کودکان و نوجوانان چقدر مؤثر می‌بینید؟
کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به عنوان اولین ارگانی است که به صورت جدی در حوزه تولید و نشر کتاب برای کودکان و نوجوانان فعالیت دارد و نقش بسیار مهمی در این حوزه ایفا کرده است زیرا با حمایت از نویسندگان و شاعران حوزه کودک و نوجوان سبب شده آثار این حوزه به چاپ برسد.
همچنین کانون پرورش فکری کودک و نوجوان با بررسی و کنترل آثار تلاش کرده است که کتاب‌های مناسبی به دست کودکان و نوجوانان جامعه برساند؛ اگرچه این روزها کانون در حوزه نشر کمرنگ شده است اما در سال‌های نه چندان دور کانون پرورش فکری جزو جدیدترین تولیدکنندگان محتوای فرهنگی برای کودکان و نوجوانان بوده و امیدواریم که به زودی به جایگاه اصلی خود در این حوزه بازگردد.
ایرنا. توسعه فضای مجازی چه خطرات و تهدیداتی به دنبال دارد؟
یکی از جدی‌ترین رقبای کتاب فضای مجازی است؛ علی رغم تمامی ضعف‌های که برای این فضا متصور هستیم اما نمی‌توانیم انکار کنیم که کتاب دارای جاذبه‌های فراوانی است.
متاسفانه کنترل و نظارتی بر فضای مجازی وجود ندارد و حتی غفلت‌ها موجب هنجار شکنی شده و کودکان و نوجوانان ما غرق در این فضا شده‌اند؛ اگر به درستی به حوزه کتابخوانی پرداخته شود و خانواده‌ها اهل مطالعه باشند کودکان نیز به سمت این حوزه ترغیب می‌شوند و پنجره‌ای جدید رو به حوزه دانش و فرهنگ گشوده خواهد شد.
در فضای مجازی اطلاعات سطحی، گذرا و ژورنالیستی وجود دارد که عمق و ارزش علمی ندارد اما کتاب دارای پشتوانه علمی است که اگر به این حوزه توجه جدی شود قطعاً کتاب برنده میدان خواهد بود.
ایرنا. جایگاه ادبیات کودک را در کشور در چه حدی ارزیابی می‌کنید و تا چه حد به آن پرداخته شده است؟
متاسفانه شاهد جایگاه خوبی برای کتاب در کشور نیستیم چراکه به لحاظ آماری در حوزه مطالعه وضعیت مطلوبی نداریم و همین مورد در حوزه کتاب‌های کودک و نوجوان نیز وجود دارد.
تیراژ کتاب‌هایی که در حوزه کودک و نوجوان به چاپ رسیده بیانگر این است که در حوزه سرمایه گذاری برای تولید کتاب کودکان و فرهنگ‌سازی مطالعه کودکان عمل جدی صورت نگرفته است.
یکی از حقوق‌های طبیعی کودکان فراهم بودن امکانات فرهنگی مناسب و بسترهای فرهنگی کتاب و دسترسی آسان به کتاب است بنابراین اگر می‌خواهیم برای این حوزه، کار نتیجه بخشی انجام دهیم همین امروز باید در حوزه کتاب برنامه ریزی‌های لازم را انجام دهیم.
همچنین باید جذابیت‌های کتاب برای کودکان بیشتر شود زیرا یکی از مواردی که منجر به دل ناپذیری کتاب برای کودکان می‌شود تدریس کتاب‌های درسی با حجم زیاد، جذابیت ناکافی و به کارگیری اهرم اجبار در مدارس است.
این موضوعات موجب شده کتاب به ابزار شکنجه تبدیل شود و نوجوانان در مواجه با تمامی کتاب‌ها همیشه ترس‌ها و استرس‌های معلم و والدین را به یاد آورند.
ایرنا. تأثیر ارزش گذاری بیشتر به ادبیات کودک و نوجوان را در احیای هنجارهای اجتماعی، ارزش های اسلامی و مفاهیم تربیتی چقدر مؤثر می دانید؟
امروزه نیز در کشور علی رغم اینکه میزان سواد عمومی و مدرک دانشگاهی بسیار بالاتر از گذشته است اما افراد تحصیلکرده از مطالعه دریغ می‌کنند.
همچنین نیاز است که بررسی جدی‌تری به حوزه کتاب‌های درسی مخصوصاً در حوزه دبستان انجام شود تا از این طریق علاقه مندی به کتاب از همان دوران ابتدایی شکل بگیرد.
به حوزه ادبیات کودک و نوجوان باید بیشتر توجه شود، نویسندگان شعرا و تولیدکنندگان موضوعات محتوایی در حوزه کودک و نوجوان به دلیل رعایت نکردن حق کپی رایت در کشور بسیار رنجیده خاطر هستند.
در صنعت خودرو، دولت از خودروساز داخلی حمایت می‌کند اما در حوزه کتاب، کتاب‌های خارجی وارد کشور ما می‌شود بدون اینکه یک ریال از سوی نویسنده و ناشر آنها پرداخت شود اما نویسنده ایرانی با تلاش بسیار کتاب می‌نویسد و هیچ حمایت مالی برای چاپ کتاب او وجود ندارد.
امروزه ناشرین تمایل ندارند در حوزه کتاب‌های داخلی سرمایه گذاری کنند چراکه به راحتی می‌توانند چاپ کتاب‌های معروف خارجی را در اختیار بگیرند.
اگر بنا باشد به این حوزه بی توجهی شود قطعاً شاهد کناره گیری نویسندگان و شعرا در حوزه فعالیت‌های داخلی خواهیم بود چراکه باید کتاب نوشتن برای نویسنده هم صرفه اقتصادی داشته باشد.
ادبیات یکی از شاهراه‌های انتقال مفاهیم فرهنگی به نسل‌های مختلف است و کشور ایران با سابقه دیرینه‌ای که در حوزه ادبیات دارد کشور پیشرو در حوزه شعر و ادبیات محسوب می‌شود و جای تأسف دارد که امروزه به حوزه ادبیات نگاه جدی نمی‌شود.
ایرنا. با توجه به طرح ادغام کانون چه آسیب‌های را برای این طرح پیش بینی می‌کنید؟
خوشبختانه این طرح لغو شد و در حد یک پیشنهاد ناپخته باقی ماند چراکه این موضوع با واکنش‌های جدی بسیاری از نویسندگان، متولیان فرهنگی در حوزه کودک و مسئولینی که در حوره کانون سابقه عضویت داشتند، مواجه شد و در نهایت مسوول مربوط صحبت خود را پس گرفت.
کانون پرورش فکری علی رغم اینکه به کتابخانه‌اش شناخته می‌شود اما مهمترین اهرم آن در کنار کتاب، مربیان فرهنگی، هنری و ادبی‌اش هستند که با تخصص‌های ویژه مانند خوشنویسی، نقاشی، ادبیات و کاردستی در این حوزه تدریس می‌کنند.
ایرنا. در حوزه کودکان چه پیشنهادی برای رسانه در جهت تبیین احقاق حوق کودکان دارید؟
شعار دادن کار آسانی است اما آن چیزی که مهم است نهادینه کردن و فرهنگ سازی توجه به حقوق کودکان است، باید تنبیه کودکان را کنار بگذاریم و از طریق روانشناسی کودک به پرورش فرزندانمان بپردازیم.
همچنین نباید از کنار کودکان کار بی تفاوت گذر کنیم بلکه باید برای تمامی کودکان حقوق اجتماعی مساوی قائل باشیم.
نظر شما