به گزارش ایرنا، یکی از سدهای بزرگ در دست اجرای کشورمان سد چمشیر در گچساران با پیشرفت فیزیکی بیش از ۹۰ درصد است که با وجود مزیت های پرشمار اما زمزمه برخی شایعات و ادعاهایی درست یا غلط در خصوص تاثیرات آبگیری این سد به گوش می رسد.
فعالان محیط زیست از ساخت سد چمشیر بر روی رودخانه زهره در استان کهگیلویه و بویراحمد که آخرین مراحل خود را طی می کند و در آستانه آبگیری قرار دارد نگران هستند.
به نظر آن ها، مخزن سد با سازند گچساران پس از آبگیری تداخل می یابد و تغییراتی در خصوص وضعیت کیفی رودخانه زهره هم ایجاد می کند.
روزهای گذشته استاد دانشگاه تربیت مدرس و مسئول مطالعات آب مرکز پژوهش های مجلس ۲ ابهام را در خصوص آبگیری سد چمشیر گچساران مطرح کرده بود که نخست، باید مطالعات هیدرولوژی به روز شود زیرا دوره آماری منتهی به ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ نیست بلکه مربوط به ۱۲ سال قبل است و شرایط ۱۲ سال پیش از نظر بارش و میزان ترسالی شرایط بهتری نسبت به ۱۲ سال فعلی دارد.
به نظر وی، دومین مشکلی که وجود دارد، این است که بحث وجود گسلی که بر اساس مطالعات زمین شناسی تا حدی جلو آمده اما معلوم نیست گسل تا مخزن ادامه پیدا می کند.
به اعلام مسئول مطالعات آب مرکز پژوهش های مجلس جواب قاطعی در این خصوص به آن ها اعلام نشده اما مدیرعامل شرکت آب منطقه ای کهگیلویه و بویراحمد در این باره به ایرنا گفت: یکی از زیربناهای تصمیم گیری در مورد اجرای سازه های آبی آمار هیدرولوژی شامل آمار بارش ها، رواناب ها که در قالب داده های حاصل از ایستگاه های هیدرومتریک در واقع پایش می شود.
آرش مصلح افزود: یکی از رودخانه هایی که بیشترین تولید آمار و قدیمی ترین آمار را در کشور داراست رودخانه زهره است چون انبوه ایستگاه های هیدرومتری بر روی رودخانه با قدمت بیش از ۴۰ سال وچود دارد.
وی تصریح کرد: در استان کهگیلویه و بویراحمد ایستگاه هیدرومتری مادر پل بریم، ایستگاه حاج قلندر و ایستگاه پل زهره در بدنه همین رودخانه زهره وجود دارند لذا آماری که در خصوص میزان آورد سالیانه رودخانه در گزارش های علمی درج شده یک آمار کاملا واقعی و بر اساس اندازه گیری های انجام گرفته به صورت روزانه در یک بازه ۴۰ تا ۵۰ ساله است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای کهگیلویه و بویراحمد ابراز داشت: نکته دوم این است که سدهای مخزنی بزرگ را بر اساس آمار دراز مدت طراحی می کنند به واسطه اینکه معمولا در کشور ما رژیم بارشی به ویژه در حوزه زاگرس کمی متفاوت و خاص است.
مصلح تاکید کرد: معمولا بارش ها سیلابی است و بعضی از سال ها ما با سیلاب های دوره بازگشت بسیار بالا مواجهیم همین رودخانه زهره سیلابی را تا چهار هزار و ۵۰۰ متر مکعب بر ثانیه تجربه کرده و ویرانی به وجود آورده است.
وی ابراز داشت: بنابراین باید سدی طراحی شود که بر اساس آمار دراز مدت بوده به لحاظ اینکه طراحی و عملیات اجرایی این سد خودش از نزدیک ۱۲ سال پیش شروع شده است لذا طراحی آن نمی تواند بر اساس ۱۰ سال اخیر باشد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای کهگیلویه و بویراحمد گفت: چون قبل از این ۱۰ سال، طرح برای اجرا رفته است و بیشترین آوردی را که در رودخانه زهره در سیستم های هیدرومتری ثبت و ارزیابی شده حدود ۲ میلیارد و ۳۰۰ میلیون متر مکعب است.
مصلح بیان کرد: سد چمشیر بر اساس این آورد طراحی شده و برقابی است و قاعدتا بخشی از مخزن مرتب برای تولید برق بر روی نیروگاه و زیست محیطی پایین دست تخلیه می شود.
وی ادامه داد: معتقدم این موضوع به واقع نگرانی را در حوزه آورد ایجاد نمی کند و همین امسال ما در استان کهگیلویه و بویراحمد متوسط بارش از ابتدای سال آبی از ابتدای مهر تاکنون که ۲ ماه از سال آبی گذشته حدود ۱۳۳ میلی متر بوده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای کهگیلویه و بویراحمد ابراز داشت: به این معنا که نسبت به درازمدت حدود ۲.۵ برابر افزایش پیدا کرده است و بیشترین بارش استان در یکی از ایستگاه ها ۲۱۳ میلی متر در این ۲ ماه ثبت شده است.
مصلح تصریح کرد: این میزان بارش در ۲ ماه به میانگین یک سال کشور در حال نزدیک شده است.
وی اضافه کرد: استان کهگیلویه و بویراحمد و چهارمحال و بختیاری، بخشی از فارس و استان هایی که در محدوده زاگرس قرار گرفته اند رژیم بارشی بسیار متفاوتی از مناطق مختلف دیگر دارند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای کهگیلویه و بویراحمد تاکید کرد: رودخانه زهره در همین بازه قرار گرفته و بدنه آن از رودخانه فهلیان، شیو و باشت، خربل و رودخانه های فرعی دیگر می پیوندد.
مصلح بیان کرد: چنانچه بخواهیم واقع بینانه نگاه کنیم هیچگونه مشکلی از لحاظ آورد در رودخانه در مقطع چمشیر نخواهیم داشت.
وی در پاسخ به ابهام دوم نیز گفت: در زمین شناسی یکی از رویدادهای تکنیکی و مرتبط با زمین شناسی گسل ها هستند و در زاگرس گسل های عمود بر محور چین خوردگی، گسل های به موازات محور چین خوردگی و درز و شکاف هایی در سنگ های سازندهای مختلف زمین شناسی وجود دارد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای کهگیلویه و بویراحمد عنوان کرد: لذا وجود گسل امری طبیعی در همه مناطق زاگرس هم زاگرس چین خورده، مرتفع، دامنه های زاگرس است و در سد چمشیر گسلی که به عنوان یک تهدید یا مشکل شناسایی شده باشد وجود ندارد و ساختگاه سد بر روی آهک های سازند میشان قرار گرفته که از استحکام بسیار بالایی برخوردارند.
مصلح تصریح کرد: به سختی این تنگه با انفجار برای عملیات سازه ای آماده شده و عملیات سنگ برداری بسیار سخت بوده است بنابراین توده سنگ از تحکیم بسیار بالایی برخوردار است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای کهگیلویه و بویراحمد ابراز داشت: در خود مخزن پادگان های آبرفتی، آبرفت های عهد حاضر و آبرفت های رودخانه ای و بخشی هم سازند گچساران وجود دارد.
وی ادامه داد: سازند گچسارانی که در مخزن سد چمشیر قرار دارد مثل سایر رخنمون های سازند گچساران در همان منطقه بوده که شامل مارن و یک سری املاح ژیپس و انیدریت است و هیچگونه لایه نمکی در مخزن وجود ندارد.
مصلح بیان کرد: هیچ گونه آثاری از اینکه گسلی وجود داشته باشد که بتواند در ساختگاه و مخزن مشکلی را به وجود بیاورد و یا گسل شارپ و شاخص وجود ندارد.
وی اضافه کرد: اظهار نظر در مورد سد چمشیر و سایر سدها باید جامع تر و کامل تر باشد و ممکن است بخشی از یک گزارش مطالعه شود و یا چند صفحه ای از یک بررسی مورد مطالعه قرار گیرد که به صورت موردی هستند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای کهگیلویه و بویراحمد گفت: گزارشاتی که در مورد سد چمشیر قرار گرفته مطالعات تکتونیکی، مطالعات هیدرولوژی، هیدروژئوشیمی، لرزه خیزی، مطالعات حاصل از حفاری گمانه های بسیار زیاد در زمان مطالعه و اجرا انجام گرفته است.
مصلح بیان کرد: آزمایش های در خصوص تست های لوژن و لوفران انجام گرفته است و این ها قبل از زمان اجرا یعنی بیش از یک دهه مطالعه و صدور مجوزها و پایش ها بوده است.
وی ادامه داد: ۱۱ موسسه تحقیقاتی و دانشگاهی روی چمشیر علاوه بر مطالعات پایه کار کرده اند و مشاوران به نام کشور و وزارت نیرو و ده ها دانشجو پایان نامه ارشد دکتری در آنجا گذرانده اند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای کهگیلویه و بویراحمد گفت: بنابراین هیچگونه از این نگرانی ها را در مورد کیفیت آب، آورد آب و مسائل لرزه خیزی و گسل ها نخواهیم داشت.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور در سفر روز گذشته به استان کهگیلویه و بویراحمد نسبت به نگرانی ها پیرامون سد چمشیر نیز گفت: سمن ها و مراکز دانشگاهی در خصوص سد چمشیر اظهارنظراتی کرده اند، این سد قبلا مجوز داده شده و الان در مرحله آبگیری است.
علی سلاجقه افزود: در استان کهگیلویه و بویراحمد حساس ترین سازندهای زمین شناسی را بخصوص از جنبه املاح داریم و هیچ وقت به دنبال این نیستیم که گتوند دیگری تکرار شود.
وی تاکید کرد: با وزارت نیرو در همان دوره بحث انجام شده، مجددا گمانه زنی انجام می گیرد و مجددا نمونه برداری انجام می شود و مورد تجزیه و تحلیل شیمیایی قرار می گیرد و پس از اعلام نهایی نتایج، مجوز آبگیری داده می شود.
آخرین وضعیت سد چمشیر در گچساران
معاون اجرایی طرح سد و نیروگاه چمشیر گچساران با اشاره به اینکه روند ساخت این سد مطلوب است گفت: طرح ساخت این سد ۹۱ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
محمدرضا فاضل با بیان اینکه عملیات حفاری این طرح ۹۹درصد پیشرفت فیزیکی دارد، افزود: تاکنون چهار میلیون و۷۶۱ هزار متر مکعب حفاری در سد چم شیر انجام شده و ۶۶هزار و۵۹۰ متر مکعب دیگر نیاز است انجام شود.
وی بیان کرد: سد و نیروگاه چم شیر در دی ماه امسال آبگیری و به بهره برداری خواهد رسید و آبگیری مخازن این سد بستگی به بارش نزولات آسمانی دارد.
فاضل اظهار داشت: اجرای یک میلیون و ۶۴۹ هزار متر مربع بتن ریزی،۲۴ کیلومتر راه دسترسی، سه هزار و۷۴ لاینینگ گالری ها و تونل ها،۵۰۳ هزار ۸۱۴مترحفاری و تزریق، ۱۴ هزار و۲۳۳ متر مربع ساختمان اداری از مهمترین بخش های انجام گرفته در این سد است.
وی ادامه داد: برای تکمیل سازه های این طرح ۱۵۴ هزار و ۱۵۸ متر مکعب بتن ریزی،۲۷هزار و ۳۰۱متر حفاری و تزریق و همچنین ۳۷۲ متر لاینینگ گالری ها و تونل ها باید انجام شود.
فاضل ابراز کرد: سد چم شیر دارای یک میلیون و ۳۰۰هزار متر مکعب حجم بدنه، ۷۳۰متر طول تاج، ۱۵۱ متر ارتفاع و ۶۰۴ تراز تاج سد است.
معاون اجرایی طرح سد و نیروگاه چم شیر گچساران گفت: هم اکنون ۷۹۱ نیروی متخصص، ماهر و نیمه ماهر در این سد فعالیت دارند که تعدادی از این نیروها شهروندان کشور چین هستند.
وی رونق چرخه اقتصاد داخلی و خودکفایی را یکی از اهداف ساخت سد چم شیر اعلام کرد و افزود: توسعه صنایع گردشگری، اشتغال پایدار، ایجاد بستر برای توسعه صنایع آبزیان نیز از دیگر مزایای مهم احداث این سد در گچساران است.
تأمین آب آشامیدنی و صنعتی، بهره‌مند شدن ۱۴۰ هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی استان‌های کهگیلویه و بویراحمد، خوزستان و بوشهر، ذخیره و کنترل آب رودخانه زهره به میزان یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون متر مکعب، تولید ۴۸۲ مگاوات برق آبی، کنترل سیلاب‌های مخرب رودخانه زهره، اشتغال زایی در زمان اجرای طرح و زیر ساخت‌های صنعت گردشگری و پرورش ماهی از مهمترین مزایای این سد است.
سد و نیروگاه چم شیر تاثیر مهمی در رونق کشاورزی و صنعت گردشگری گچساران خواهد داشت.
سد چم شیر بلندترین سد وزنی از نوع بتنی غلتکی (آر. سی. سی) ایران است.
مطالعه احداث سد چم شیر در سال ۱۳۷۶ از سوی سازمان آب منطقه‌ای فارس، بوشهر و کهگیلویه و بویراحمد صورت گرفت.
نیروگاه و سد چم شیر در ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر دوگنبدان در استان کهگیلویه و بویراحمد و بر روی رودخانه زهره ساخته می‌شود.
نظر شما