عبدالعظیم نصیری روز شنبه در گفتگو با خبرنگار ایرنا افزود: در این راستا توزیع تخم نوغان در خراسان رضوی طی سالهای اخیر از حدود پنج هزار به ۱۲ هزار جعبه افزایش یافته است که با حمایت‌های صورت گرفته از سوی دستگاههای مربوطه و همکاری سایر نهادهای دولتی، این میزان در حال افزایش است.
وی در پاسخ به پرسش ایرنا که ثبت جهانی پرورش کرم ابریشم و تولید سنتی ابریشم به عنوان بیست و یکمین عنصر میراث‌فرهنگی ناملموس کشورمان در هفدهمین نشست کمیته بین‌الدولی پاسداری از میراث‌فرهنگی ناملموس یونسکو چه میزان می تواند در رشد این صنعت اثرگذار باشد، گفت: این رویداد در توسعه و تعمیم نوغانداری و ابریشم کشی اثر مثبت دارد ولی می توان با سلسله اقدامات دیگری اثرگذاری آن را بصورت جهشی افزایش داد.
نصیری تصریح کرد: اکنون صنعت ابریشم کشورمان وابستگی زیادی به صادرات فرش دارد و تنوع بخشی به تولیدات صنایع دستی و فرآوری ابریشم می تواند به ارزش افزوده و اشتغال بیشتر انجامد که اثر آن رشد بیش از پیش صنعت نوغانداری و ابریشم‌کشی است.
وی بیان داشت: برگزاری کارگاههای آموزشی از سوی دستگاههای ذیربط همچون اداره توسعه نوغانداری و رفتن به سوی تولید علمی در رشد این صنعت طی سالهای اخیر اثرگذار بوده است که توجه به تولید دانش بنیان می تواند شرایط رو به بهبود را بازهم تقویت کند.
طرحهای پژوهشی در زمینه پرورش کرم ابریشم
رییس اداره توسعه نوغانداری خراسان رضوی گفت: هم اکنون طرحهای پژوهشی مختلفی در دست انجام داریم که از جمله آن بررسی انواع هیبریدهای (نوع کرم ابریشم) داخلی و خارجی برای رسیدن به گونه های سازگار با آب و هوای منطقه است که نتیجه این کار افزایش عملکرد در هر جعبه است.
نصیری با بیان اینکه افزایش کمی و کیفی تولید کرم ابریشم با رویکردهای علمی و دانش بنیان و آموزش آن به بهره برداران مورد توجه بیشتری قرار گرفته است، افزود: مرمت، بهسازی و بازسازی کارگاههای تولید پرورش کرم ابریشم می تواند به رشد و افزایش تولید منجر شود و هم اکنون با همین هدف؛ دولت پرداخت تسهیلات بلند مدت ۵ تا ۷ ساله با بهره کم چهار درصد به بهره برداران را اجرایی کرده است.
وی اضافه کرد: توزیع نهال توت یارانه ای به قیمت ناچیز هر نهال ۵۰۰ تومان از دیگر اقدامات سازمان توسعه نوغانداری برای حمایت از بهره برداران است، ضمن اینکه پرداخت وام های اشتغال زایی و دیگر رویکردهای حمایتی دولت از صنعت نوغانداری چشم انداز این صنعت را روشن کرده است.
رییس اداره توسعه نوغانداری خراسان رضوی با بیان اینکه هم اکنون این استان با تولید حدود ۴۶۸ هزار کیلو پیله تر پس از گیلان بالاترین میزان تولید این محصول را در کشور به خود اختصاص داده است، گفت: البته مزیت نسبی و وجه تمایز خراسان رضوی با دیگر استانهای پیشرو صنعت نوغانداری همچون گیلان و مازندران ؛ وجود صنایع تبدیلی با هنرمندان چیره دست در این استان است، به گونه ای که هم اکنون ۸۰ تا ۹۰ درصد ابریشم ایران فقط در شهرستان تربت حیدریه از توابع استان خراسان رضوی تولید می شود.
وی تصریح کرد: البته کارگاههای ابریشم کشی تربت حیدریه باید از روش سنتی خارج شده و به روز باشند، ضمن اینکه نباید تک محصولی باشد بلکه می توان با رفتن به سوی دیگر تولیدات همچون پارچه ابریشمی، روسری ابریشمی، مبل ابریشمی و دیگر صنایع مرتبط ارزش افزوده بیشتری را نصیب بهره برداران و تولیدکنندگان کرد.
نصیری گفت: اکنون تربت حیدریه نه تنها قطب تولید پرورش کرم ابریشم محسوب می شود، بلکه بیشترین تعداد کارگاههای ابریشم کشی در بخش بایگ این شهرستان سهم عمده نخ ابریشم ایران معادل ۸۰ تا ۹۰ درصد تولید کشور را از آن خود کرده است که با رویداد اخیر (ثبت جهانی پرورش کرم ابریشم و تولید سنتی ابریشم) جا دارد بیش از پیش مورد توجه و حمایت قرار گیرد.
شعبه استانی شرکت توسعه نوغانداری خراسان رضوی به مرکزیت رشت در تربت حیدریه مستقر است که به استانهای خراسان شمالی و جنوبی هم خدمات می دهد.
به گزارش ایرنا؛ پرورش کرم ابریشم و فراوری آن به ابریشم و پارچه یا فرش شامل مجموعه‌ای از شیوه‌های دانش سنتی، مهارت‌ها و صنایع‌دستی مربوط به کاشت و پرورش درختان توت، پرورش کرم ابریشم، تولید نخ‌های ابریشم برای بافندگی و صنایع مرتبط دیگر است.
داشت یا نگهداری درختان توت در وضعیت مطلوب (تأمین نور کافی، عناصر غذایی خاک، تهویه، رطوبت) بر حسب شرایط اقلیمی هر منطقه پایه و اساس تولید کمی و کیفی برگ و به تبع آن تولید پیله مرغوب است.
کرم ابریشم از برگ درخت توت تغذیه می‌کند، سپس تخم کرم ابریشم تولید شده و در مرحله بعد کرم‌های ابریشم نیاز به مراقبت دارند تا اتمام پیله (تبدیل کرم های ابریشم بالغ به پیله) انجام می‌شود و در مرحله بعد، بهره برداران از ریسیدن رشته های پیله ابریشم، نخ ابریشم تولید می کنند.
بخش بایگ از توابع تربت حیدریه قطب اصلی تولید کرم ابریشم و ابریشم در ایران است بطوریکه وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با ثبت روستای "بسک" تربت حیدریه به عنوان روستای ملی ابریشم ایران و شهر "بایگ" به عنوان شهر ملی ابریشم ایران جایگاه این منطقه را به جهانیان معرفی کرد.
دست کم حدود ۴۰۰ کارگاه خانگی تولید ابریشم در بخش بایگ تربت حیدریه فعال است.
شهرستان تربت حیدریه در جنوب مشهد مقدس قطب تولید کشاورزی و معدنی هم محسوب می شود، هرچند با وجود تلاش های صورت گرفته هنوز در حوزه صنایع تبدیلی و فرآوری محصولات تولیدی به رشد و توسعه لازم دست نیافته است.
نظر شما