میزان رشد مدارک علمی جهاد دانشگاهی ۵ واحد بالاتر از میانگین کشور است

به گزارش روز سه شنبه گروه علم و آموزش ایرنا از جهاد دانشگاهی، فاطمه عظیم زاده افزود: با توجه به گستره سازمانی و تعداد اعضای هیات علمی این مجموعه به نسبت مجموع مراکز علمی کشور سهم خوبی از فعالیت‌های علمی کشور در اختیار این مجموعه است.

وی با تجزیه‌وتحلیل مدارک علمی جهاددانشگاهی در پایگاه استنادی اسکوپوس، تعداد مقالات نمایه شده در این پایگاه را یک میلیون و ۷ هزار و ۳۴۳ مقاله عنوان کرد و افزود: از این تعداد ۸۴۳ هزار و ۳۳۷ مقاله فارسی و انگلیسی در بانک نشریات، تعداد ۱۴۵ هزار و ۴۴۳ مقاله فارسی و انگلیسی در بانک همایش‌ها و تعداد ۱۸ هزار وو ۵۶۳ مقاله در بانک طرح‌های پژوهشی نمایه شده است.

عظیم زاده درباره خدمات این مرکز جهاددانشگاهی به پژوهشگران و مخاطبان اظهار داشت: مرکز اطلاعات علمی جهاددانشگاهی (SID) همگام با آخرین پیشرفت‌های علمی، با اهمیت دادن به نقش مدیریت دانش ملی و حفظ میراث علمی کشور و انتقال آن به نسل‌های آینده، با دو ویژگی "جامعیت و روزآمدی" به‌عنوان تنها بانک اطلاعات علمی با دسترسی آزاد (Open Access) در کشور به نشانی www.SID.ir فعالیت می‌کند و خدمات خود را از طریق بانک‌های نشریات علمی، مجامع علمی و طرح‌های پژوهشی در کنار سایر خدمات به مخاطبان ارایه می‌دهد.

وی هدف مرکز اطلاعات علمی جهاددانشگاهی را ترویج و اشاعه اطلاعات علمی، گسترش و ارتقای خدمات اطلاع‌رسانی به محققان، سرعت بخشیدن به کاوش‌های علمی و دستیابی آسان محققان به آخرین منابع اطلاعاتی منتشر شده در نشریات و دستاوردهای پژوهشی و در نهایت افزایش اثربخشی تحقیقات در کشور دانست.

رییس مرکز اطلاعات علمی جهاددانشگاهی(SID) گفت: دستاوردهای این مرکز هم در بخش بانک‌های اطلاعاتی که به‌صورت رایگان در اختیار کاربران قرار دارد و هم در سایر بخش‌های خدمات تخصصی در تمامی حوزه‌های علمی قابل استفاده است.

وی درباره گزارش "تجزیه‌وتحلیل مدارک علمی جهاددانشگاهی در پایگاه استنادی اسکوپوس" که توسط مرکز اطلاعات علمی جهاددانشگاهی SID تهیه شده، گفت: این گزارش بر اساس مقالاتی است که با نام سازمانی Acecr در پایگاه اسکوپوس نمایه شده و بازه انتشار آن از ۲۰۰۳ تاکنون است.

عظیم زاده تصریح کرد: دلیل انتخاب مبدأ در سال ۲۰۰۳ آن است که در آن سال به‌صورت رسمی مقرر شد در حوزه بین‌الملل، جهاد دانشگاهی با عنوان Academic Center for Education, Culture and Research که به صورت مخفف Acecr نامیده می‌شد، معرفی شود. در برخی تحلیل‌ها بازه زمانی ۱۰ سال اخیر لحاظ شده است.

وی با تاکید بر مشارکت جهاد دانشگاهی در انتشار مدارک علمی کشور، اظهار داشت: میزان مدارک علمی منتشر شده توسط جهاددانشگاهی از نظر کمی نرخ رشدی بهتری را نسبت به نرخ رشد کشور داشته است. میانگین انتشار مدارک علمی جهاددانشگاهی از کل کشور در بازه زمانی ۱۰ ساله برابر با ۰.۹۳ است که در صورت در نظر گرفتن سایر نام‌های سازمانی جهاددانشگاهی این عدد به بیش از یک درصد می‌رسد. در ضمن با محدود کردن نام سازمانی به Acecr از سال ۲۰۱۷ به بعد سهم مشارکت جهاد دانشگاهی از علم ایران به بیش از یک درصد رسیده است.

عظیم زاده گفت: بیشترین درصد مشارکت جهاد دانشگاهی در علم ایران مربوط به سال ۲۰۱۸ با مقدار ۱۳/۱ درصد و کمترین آن مربوط به سال ۲۰۱۱ با مقدار ۶۶/۰ درصد است.

وی با تشریح وضعیت استناد به مدارک جهاد دانشگاهی در مقایسه با کشور در بازه ۱۰ ساله ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۱ در حوزه‌های تخصصی مختلف گفت: در حوزه مهندسی، میانگین استنادات جهاددانشگاهی ۱۶.۵۳ و ایران ۱۲.۸۵، در حوزه کشاورزی و علوم زیستی جهاد دانشگاهی ۱۶.۲۲ و ایران ۱۰.۸۸، در حوزه پزشکی جهاددانشگاهی ۱۳.۵۲ و کشور ۱۰.۸۴، در حوزه علوم اجتماعی جهاددانشگاهی ۱۰.۶۷ و کشور ۶.۶۶ و در حوزه هنر و علوم انسانی جهاد دانشگاهی ۱.۴۲ و ایران ۵.۸۷ است. بر این اساس، بیشترین میزان اختلاف استناد به هر مدرک علمی جهاد دانشگاهی با ایران در حوزه موضوعی کشاورزی و علوم زیستی با مقدار ۳۴/۵ است.

عظیم زاده یادآور شد:‌ بدترین عملکرد جهاددانشگاهی در حوزه موضوعی هنر و علوم انسانی است که البته با توجه به ماهیت فعالیت‌های پژوهشکده‌ها و پژوهشگاه‌های جهاددانشگاهی امری طبیعی تلقی می‌شود.

وی ادامه داد: داده‌های اسکوپوس که ذیل چهار موضوع اساسی علوم اجتماعی، علوم فیزیک، علوم سلامت و علوم زیستی قرار می‌گیرند به ۲۷ دسته اصلی و ۳۱۳ دسته موضوعی فرعی تقسیم می‌شوند. ۱۰ حوزه موضوعی که بیشترین تعداد مدارک علمی جهاددانشگاهی به آن‌ها اختصاص دارد، به ترتیب مربوط به حوزه‌های موضوعی پزشکی، بیوشیمی، ژنتیک و زیست‌شناسی مولکولی و داروشناسی، سم‌شناسی و داروسازی هستند. هر مدرک علمی نمایه شده در پایگاه اسکوپوس، ممکن است بیش از یک برچسب موضوعی دریافت کند و مرتبط با چند حوزه موضوعی باشد.

عظیم زاده افزود: برای مثال یک مقاله پزشکی ممکن است هم برچسب موضوع پزشکی و هم فارماکولوژی را به خود اختصاص دهد. همچنین در میان ۱۰ منبعی که بیش‌ترین سهم را از انتشار مدارک علمی بر عهده داشته‌اند، نام ۶ نشریه ایرانی وجود دارد که چهار مجله آن درون‌سازمانی (وابسته به جهاددانشگاهی) است؛ که این نکته می‌تواند قابل تأمل باشد. در درازمدت این روند باعث کاهش تعامل علمی جهاد می‌شود؛ همچنین نویسندگان این مقالات در صورت انتشار مقاله در سایر نشریات می‌توانند از امتیازات بیش‌تری بهره‌مند شوند.

بیشترین هم تالیفی پژوهشگران جهاد دانشگاهی با کشورهای آمریکا، آلمان و کانادا است

وی در باره روند همکاری علمی محققان با سایر کشورها و موضوعات مورد علاقه پژوهشگران جهاددانشگاهی گفت: بیشترین میزان هم تألیفی بین‌المللی پژوهشگران جهاددانشگاهی به ترتیب با کشورهای آمریکا، آلمان و کانادا بوده است. علاوه بر این کره جنوبی، روسیه، ترکیه، هند و چین به ترتیب کشورهایی هستند که به‌تازگی با پژوهشگران جهاددانشگاهی مشارکت داشته‌اند. در حالی‌که آمریکا، کانادا و انگلیس به ترتیب کشورهایی هستند که با پژوهشگران ایرانی بیشترین میزان هم تألیفی را داشته‌اند.

عظیم زاده بیان کرد: همچنین بررسی کلمات کلیدی به کار رفته در مقالات نشان می‌دهد؛ breast cancer, Iran، infertility، apoptosis و oxidative stress به ترتیب پرتکرارترین کلمات کلیدی به‌کار رفته در مدارک علمی جهاددانشگاهی هستند. این کلمات کلیدی نشان می‌دهد که مدارک علمی جهاددانشگاهی بیشتر بر موضوعات سرطان پستان، ناباروری و علوم سلولی متمرکز هستند.

وی درباره محققان شاخص جهاد دانشگاهی اظهار داشت: دکتر علی منتظری از مرکز تحقیقات سنجش سلامت در حوزه‌های موضوعی علوم سلامت و علوم اجتماعی و دکتر حسین بهاروند از پژوهشگاه رویان در حوزه‌های موضوعی علوم فیزیک و علوم زیستی، محققان برتر جهاددانشگاهی براساس چهار حوزه موضوعی اساسی پایگاه اسکوپوس هستند. این دو محقق بالاترین تعداد انتشارات علمی و بیشترین شاخص هرش را به خود اختصاص داده‌اند. دکتر بهاروند با شاخص هرش ۵۴ و دکتر منتظری با شاخص هرش ۵۱ پژوهشگران شاخص جهاددانشگاهی هستند.