بوی کاهگل، عطر خاطره + فیلم

حال کافیست اندکی نم باران هم باشد آن وقت این بوی دل انگیز را با تمام وجود حس می کنی و مست آن می شوی و دوست نداری از حال و هوای آن خارج شوی.

اینجا همان کوچه هایی است که پدران و اجداد ما در آن ساکن بودند، دلی خوش داشتند و گاهی چند خانوار در یک خانه از خانه های این کوچه ساکن بودند؛ نه خبر از سنگ برای تزیین دیوار بود و نه خبری از پنجره‌های دوجداره و نه پرده های زیبا و نه دربهای خودکار؛ اینجا فقط عشق بود و صفا.

اینجا بافت تاریخی یزد است، یک مجموعه شگرف و چشم نواز در دل شهر یزد؛ ثبت جهانی شده و کسی حق دخل و تصرف در آن را ندارد.

از ساباط‌ها(کوچه‌های مسقف با سقف نیم دایره‌) در محله قدیمی "فهادان" که بگذری بادگیرهای خانه‌ها نیز نمایان می‌شود و کمی آن سو تر مسجد تاریخی جامع یزد.

وقتی وارد بافت تاریخی شهر یزد می شوی و پای در کوچه پس کوچه های باریک و خشتی می‌گذاری، مانند آن است که سوار بر ماشین زمان در فاصله ای کوتاه، از خیابان های پر از خودرو در مرکز شهر، به دنیایی وارد می شوی که تفاوت زیادی با زندگی ماشینی دارد.

جوانها دیگر دوست ندارند در این بافت، ساکن شوند و کلاس آن را پایین می دانند! غافل از آن که پدران ما صدها سال در این خانه‌ها ساکن بودند و صد سال عمر کردند و با دل خوش از دنیا رفتندجوانها دیگر دوست ندارند در این بافت، ساکن شوند و کلاس آن را پایین می دانند! غافل از آن که پدران ما صدها سال در این خانه‌ها ساکن بودند و صد سال عمر کردند و با دل خوش از دنیا رفتند.

هنوز هم خوش‌رویی و میهمان‌نوازی پیرمردان و پیرزنانی که گذر عمر، کمر آنها را خم کرده در بافت تاریخی شهر یزد مشهود است؛ پیران اصیلی که همچنان رسم قدیمی نظافت و آب پاشی محوطه مقابل خانه را به عنوان برنامه صبحگاهی پابرجا نگه داشته اند.

با گذر از بافت تاریخی، کوچه های تنگ و باریک، نوع معماری خانه‌ها، ساباط‌ها، بادگیرها و درهای چوبی با حلقه‌های متفاوت جلب توجه می کند؛ نفسی عمیق می کشی و از ذوق، هنر و سختکوشی گذشتگان به وجد می‌آیی و به یزدی بودن خود افتخار می‌کنی.

بافت تاریخی شهر یزد ۱۸ تیر ۱۳۹۶در چهل و یکمین نشست کمیته میراث جهانی سازمان علمی، فرهنگی و تربیتی ملل متحد (یونسکو) در کراکوف لهستان به ثبت رسید و به این ترتیب نخستین پرونده یکی از شهرهای تاریخی ایران ثبت جهانی شد.

چرا کوچه‌های آشتی‌کنان؟

یزد با توجه به شرایط طبیعی و موقعیت جغرافیایی خود، با خشت، گل و کاهگل عجین شده و در این بین کوچه های کاهگلی باریک با نام "آشتی‌کنان" حکایتی جذاب دارد؛ کوچه هایی که اکثرا در محله تاریخی فهادان قرار گرفته و به یکدیگر راه دارد و به اندازه ای به هم پیچ می خورد تا یک شبکه بزرگ از کوچه های متصل را بسازند.

کوچه های آشتی کنان، کوچه هایی تنگ و باریک است که ۲ نفر به سختی می توانند از آن عبور کنند؛ دلیل ساخت این کوچه ها این بود که آنقدر آن را تنگ بسازند تا مردمی که رد می شده اند، به هم برخورد کنند و این برخورد باعث نزدیکی و صمیمت بین آنها شود.

در خصوص کوچه های آشتی کنان گفته می شود، ۲ نفری که با هم قهر بوده اند، خیلی اتفاقی از این کوچه در جهت مخالف هم رد می شوند و وقتی سعی می کنند تا خودشان را به نحوی از کوچه رد کنند، به هم گیر می کنند و این وضعیت، لبخند ۲ طرف را به دنبال دارد و بین آنها آشتی بوجود می آید.

از آنجا که کوچه های آشتی کنان در محله قدیمی شهر قرار گرفته، دیوارهای کاهگلی بلند آن، بارزترین ویژگی است که در نگاه نخست به چشم می خورد، البته هنگام عبور از این کوچه ها دق الباب های شگفت انگیزی مورد توجه قرار می گیرد.

خانه های قدیمی واقع در بافت تاریخی، بزرگ و زیبا با حوض هایی فیروزه رنگ و پنجره های مشبک هستند که ترکیبی از سلیقه و خلاقیت معماران ایرانی را نشان می دهد.

روی درهای این کوچه ها، دق الباب هایی به اشکال مختلف وجود دارد، دق الباب های شگفت آوری که با آیه قرآن تزیین شدند و بعضی از آنها هم به شکل حیوانات است.

صفای زندگی در خانه های قدیمی و خشتی یزد و قدم زدن در کوچه های باریک و بلند آن با هیچ چیز و هیچ مکانی قابل قیاس نیست؛ کافیست یکبار امتحان کنیدو حالا این بافت دل انگیز از جمعیت گذشته خالی شده و کسی رغبتی به سکونت در آن ندارد، برخی از خانه های قدیمی مستقر در کوچه های بافت تاریخی یزد تخریب و به حال خود رها شده؛ برخی دیوارها را برای جلوگیری از فروریختن با چوب و اتصالات دیگر نگه داشته اند و گاهی مصالح ساختمانی برای بازسازی آنها در این کوچه ها به چشم می آید.

صفای زندگی در خانه های قدیمی و خشتی یزد و قدم زدن در کوچه های باریک و بلند آن با هیچ چیز و هیچ مکانی قابل قیاس نیست؛ کافیست یکبار امتحان کنید.

یزد نخستین شهر خشت خام و دومین شهر تاریخی جهان، در کنار استان های فارس و اصفهان به عنوان مثلث طلایی گردشگری ایران، مقصد اول گردشگران خارجی و اروپایی است.

یزد با عناوینی همچون شهر بادگیرها، دارالعباده، حسینیه ایران، شهر دوچرخه‌ها، شیرینی، قنات، قنوت و قناعت و آفتاب شناخته می‌شود.

استان یزد یکهزار و ۶۰۰ اثر تاریخی ثبت شده غیر منقول و ۶۰۰ بنای تاریخی ثبت شده ملی دارد که میزبان گردشگران داخلی و خارجی است.

این استان ۲۲۷۰ هکتار بافت تاریخی دارد و شهر یزد به عنوان نخستین شهر خشت خام و دومین شهر تاریخی جهان دارای بافت تاریخی به مساحت عرصه ۷۴۳ هکتار و مساحت حریم پنج هزار هکتار در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

یزد گنجینه ای از هنر، فرهنگ و تمدنی ایرانی را در خود دارد که از آن جمله می توان به بناهای مذهبی، بقعه، مساجد، حسینیه ها، زیارتگاههای زرتشتیان، خانه های تاریخی، آب انبارها، باغ های تاریخی ، بادگیرها و بازارچه ها اشاره کرد.