صنایع از سوخت سنگین استفاده نمی‌کنند/ آیا اتوبوس‌های شرکت واحد متهم افزایش گوگرد هستند؟

داریوش گل علیزاده روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار محیط زیست ایرنا درباره علت بالارفتن دی اکسید گوگرد در تهران اظهار داشت: وقتی که نهادی ادعا می کند صنایع از سوخت های سنگین استفاده می کنند باید مستندات ارائه دهد، اگر مازوت استفاده شود دود آن کاملا مشخص است، وقتی گاز صنایع قطع نشده چرا باید مازوت یا گازوییل مصرف کنند؟

وی اظهار داشت: اعلام شده که در روزهای ۲۲ تا ۲۵ آذرماه میزان دی اکسید گوگرد در تهران سه تا پنج برابر افزایش یافته است این به آن معنا نیست که میانگین شاخص دی اکسید گوگرد در تمام شهر بالا رفته است بلکه در برخی از نقاط تهران این اتفاق افتاده، آنهم نه در تمام مدت شبانه روز بلکه به مدت چند ساعت؛ مثلا از ساعت ۱۱ تا ۱۶ این شرایط ایجاد شد، این اتفاق در سال ۱۳۹۹ هم افتاده بود اما در مجموع میزان دی اکسید گوگرد عموما در سال بیشتر در شرایط پاک قرار دارد و فقط گاهی در شرایط سالم قرار می گیرد. یعنی معمولا وضعیت این شاخص مناسب است.

وی در پاسخ به اینکه چرا میزان دی اکسید گوگرد در تهران در این چند روز بالا رفته است؟ گفت: در تمام ایستگاه هایی که بالا رفته اعداد را در آوردیم و در حال بررسی هستیم، اما قطعا دلیلش این نیست که دارند مازوت یا گازوییل مصرف می کنند، میزان گوگرد مازوت خیلی بالا است اگر استفاده شود کاملا مشخص است.

وی افزود: ایستگاه هایی که بررسی کردیم و میزان دی اکسید گوگرد آنها بالا بود، ایستگاه سلامت در منطقه ۱۷ با شاخص ۵۹۱ بالاترین رتبه داشت که در مجاورت آن پایانه اتوبوسرانی قرار دارد، دیگری در محدوده بزرگراه آزادگان واقع شده که محل تردد خودروهای سنگین و برون شهری است که برخی از آنها شاید از جایگاه هایی سوخت گیری کردند که گازوییل معمولی توزیع می شود و میزان گوگرد آنها بین ۵ تا ۷ هزار ppm است، در واقع دی اکسید گوگرد نقطه ای و در چند ایستگاه بالا رفته و این اتفاق در تمام سطح شهر رخ نداده است.

وی تصریح کرد: بیشترین افزایش در ایستگاه های مناطق ۱۰، ۱۸، ۲۱، ۱۴، ۵، ۶، ۷، ۲ و ۱۵ شهرداری تهران بوده است، در واقع شاخص در ایستگاه محلاتی ۱۵۰، اقدسیه ۶۲، پونک ۱۱۴، پیروزی ۳۷، تربیت مدرس ۱۲۵، ستاد بحران ۱۲۵، شادآباد ۱۸۷، شریف ۲۶، شهرداری منطقه دو ۱۱۴، شهرداری منطقه ۱۰ حدود ۱۳۲، شهرداری منطقه ۱۹ حدود ۳۴، شهرداری منطقه ۲۱ حدود ۱۶۲، ابستگاه گلبرگ ۶۰، مسعودیه ۲۹۳، خیابان فتح ۳۸، ایستگاه چشمه ۴۱ و ایستگاه سلامت ۵۹۱ است اما مساله مهم پراکنش این شاخص در سطح شهر است که جای نگرانی دارد.

گل علیزاده گفت: شاخص دی اکسید گوگرد تا ۷۵ ppb (قسمت در بیلیون) قابل قبول است اما بالاتر از آن در شرایط ناسالم قرار می گیرد.

وی اظهار داشت: پراکنش این آلایندگی ذهنیت را به این سمت می برد که علت می تواند اتوبوس های شرکت های واحد باشد چون در بیشتر نقاط شهر در تردد هستند، اگر این افزایش در یک نقطه از شهر مثلا فقط در منطقه ای در جنوب تهران بود احتمال اینکه مثلا یک صنعت از سوخت نامناسبی استفاده کرده می تواند مد نظر قرار گیرد اما این پراکنش نشان می دهد عاملی است که در سطح شهر پراکنده است با این حساب محتمل ترین عامل می تواند خودروهای شرکت واحد باشد که در همه جای شهر می چرخند اما تاکید می کنم که برای رسیدن به آن باید بررسی بیشتری انجام شود.

گل علیزاده ادامه داد: صنایع سنگین بزرگ در اطراف تهران معمولا در غرب، جنوب و جنوب غرب واقع شده اند البته یک سری صنایع هم در تهرانپارس هستند اما صنایع بزرگی نیستند، پالایشگاه تهران هم وجود دارد اما سوخت گاز مصرف می کند بنابراین در حال بررسی علت هستیم.

وی اظهار داشت: البته سوختی که در روز ۲۲ آذر در تهران توزیع شد و از جایگاه های سطح شهر تهران نمونه برداری صورت گرفت نشان داد که همه یورو ۴ و حتی نزدیک به یورو ۵ بود یعنی میزان گوگرد گازوییل ۱۴ تا ۱۵ ppm و میزان گوگرد در بنزین هم زیر استاندارد یورو ۴ بوده است این نشان می دهد که سوخت نمی تواند عامل بالا رفتن دی اکسید گوگرد باشد چون سوخت ناسالم توزیع نشده است، سازمان محیط زیست به طور شبانه روزی و در غالب گشت های شبانه به طور مداوم صنایع را پایش می کند.

وی گفت: اگر هم سوخت علت افزایش دی اکسید گوگرد است مساله مهم این است که چرا در یک روز فقط در مدت ۳ تا ۴ ساعت بالا بوده و پراکنش آنهم در تمام سطح شهر نبوده بلکه در چندین ایستگاه بوده است، سال ۹۹ هم این شرایط پیش آمده بود که وقتی بررسی کردیم دیدیم بیشتر در اطراف بزرگراه ها و جنوب تهران افزایش صورت گرفته بود که مسیر تردد خودروهای سنگین است، سمت غرب هم بزرگراه آیت الله سعیدی، بزرگراه فتح و جاده مخصوص بوده و بزرگراه آزادگان که هم مسیر غرب به تهران و هم جنوب به تهران را پوشش می دهد و تمام اینها محل تردد خودروهای سنگین است افزایش رخ داده بود که می تواند یکی از عوامل باشد اما باز نیاز به بررسی دارد.

سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست افزود: البته دیگر دی اکسید گوگرد برای ما شاخص آلودگی هوا نیست اما روند آنرا به طور مدام کنترل می کنیم، علت اینکه این گاز از چرخه معیار ما خارج شده استاندارد شدن سوخت است، یعنی از سوخت ها گوگرد زدایی صورت گرفته است قبلا سوخت های معمولی با گوگرد بالا در تهران توزیع می شد، در بهترین حالت برای اتوبوس های شرکت واحد گازوییل با میزان گوگود ۵۰۰ ppm استفاده می شد در حالی که قبلا تا ۱۷ هزار ppm بود یعنی میزان گوگرد بسیار بالا بود، اما سوخت ارتقاء یافت و این نگرانی برطرف شد از این رو دیگر جزو گازهای اصلی ما برای پایش نیست، در واقع دومین آلاینده ای که ما را در سال نگران می کند آلاینده ناکس (دی اکسید نییتروژن) است.

وی ادامه داد: منواکسید کربن هم تا پیش از سال ۱۳۸۸ همین شرایط را داشت و جزو شاخص آلودگی هوای تهران بود اما با توجه به ارتقاء استاندارد سوخت و خودرو، هوا از نظر آلاینده دی اکسید کربن در شرایط سالم و پاک قرار گرفت.

وی تاکید کرد: بنابراین نمی توان گفت که مبنای ذرات معلق الان دی اکسید گوگرد است چون اگر اینطور بود باید در تمام مدت شبانه روز بالا می بود از این رو علت در دست بررسی است تا منابع اطراف مناطقی که بالا رفتند را پیدا کنیم اینکه در نقطه ای که بالا رفته در اطراف آن چه واحد صنعتی قرار دارد که امکان استفاده از گازوییل در آن وجود دارد.

گل علیزاده درباره علت آلودگی فعلی هوا در کلانشهر تهران گفت: الان وضعیت آلودگی هوا به حجم ترافیک و وارونگی دما برمی گردد، پدیده اینورژن یا همان وارونگی دما باعث انباشت آلاینده ها می شود این در حالی است که تخلیه آلودگی صورت نمی گیرد؛ از سوی دیگر منشاء آلودگی تغییر نکرده بلکه بیشتر هم شده است، مگر مشکل منابع قدیمی را برطرف و منابع انتشار را کم کردیم؟ نه تنها کم نکردیم بلکه به تعداد خودروها روز به روز اضافه شد، سن خودروها بالا رفت، آلایندگی افزایش یافت، تعداد موتورسیکلت ها بیشتر شد، بیش از ۷۰ درصد حمل و نقل عمومی تهران فرسوده است، حدود ۸۱ درصد اتوبوس ها و حدود ۷۸ درصد موتورسیکلت ها فرسوده اند وقتی انتشار آلاینده همه اینها جمع می شود در مجموع اثرات تجمعی آنها باعث ناسالم شدن هوا می شود.

سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست اظهارداشت: امسال نسبت به سال گذشته از نظر تعداد روزهای ناسالم وضعیت بهتر بود، پارسال تا روز گذشته ۴۴ روز ناسالم داشتیم امسال در این مدت ۳۹ روز ناسالم داشتیم، تعداد روزها کمتر بود اما مثلا پارسال ۵ روز ناسالم برای تمام گروه ها داشتیم اما امسال به ۸ روز رسید و یک روز هم بسیار ناسالم بود.