قرآن را با هیچ هنری به خوبی نگارگری نمی‌توان تصویر کرد

به گزارش خبرنگار هنرهای تجسمی ایرنا، امیرحسین آقامیری هنرمند حوزه نگارگری و تذهیب متولد ۱۳۵۰ تهران، فارغ‌التحصیل مقطع کارشناسی رشته نقاشی از دانشگاه سوره است. وی تدریس و آموزش در رشته نگارگری و تذهیب را از سال ۱۳۷۷ در دانشگاه‌های تهران، شاهد و علمی‌کاربردی آغاز کرد که همچنان نیز ادامه دارد. در کارنامه هنری آقامیری، تاکنون خلق بیش از ۹۰ اثر نگارگری به چشم می‌خورد که ۴۷ اثر آن الهام گرفته از موضوع‌های قرآنی؛ تلفیق هنرهای نگارگری و تذهیب همراه با بهره‌گیری از آیات قرآنی است.

وی تاکنون در نمایشگاه‌های انفرادی و گروهی داخلی و خارجی متعددی شرکت داشته است. آقامیری با شرکت در جشنواره‌ها و رقابت‌های هنری ملی و بین‌المللی در بخش نگارگری و تذهیب نیز موفق به کسب بیش‌ از ۱۰ رتبه نخست از جمله رتبه نخست نقاشی ایرانی و سومین جشنواره بین‌المللی هنرهای تجسمی فجر شده است.

داوری بخش‌های نگارگری و تذهیب در رقابت‌های هنری ملی و بین‌المللی نیز از دیگر فعالیت‌های این هنرمند است که می‌توان به داوری در ششمین جشنواره بین‌المللی هنرهای تجسمی فجر و داوری دومین و چهارمین دوره هنرهای تجسمی استانی حوزه هنری اشاره کرد.

نمایشگاه «توحید» آثار نگارگری امیرحسین آقامیری با موضوع تفسیر آیات قرآن کریم از ۲۱ آذر تا پنجم دی در گالری ابوالفضل عالی حوزه هنری برپا شد، حوزه فعالیت‌های این هنرمند در زمینه آثار قرآنی از سال ۱۳۷۳ آغاز شد و وی طی ۲۸ سال اخیر، حدود ۸۰ اثر قرآنی خلق کرده که در نمایشگاه «توحید» ۳۰ اثر از آنها به نمایش گذاشته شد. همچنین نمایشگاه نگارگری گروهی استاد آقامیری و هنرجویان با عنوان «نگارگران» اردیبهشت امسال در گالری ابوالفضل عالی حوزه هنری انقلاب اسلامی برپا شد.

آقامیری درباره چگونگی علاقه‌مندی خود به هنر نگارگری به خبرنگار ایرنا اظهارداشت: من در خانواده‌ای هنری پرورش پیدا کردم و نزد عمویم محمدباقر آقامیری استاد برجسته و چیره‌دست نگارگری در این حوزه آموزش دیدم و وی نقش تاثیرگذاری در ترغیب و تشویق من و سایر برادرزاده‌هایش برای فعالیت در حوزه نگارگری داشت.

وی گفت: حدود هشت برادرزاده استاد آقامیری در حوزه نگارگری فعالیت می‌کنند، اکثر قریب به اتفاق هنرمندان و افرادی که در حوزه نگارگری و شاخه‌های فرعی آن؛ تذهیب و گل و مرغ فعالیت می‌کنند، مدیون این استاد هستند و به صورت مستقیم یا غیرمستقیم، از استاد آقامیری آموزش دیدند.

این هنرمند افزود: پدرم به صورت خودجوش در حوزه خوشنویسی فعالیت می‌کرد، من یک سال قبل از اینکه نگارگری را آغاز کنم؛ سال ۱۳۶۶ وارد انجمن خوشنویسان شدم، یک سال این هنر را ادامه دادم و پس از اینکه جذب نگارگری شدم و آثار هنرجویان و عموزاده‌ها را دیدم که آثار زیبایی خلق کرده بودند، عزمم را جزم کردم که به صورت جدی و حرفه‌ای نگارگری را زیر نظر استاد آقامیری آغاز کنم و ادامه دهم.

نگارگری تنها هنر اسلامی و مختص ایرانیان است

آقامیری درباره چگونگی انتقال مضامین و مفاهیم قرآنی با بهره‌مندی از هنر نگارگری اظهارداشت: نگارگری تنها هنر اسلامی و مختص ایرانیان است و در منطقه بسیاری از ایرانی‌ها صاحب هنر بودند و از جمله اقوامی بودند که اسلام را زود پذیرفتند، مفاهیم و شعایر دینی ما در ساختار نگارگری شکل گرفت به همین دلیل به این هنر، هنر ایرانی اسلامی می‌گویند چون منبعث از دو فرهنگ عرفان ایرانی و شعایر دینی ماست.

وی گفت: من در دوران تحصیل در دانشگاه و در پایان‌نامه‌ام اثبات کردم که چرا نگارگری ایرانی، اسلامی است و این ویژگی اسلامی را هنرهای دیگر به جز نگارگری ندارند، تنها هنری که در قرآن قرار گرفته است، تذهیب و تنها هنری که در مساجد می‌تواند جای بگیرد هنر تذهیب و کاشیکاری است که بَری از عالم مادی هستند.

این هنرمند حوزه نگارگری و تذهیب افزود: هنر نگارگری بُعد مادی ندارد و یک ارتباطی با عالم مثال و عالم خیال دارد، به همین دلیل نام آن را نگارگری گذاشتند چون از انگاره و خیال هنرمند تراوش می‌کند و به نام نگارگری معروف است، اسلامی بودن نگارگری به دلیل موضوع‌های اسلامی نیست، کما اینکه اگر مخاطبانی از سایر کشورها، شاهنامه ما را ببینند به آن نام «هنر اسلامی» (Islamic art) اطلاق می‌کنند، اسلامی بودن نگارگری به دلیل تفکرات و ریشه‌های دینی ماست که در ساختار این هنر ما شکل گرفته است.

هنر نگارگری بُعد مادی ندارد و یک ارتباطی با عالم مثال و عالم خیال دارد، به همین دلیل نام آن را نگارگری گذاشتند

آقامیری بیان کرد: حتی ترکیب‌بندی‌ها در شاهنامه براساس چرخش‌های حلزونی و اسپیرال؛ برگرفته از طواف به دور کعبه است، چون دین ما دین دایره‌ای است، ما خدامحور هستیم و خدا نقش مرکزی در عالم دارد و همین اساس ترکیب‌بندی در تذهیب و نگارگری است، به همین دلیل به تذهیب هنر اسلامی گفته می‌شود و به شاهنامه که اصلا موضوعیت اسلامی ندارد، هنر اسلامی می‌گویند، نگارگری قابلیت‌های بسیاری در بیان مفاهیم و ارزش‌های دینی ما دارد و به عقیده من، قرآن را با هیچ هنری به خوبی نگارگری نمی‌توان تصویر کرد.

وی اظهارداشت: در مساجد تصویر به دلیل بُعد مادی و جلب توجه کراهت دارد که در مقابل نمازگزار قرار داده شود، در نگارگری، هنرمند مادیت، پرسپکتیو و بُعد را از تصاویر می‌گیرد، بُعد از دو عارضه عالم مادی؛ زمان و مکان تشکیل شده است، این زمان و مکان، محدودیت ما انسان‌های زمینی است که در بهشت وجود ندارد، یعنی هر کس هر جایی می‌تواند بدون محدودیت‌های زمانی باشد، نگارگر اینها را عامدانه حذف کرده است، یعنی به گونه‌ای ارتباط خود را با عالم معنا وصل کرده، به همین دلیل خصوصیاتی که در نگارگری و تذهیب ما هست، هیچ منافاتی با شعایر دینی و مفاهیم قرآنی ندارد، تنها افرادی توانستند در قرآن دخالت کنند و چیزی را به آن اضافه کنند، نگارگران و مذهبین ایرانی بودند.

انتقاد از نبود حمایت در حوزه نگارگری

آقامیری با انتقاد از نبود حمایت در حوزه نگارگری گفت: این هنر در حال حاضر خیلی مورد حمایت قرار نمی‌گیرد و حداقل بودجه‌ای هم در حوزه نگارگری در نظر نمی‌گیرند یا بخش‌های دیگر هنر هم همین طور است، هنر در اولویت نیست که مسئولان و نهادهای مرتبط باید حمایت کنند.

هنر نگارگری وضعیت خوبی ندارد، هر چه در این حوزه وجود دارد،، برداشت از سرمایه‌های گذشته است؛ یعنی من از استادی بهره بردم و در دوره‌ای رشد کردم که واقعا حمایت می‌شدند، اوایل دهه ۷۰ برای من و هم نسلانم خیلی خوب بود، مسابقات خوبی برگزار می‌شد و از لحاظ معنوی هنرجویان و شرکت‌کنندگان حمایت می‌شدند، دیگر چنین اتفاقاتی نمی‌افتد

وی افزود: هنر نگارگری وضعیت خوبی ندارد، هر چه در این حوزه وجود دارد، برداشت از سرمایه‌های گذشته است؛ یعنی من از استادی بهره بردم و در دوره‌ای رشد کردم که واقعا حمایت می‌شدند، اوایل دهه ۷۰ برای من و هم نسلانم خیلی خوب بود، مسابقات خوبی برگزار می‌شد و از لحاظ معنوی هنرجویان و شرکت‌کنندگان حمایت می‌شدند، دیگر چنین اتفاقاتی نمی‌افتد، فکر نمی‌کنم، در دو سه دهه آینده هنرجویی به سراغ نگارگری برود.

این هنرمند حوزه نگارگری و تذهیب درباره چگونگی معرفی این هنر به جوانان و نسل جدید بیان کرد: در حال حاضر با توجه به وجود فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، خیلی از افراد به هنر نگارگری و آموختن آن ترغیب می‌شوند اما امکانش برای همه فراهم نیست، شرایط حمایتی باید برای هنرجویان وجود داشته باشد، ابزار و لوازم نگارگری و تذهیب و هزینه دوره‌های آموزشی آن گران است و بازار هنر نگارگری و تذهیب مناسب نیست و هنرجویان به آموختن این هنر تشویق نمی‌شوند مگر اینکه دلی باشد و بخواهد دلی کار کنند، آن هم تا یک مدتی در این حوزه فعالیت می‌کنند.

آقامیری درباره یازدهمین دوسالانه ملی نگارگری ایران که قرار است پس از حدود ۶ سال برگزار شود، گفت: اگر این رویداد به صورت مداوم برگزار می‌شد و حمایت خوبی از هنرمندان می‌شد، خیلی موثر بود، یک دلیل پیشرفت من در کار این بود که در صحنه رقابت بودم و دائم دغدغه‌ام دوسالانه بعدی بود، بیشترین رتبه را در دوسالانه‌های نگارگری کسب کردم، فردی همچون من پنج دوره در این رویداد رتبه کسب نکرده است، کما اینکه دو سه دوره مرا از آن کنار گذاشتند و گفتند که دوره قبل چون برنده شده‌ام، نمی‌توانم در این بخش باشم.

این هنرمند حوزه نگارگری و تذهیب افزود: بخش رقابتی دوسالانه ملی نگارگری ایران هیجان قابل توجهی برایم داشت، ضمن اینکه عشق و علاقه‌ای که به این هنر داشتم، خیلی باعث می‌شد پیشرفت کنم اما بخش رقابتی هم خیلی مهم بود؛ در دنیا در تمامی حوزه‌های علمی، ورزشی و فرهنگی بخش‌های رقابتی وجود دارد و این رقابت باعث می‌شود که سطح کار ارتقا پیدا کند. وقتی آثار دیگران را نبینم، هیچ تاثیر دیگری نمی‌گیرم و در کارم نمی‌تواند اثرگذار باشد.