تداوم روش فعلی برداشت از سفره‌های زیر زمینی نسل آینده را با بحران جدی آب روبه‌رو می‌کند

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، «علیرضا الماسوندی» امروز (شنبه) در نشست خبری در حاشیه هجدهمین نمایشگاه بین المللی آب و فاضلاب کشور افزود: اکنون با برداشت های بی رویه از سفره های زیر زمینی روبه‌رو هستیم، به‌طوری که ذخایر استاتیک هم در معرض خطر قرار گرفته است.

وی به عزم دولت سیزدهم برای سرمایه گذاری در بخش آب های زیر زمینی اشاره کرد و گفت: کوتاهی در رسیدگی به این بخش مشکلات متعددی ایجاد خواهد کرد.

معاون تلفیق و تنظیم گری شرکت مدیریت منابع آب ایران خاطرنشان‌کرد: اکنون آب به عنوان مهمترین مساله مورد توجه حاکمیت است.

الماسوندی ادامه‌داد: افزایش جمعیت، افزایش نیاز به آب در بخش‌های مختلف، امنیت غذایی، بخش شرب و کشاورزی شرایطی ایجاد کرده که منابع فعلی آب کفاف این همه مصرف را ندهد.

وی تاکید ‌کرد: ضرورت اصلاح الگوی مصرف با توجه این شرایط باید جدی ترگرفته شود.

معاون تلفیق و تنظیم‌گری شرکت مدیریت منابع آب ایران بیان‌داشت: میزان مصرف در کشورمان حتی نسبت به کشورهای منطقه بسیار بالاتر است و در بخش کشاورزی نیز بازده پایین سبب افزایش مصرف شده و نبود استفاده جدی از پساب مشکلات بخش آب را جدی تر کرده است.

معاون تلفیق و امور تنظیم‌گری شرکت مدیریت منابع آب ایران خاطرنشان کرد: در حال حاضر در برخی چاه‌ها ۱۲ تا ۱۳ سانتیمتر شاهد فرونشست زمین هستیم و ۷۰ درصد استان‌ها درگیر این مساله شده‌اند که با کنترل برداشت منابع آب‌های زیرزمینی می‌توان این مساله را مدیریت کرد.
الماسوندی درباره آخرین وضعیت برداشت از منابع آب‌های زیرزمینی و میزان فرونشست گفت: اگر میزان برداشت از آب‌های زیرزمینی استمرار داشته باشد با مخاطرات متعددی در بخش اقتصادی، جانی و محیط زیستی مواجه خواهیم بود.

وی بیان‌داشت: اکنون از ۶۰۹ محدوده مطالعاتی آب‌های زیرزمینی ۴۱۴ محدوده وارد نقطه بحران شده‌اند، بر این اساس زمانی که موضوع آب مطرح می‌شود دو مساله حکمرانی آب‌های سطحی و تعادل آن با حکمرانی آب‌های زیرزمینی مورد توجه قرار می‌گیرد.

پدیده فرونشست در ۷۰ درصد استان‌ها

معاون تلفیق و امور تنظیم‌گری شرکت مدیریت منابع آب ایران با بیان این‌که در برخی از بخش‌ها میزان برداشت آب‌های زیرزمینی بیشتر بوده و با شرایط بحرانی‌تری مواجه هستیم، اظهار داشت: اکنون در دشت‌های استان‌های مشهد، تهران، قزوین، کرج، فارس، اصفهان، کرمان، یزد و به طور کلی ۷۰ درصد استان‌ها با موضوع فرونشست مواجه هستیم.

وی با تاکید بر این‌که میزان فرونشست در استان‌های مختلف متفاوت است، تصریح کرد: متوسط جهانی میزان فرونشست ۲ سانتیمتر ثبت شده است، اما در برخی موارد دیده می‌شود که به دلیل افزایش میزان برداشت کشاورزی و چاه‌های غیرمجاز این عدد در ایران بسیار بالاتر است که باید با تغذیه مصنوعی، انسداد چاه‌های غیرمجاز این مساله را ساماندهی کنیم.

به گفته الماسوندی، اکنون ۴۸ درصد تامین منابع آب در ایران از طریق آب‌های زیرزمینی انجام می‌شود که باید در برداشت آنها احتیاط و توجه کافی را داشته باشیم. سیاست وزارت نیرو در این راستا ساماندهی در همین بخش است.

وقوع ۵۴ میلی‌متر بارندگی در کشور

معاون شرکت مدیریت منابع آب ایران با اشاره به آمار بارش‌ها در کشور، اضافه کرد: از ابتدای سال آبی یعنی مهرماه بارندگی‌ها نسبت به سال قبل (که آن هم سال خشکی بود) کاهش داشته است، به طوری که تاکنون حدود ۵۴ میلی‌متر در کل کشور بارندگی اتفاق افتاده که این عدد نسبت به بلندمدت ۲۳ درصد کاهش داشته است و فقط در سه استان بوشهر، یزد، کهگیلویه و بویراحمد شاهد افزایش بارندگی‌ها نسبت به نرمال هستیم.

وی با بیان این‌که در ۲۸ استان دیگر وضعیت بارش‌ها زیر نرمال بوده است، گفت: در استان‌های مازندران و گیلان که میزان بارش‌ها معمولا متوسط و بالا است، امسال شاهد کاهش بارندگی‌ها در این دو استان بوده‌ایم. همچنین در استان تهران نیز میزان بارش‌ها ۳۷ درصد نسبت به بلندمدت کاهش داشته است.

الماسوندی با بیان این‌که ۶۰ میلیارد مترمکعب از آب‌های سطحی را مصرف می‌کنیم، تصریح‌کرد: ۳۸.۲ درصد آب در بخش کشاورزی، ۳.۲ درصد در بخش شرب و یک میلیارد مترمکعب در بخش صنعت استفاده می‌شود و حجم برداشت از منابع آب‌های زیرزمینی نیز ۴۵ میلیارد مترمکعب است که عمده آن در بخش کشاورزی مصرف می‌شود به گونه‌ای که ۴۳.۸ میلیارد مترمکعب به این بخش اختصاص یافته ۵.۱ میلیارد مترمکعب را بخش شرب و ۱.۴ میلیارد مترمکعب را بخش صنعت مورد استفاده قرار می‌دهد.

معاون تلفیق و امور تنظیم‌گری شرکت مدیریت منابع آب ایران با بیان این‌که سرانه مصرف آب در کشور در سال ۱۴۰۰ تا یک‌هزار و ۵۰۰ مترمکعب به ازای هر فرد است، گفت: این در شرایطی است که در تنش آبی قرار داریم، زیرا در مقطعی از زمان ۱۳۰ میلیارد مترمکعب آب تجدیدپذیر داشتیم و اکنون این عدد کاهش یافته است که بخشی از آن به دلیل تغییرات اقلیم و بخشی دیگر به دلیل برداشت‌های مجاز و غیرمجاز است و این شرایط وضعیت منابع آب‌های تجدیدپذیر را حدی کرده است.

الماسوندی با بیان این‌که میزان سرانه مصرف آب در ایران بسیار بالاتر از متوسط جهانی است، اظهار داشت: سرانه مصرف آب ۱۵۰ لیتر برای هر فرد است که این عدد در استان‌های مختلف متفاوت است. در استان‌هایی که هوا گرمتر است این عدد به بالای ۳۰۰ لیتر، در استان‌های دارای آب و هوای معتدل به بیش از ۲۴۰ لیتر و در برخی از کلانشهرها به ۳۰۰ تا ۳۵۰ لیتر می‌رسد. اگر این میزان مصرف کنترل نشود در آینده به‌طور قطع دچار مشکل خواهیم شد.

وی با بیان این‌که براساس برنامه ‌ریزی‌های انجام شده تا پایان دولت سیزدهم باید نزدیک به ۱۲ میلیارد مترمکعب میزان مصرف در بخش کشاورزی کاهش یابد، ابراز امیدواری کرد: با تامین مالی و ایجاد شرایط مناسب بتوانیم شاهد این کاهش مصرف باشیم.

برنامه‌های سدسازی وزارت نیرو

این مسوول شرکت مدیریت منابع آب ایران با اشاره به برنامه‌های سدسازی در وزارت نیرو، تصریح کرد: اکنون ۴۱۹ طرح در دست بهره‌برداری قرار گرفته است که ۳۹ میلیارد مترمکعب میزان تنظیم آنها است که از این حجم برای سال‌های پرآب استفاده خواهیم کرد. همچنین ۱۱۲ طرح در دست ساخت داریم که ۱۰ میلیون مترمکعب به حجم منابع اضافه می‌کند.

وی با بیان این‌که تعدادی طرح در دست مطالعه قرار دارد، ادامه‌داد: در مجموع ۶ میلیارد مترمکعب از این طرح‌ها به منابع اضافه خواهد شد و باید گفت که ۵۵ میلیارد مترمکعب در این حوزه برنامه ‌ریزی شده اما مشروط به این است که شرایط مصرف در حوزه کشاورزی تنظیم شود.

الماسوندی بیان‌داشت: در شبکه آبیاری و زهکشی نیز ۱۹۹ هزار شبکه احداث شده، ۸۵ هزار شبکه در دست ساخت داریم و ۱۱۰ شبکه نیز مورد مطالعه قرار دارد که اگر مطالعه آنها تمام شود وارد مرحله اجرایی خواهند شد.

وی با اشاره به وضعیت چاه‌های موجود در کشور تصریح کرد: ۴۱۴ هزار حلقه چاه در بخش کشاورزی، ۵۲ هزار حلقه چاه در بخش صنعت و ۲۶ هزار حلقه چاه در بخش شرب وجود دارد که در مجموع ۴۹۹ هزار حلقه چاه در کشور فعال هستند که اگر کنترل نشوند و اضافه برداشت در آنها انجام شود، با مشکلاتی مواجه خواهیم شد.

وجود ۳۳۰ هزار حلقه چاه غیرمجاز در کشور

معاون تلفیق و امور تنظیم‌گری شرکت مدیریت منابع آب ایران همچنین درباره چاه‌های غیرمجاز اظهار داشت: ۳۳۰ هزار حلقه چاه غیرمجاز در کشور فعال است اما به دلیل مسائل مالی نمی‌توانیم آنها را مسدود کنیم که باید سازوکاری در این حوزه انجام شود.

وی تاکید کرد: نگاه وزارت نیرو برای ساماندهی وضعیت در سه بخش اقتصاد، اجتماع و محیط زیست تعریف شده و سیاست‌های خود را براساس این سه اصل تبدیل می‌کنیم.

الماسوندی با اشاره به برنامه وزارت نیرو برای نصب کنتورهای هوشمند به منظور رسیدگی به آب‌های زیرزمینی، گفت:‌ ۱۴۰ هزار کنتور تا اواخر اردیبهشت‌ماه نصب خواهد شد و اکنون در استان‌های اصفهان و چهارمحال و بختیاری کار به صورت پایلوت و نمونه آغاز شده است.