محققان ایرانی ژن‌های میتوکندریایی را برای شناسایی گونه‌های جانوری معرفی کردند

به گزارش روز یکشنبه گروه علم و آموزش ایرنا از روابط عمومی مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران وابسته به جهاد دانشگاهی، این محققان به بررسی روش های متنوعی از کاربرد تعداد بالا از کپی های ژن میتوکندریایی در هر سلول به عنوان یک روش موثر برای شناسایی گونه ها با مقدار کمی از ژن هدف پرداختند. در این مطالعه مروری روش های مختلف استفاده از ژن های مذکور دسته بندی شدند و ژن های میتوکندریایی به عنوان مارکر های مولکولی قوی برای شناسایی گونه ها معرفی شدند.

شناسایی گونه‌ها یکی از چالش‌های مهمی است که پژوهشگران در تحقیقات جانوری به خصوص در حوزه های مختلف بررسی های عینی، مانند کشت سلولی، بقایای باستانی در باستان شناسی، طب سنتی، اکولوژی، مطالعات تنوع زیستی، حیات وحش و صنایع غذایی با آن مواجه هستند.

اخیراً استراتژی های مختلفی برای این امر مطرح شده است، اما دلایل مختلفی از جمله آسیب‌دیدگی و کمبود نمونه یا تشابه بالای توالی های پروتئینی گونه‌های نزدیک به هم منجر شده است تا روش های مبتنی بر ژنوم برای شناسایی گونه ها بر آزمایش های مبتنی بر پروتئین ترجیح داده می شود.

با اینکه رویکردهای جدید مانند NGS، بارکدگذاری، LAMP، و ddPCR توسعه یافته اند، اما هنوز روش های سنتی نظیر RFLP، Nested PCR، Multiplex PCR و Real-time PCR در حال استفاده گسترده هستند. اکثر روش های فوق از ژنوم میتوکندری حفاظت شده مانند سیتوکروم c ، DNA ریبوزومی، D-Loop ، NADH و سیتوکروم بی برای شناسایی گونه استفاده می کنند.

این قضیه به خوبی پذیرفته شده است که شناسایی گونه ها از مقدار کم از نمونه هدف هنوز یک چالش است. این مطالعه ضمن طبقه بندی روش های متنوع استفاده از نشانگرهای مولکولی قوی برای شناسایی گونه ها، تعداد بالا از کپی های ژن میتوکندریایی در هر سلول را به عنوان یک روش موثر برای شناسایی گونه ها با مقدار کمی از ژن هدف ارایه می دهد.

علاوه بر این، شناسایی نرخ جهش در روش مبتنی بر میتوکندری در مقایسه با دی ان ای هسته ای بیشتر است که این امر به تعیین گونه های جانوری نزدیک به هم کمک می کند. بدیهی است بررسی طیف گسترده‌ای از کاربردهای شناسایی گونه‌ها توسط استراتژی‌های مبتنی بر ژن میتوکندریایی می تواند چشم اندازی امیدوار کننده برای افزایش دقت در تحقیقات مرتبط به شناسایی جانوران ارایه دهد.

این مقاله مروری که در مجله بین المللی The Nucleus به چاپ رسیده است، توسط دکتر زهرا الیاسی گرجی از بانک سلول های انسانی و جانوری مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران و همکارانشان انجام شده است.

Elyasigorji, Z., Izadpanah, M., Hadi, F., & Zare, M. (۲۰۲۲). Mitochondrial genes as strong molecular markers for species identification. The Nucleus, ۱-۱۳.