در پشت صحنه کنگره جهانی زنان چه گذشت؟

به گزارش خبرنگار سیاسی ایرنا، آخرین روزهای بهار همین امسال متوجه شدم به خاطر دغدغه‌هایی که درباره حوزه زنان وجود دارد، قرار است یک کنگره بین‌المللی زنانه در تهران برگزار شود، این اتفاق در نظرم وقتی مهم‌تر شد که مطمئن شدم برای اولین بار است که ایران می‌خواهد یک کنگره کاملاً زنانه با حضور بانوان برجسته سیاست، فرهنگ، حوزه علم و ... برگزار کند، درواقع یک تلنت زنانه که گروه‌های مختلفی هم برای مشارکت در برگزاری آن پیشنهاداتی مطرح کرده بودند و قرار بود کار به صورت مستمر دنبال شود، درواقع این دغدغه ذهنی از حدود ۷ ماه پیش مطرح بود.

این موضوع گذشت تا اینکه اواخر شهریورماه کشور با یک بحران و ناآرامی گسترده مواجه شد که حداقل در شروع اینطور به نظر می‌رسید اما گذر زمان نشان داد یک جنگ هیبریدی چندوجهی علیه ایران و نه فقط جمهوری اسلامی در جریان است که می‌خواهد به اسم زنان علیه تمامیت ایران کارزار خود را دنبال کند.

این اتفاق گرچه برخی برنامه‌های از پیش تعیین شده را با مشکل مواجه کرد اما تغییری در برنامه ریزی این کنگره اتفاق نیفتاد و با نزدیک تر شدن زمان برگزاری کنگره از زوایای کار مطلع می شدیم.

تمرکز بر مباحث «بین ادیانی»

به هرحال گرایشات و علاقمه مندی‌ها باعث شد در تدوین محتوای کنگره به دوستانمان کمک کنیم و یکی از سرفصل‌های اصلی فعالیتم تهیه و تدوین ویژه نامه‌ای بود که می‌خواست بین نخبگان و اندیشمندان زن کشورهای مختلف به عنوان یک نقطه اشتراک فرهنگی و تمدنی توزیع شود. در این ویژه‌نامه رویکرد اصلی ما تمرکز درباره مباحث «بین ادیانی» بود؛ مثلاً سرگذشتی از حضرت مریم با توجه به نگاه قرآن یا کارهای شبیه این را درباره سایر شخصیت‌های زن برجسته تاریخ اسلام انجام دادیم و آن را مکتوب کردیم.

یکی از دغدغه‌های اصلی تمرکز بر روی شعار اصلی کنگره یعنی معنویت، اخلاق و عدالت بود؛ که در عین حال قرار بود همه بانوان تاثیرگذار از کشورهای مختلف دنیا دور یک میز جمع شوند، بنابراین همه این مولفه‌ها باعث شده بود تا کار بزرگ و سنگین با حساسیت دنبال شود و هر جا کمکی بر می آمد دریغ نشود.

نکته دیگر که همه و به ویژه مسئولان اصلی گنگره روی آن تاکید داشتند این بود که این کنگره به‌هیچ‌عنوان سویه سیاسی نداشته باشد، هرچند بروز و ظهور بانوان تاثیرگذار خود را در عرصه سیاسی نشان می دهد و این کنگره هم به شکل ناخودآگاه به سمت اتمسفر سیاسی می‌رفت اما دال مرکزی و هدف گذاری نهایی آن سیاسی نشدن کنگره بود؛ به همین دلیل آنچه از سمت متولیان کنگره مدام مطرح میشد، تمرکز بر روی همین سه محور یعنی «معنویت، اخلاق و عدالت» با هویتی زنانه بود.

دین در هویت زنانه ما

از اصلی‌ترین پایه‌های هویت زنانه ما در ایران امر «دین» است و با توجه به چنین بستری ما برای هماهنگی با ادیان مختلف نیاز به یک نقطه مشترک داشتیم و دقیقاً به خاطر همین ملاحظات در این کنگره بر این موضوع تمرکز کردیم و تصمیم گرفتیم این نقطه اشتراک را تقویت کنیم. طبیعتا لازم بود ما نمونه های ایده آل زن موثر ایرانی را با توجه به تبلیغات وسیع علیه بانوی ایرانی به جهانیان بشناسانیم و برای این امر کنگره با رویکردهای فرهنگی و تمدنی برگزار شد که از شاخصه های غیر قابل انکار زن ایرانی در تربیت دینی و هویت دینی او نهفته است.

تصویر هویت زنان ایران از قدیم تا امروز

قبل از برگزاری کنگره تیم محتوا به دلیل حجم بالای کار فراخوان شد که باید پلن اصلی خود را بر «هویت زنانه» زن ایرانی تعریف کند؛ برای این کار ما باید حاشیه ای پر رنگ تر از متن کنگره را جهت نشان دادن ساحت تمدنی زن تاثیر گذار ایرانی نشان می دادیم. به همین دلیل محتوای قدمت هویتی زن تاثیرگزار ایرانی به لحاظ تاریخی، در نمایش گوهرشاد خاتون داخل سالن توسط تیم اجرای کنگره برنامه ریزی شد.

اما نمونه ای عالی از گذشته تا امروز بانوان موثر را در نزدیکی تهران در نظر داشتیم. یعنی تصویر دختری که درواقع «دختر ایران» شد و از زمانی که به ایران آمده تاثیرگذاری زیادی ایجاد کرده و سبب شده حوزه های علمیه که به عبارت دیگر شهرک های بزرگ علمی هستند، با محوریت او شکل بگیرد و لازم بود هم این بزرگوار یعنی " حضرت معصومه س" و هم وراثت علمی ایشان در شهر به خصوص در میان بانوان تا اکنون به صورت زنده بازنمایی شود.

با همین پیش فرض از جامعه الزهرا وهمچنین بانوان طراز ائل حوزه علمیه که وجهه خارجی داشتند مانند حاج خانم صفاتی وحاج خانم گل گیری و خانم دکتر علاسوند و خانم دکتر برقعی که مدارس علمیه و مراکز آموزشی وسیعی زیر نظر این بزرگواران است دعوت شد میزبانی مهمانان کنگره در دو روز در قم را به عهده بگیرند و ایشان را با بانوی تاثیر گزار ایران و اسلام از زبان خود آشنا کنند .

بازتاب مجتهدان زن ایرانی در نشریه لوموند فرانسه

درواقع این بزرگواران یک برند زنانه با وجه علمی برای جمهوری اسلامی و برند بانوان در قم هستند که پس از انقلاب اسلامی به این نقش و جایگاه تاثیرگذار رسیده‌اند اما با این وجود شخصیتی مثل ایشان کمتر دیده شده است؛ هرچند برای ما جالب بود رسانه‌های غربی از جمله لوموند فرانسه به سراغ حاج خانم صفاتی رفته بودند اما ایرانی‌ها کمتر این بانوی فرهیخته را می‌شناسند؛ به هرحال ما از ایشان خواستیم برای بانوان اول کشورها صحبت کنند. و بقیه مهمانان فرهیخته نیز مهمان جامعه الزهرا شوند.

جامعه الزهرادر کنار بارگاه حضرت معصومه س به عنوان یک حوزه علمیه شهرک علمی بانوانه ای است که حقیقتاً یکی از دستاوردهای انقلاب اسلامی است و بنابراین ما از این زنان فرهیخته دعوت کردیم میزبان قم مهمانان کنگره باشند و این اتفاق هم پس از کنگره محقق شد.

مهمانان کنگره

مهمانان در سه سطح و گروه برای این کنگره تقسیم‌بندی شده بودند، گروه یک همسران روسای‌جمهور بودند که تاثیر گزاری سیاسی دارند و سطح خاصی از امنیت باید برای آنها لحاظ می شد و البته با هیئتهای عالی رتبه شرکت کرده بودند. ارمنستان با بیشترین اعضای هیئت و قیرقیزستان، بورکینافاسو و صربستان شرکت کرده بودند.

سطح دوم نمایندگان خاص رئیس‌جمهورهای کشورهای خارجی و وزرا و نمایندگان پارلمان مثل سوریه، سودان، ازبکستان، قطر، کنگو، گینه، نیکاراگوئه، اروگوئه، غنا، کامرون ، پاکستان و... یا نمایندگان پارلمانی از عمان و عراق و... مهمانان گروه سوم هم اندیشمندان و اساتید دانشگاه‌ها و چهره‌های علمی و کارآفرینان اجتماعی کشورهای مختلف مانند سوئد، ایرلند، ژاپن، تایلند، آلمان، لبنان، فلسطین وهند ... بودند.

از سوی دیگر یکی از دلایلی دعوت ازهمسران رئیس جمهورهای کشورهای مختلف این بود که این افراد نه تنها تاثیرگذاری سیاسی بالایی در کشورهای خود دارند بلکه با هجمه سیاسی علیه ایران در مجامع بین المللی در حوزه زنان، باید برای به دست آوردن وفاق لازم و ایجاد فضای گفتگوی مشترک با کشورها و همچنین تحت تاثیر قرار دادن فضای رسانه ای و حقیقی کشورهای دیگر از عالی ترین سطوح زنان دعوت به عمل می آمد تا صدای حقیقی زن ایرانی به گوش دنیا برسد.

اجرای پروتکل‌های علمی و معرفتی در قم

البته یکی از هیأت‌هایی که در بالاترین سطح آمده بود، تیم ارمنستان بود که خانوادگی هم آمده بودند و آنها اولین مهمانان قم بودند، یعنی بلافاصله و در بدو ورود آنها را به قم بردیم و این کار اتفاقاً بسیار سخت هم بود، شما تصور کنید ما باید افرادی را که حوزه تشریفات آنها فرانسوی بود، به صورت زائر به قم می‌بردیم اما با وجود این سختی کار را انجام دادیم چون می‌خواستیم در همان شروع کار یک شاخص هویتی مهم از زن ایرانی را برای آنها تصویر کنیم.

با فضای معنوی بسیار خوبی که برای مهمانان ایجاد شده بود، آنها بعد از زیارت بازهم دوست داشتند در حرم مطهر بمانند، حالات روحی همسران رئیسان ‌جمهور هم بسیار قابل توجه بود و او اشک در چشمانش جمع شده بود و گفتند (حرم قم) اتمسفر خیلی خوبی دارد، این در حالی بود که در مسیر رفتن به قم آنها به دلیل مسافت زیاد خسته شدند و مدام از ما می‌پرسیدند چرا به اینجا می‌رویم اما در مسیر بازگشت که نظر آنها راپرسیدیم بسیار حال خوبی داشتند و راضی بودند و حتی گفتند ای کاش بیشتر می‌ماندیم.

نکته جالب دیگر این بو د که روز شنبه که گروه دوم و سوم از مهمانان را برای زیارت به قم بردیم، اندیشمند بلغاری نکته قابل تاملی را در جامعه الزهرا روی سن مطرح کرد و گفت که برای ما عجیب است چرا زنان ایرانی اینقدر Happy و قدرتمند هستند و چرا تا این حد کشور خود را دوست دارند؛ او گفت برای من عجیب است چطور چنین فضای منفی‌ای علیه ایران شکل گرفته اما مقامات دولتی ایران تعداد زیادی از زنان را به ایران دعوت کرده‌اند و این نشان می‌دهد این خبرسازی‌ها سیاه‌نمایی علیه ایران است.

در اسلام زن انگلیسی و گینه‌ای فرقی ندارند

البته اتفاق جالبی هم در روزهای برگزاری کنگره رخ داد؛ برخی در فضای مجازی مطرح کردند چرا درحالی که ایران درگیر اعتراضات زنانه بوده شما به سراغ زنان تاثیرگذار در دنیا رفتید که برخی از آنها هم ناشناخته بودند، این نقد در حالی به این کنگره وارد شده که اساساً شعار ما «عدالت، اخلاق و معنویت» بود و این یعنی از نظر ما هم یک انسان اهل کشور گینه می‌تواند عدالت و اخلاق و معنویت داشته باشد و هم یک زن انگلیسی و تفاوتی بین آنها نیست.

ضمن اینکه ما تقریبا با اکثر مدعوین کنگره زنان تاثیرگذار یک ریشه مشترک داشتیم و آن هم این بود که ریشه های هویتی و نمادهای مشترک تاریخی داریم. تاکنون دارای نقاط مشترک نمادهای هویتی زنانه هستیم، مثلا از حدود ۴هزار سال پیش یعنی از زمان ابراهیم خلیل الله و زمانی که هاجربابت یک اضطراب مادرانه سنتی را پایه گزاری کرد و همه ما بر اساس کار هاجر یک مناسکی را به جای می‌آوریم؛ یا درباره مادر حضرت مریم که دخترش را برای خدمت در معبد الهی نذر کرده بود و حالا در سال ۲۰۲۳ هم جماعت عظیمی از مردم جهان پیرو آن نسل نذر مادر حضرت مریم (س) هستند. و بسیاری موارد دیگر مانند احساس سخت آسیه در مقابله با جور و جنگ برای آزاداندیشی اش و یا عفت حضرت مریم و ... اینها همگی پایه هویت تاریخی مشترک ما زنان دنیا هستند.

به گزارش ایرنا، کنگره جهانی زنان تاثیرگذار از بیش از ۹۰ کشور جهان با حضور ۳۰۰ مهمان خارجی از بانوان تاثیرگذار کشورهای چین، استرالیا، سریلانکا، تایلند، پاکستان، کامرون، صربستان، ارمنستان، سوئد، بلغارستان، آفریقای جنوبی، سوریه، لبنان و روسیه در سه گروه، بانوان اول و همسران روسای جمهور، وزیران، نمایندگان پارلمانی و معاونان وزرا و همچنین روسای دانشگاه‌ها، مسئولان اتاق‌های بازرگانی و اصناف، مدیران مسئولان خبرگزاری‌ها و نشریات معتبر، شخصیت‌های برتر فرهنگی، علمی و اقتصادی طی دو روز در تهران برگزار شد که بازتاب‌های داخلی و خارجی بسیاری داشت.

در برگزاری این کنگره چهار مجموعه معاونت علمی ریاست جمهوری، معاونت زنان و امور خانواده ریاست‌جمهوری، بنیاد ملی نخبگان و یونسکو منطقه مشارکت داشتند. این کنگره در سه محور کارآفرینی، نوآوری و فعالیت‌های اجتماعی و با شاخص‌های بین‌المللی و داخلی، افراد واجد شرایط را مورد بررسی و قضاوت هیات داوران قرار داد. در اختتامیه کنگره بین‌المللی زنان تاثیرگذار، از هفت نفر از زنان برجسته از کشورهای مختلف جهان با اهدای جایزه قدردانی شد. همچنین یک گواهی از طرف کمیسیون ملی یونسکو به هر یک از برندگان این کنگره اعطا شده است. همچنین قرار شده است پس از تصویب نهایی صندوق بین المللی هر کدام از اعضا هزینه حق عضویت خود را هم به این صندوق پرداخت کنند چراکه انجمن بین المللی بانوان موثر جهان آن را برای استمرار این اقدام مهم فرهنگی تشکیل داده‌ است و از این رو برندگان خارجی این کنگره هم مبلغ جوایز خود را به صندوق زنان اهدا کردند.

مریم شمس

کارشناس بنیاد گوهرشاد