به گزارش خبرنگار صنایع دستی ایرنا، هفتمین جشنواره صنایع دستی و هنرهای سنتی فجر روز چهارشنبه ۲۶ بهمن ۱۴۰۱ در موزه ملی ایران گشایش یافت، از همان روز نخست این رویداد که با نماد سرو سیمین ۷ معروف است، روزانه یک اصله نهال سرو توسط یکی از هنرمندان پیشکسوت حوزه صنایع دستی و هنرهای سنتی غرس شده است و این سنت تا روز هفتم رویداد ادامه خواهد داشت.
در این جشنواره حدود ۷۰ اثر فاخر خارجی از هنرمندان ۱۲ کشورهای مختلف و بیش از ۳۰۰ اثر فاخر ملی از هنرمندان داخلی به دبیرخانه ارسال شده است که قرار است به انتخاب هیات داوران در روز اختتامیه ٧ سرو سیمین به برگزیدگان اعطا شود که ۴ سرو سیمین به آثار ملی و داخلی و سه سرو سیمین هم به آثار هنرمندان خارجی اعطا خواهد شد.
همچنین در بخش ویژه جشنواره ٢ جایزه به آثار بخش میراث ناملموس یک سرو سیمین به رویش دوباره (تداوم هنر در نسل‌های خانواده) و ترنج سیمین به یک بانوی برگزیده حوزه صنایع‌دستی اعطا می‌شود.
روز نخست؛ رونمایی از مینیاتور وحدت و «علی‌خوانی» مرشد ورمزیار
در روز نخست جشنواره یک اصله نهال سرو به نماد جشنواره هفتم (سرو سیمین ٧) توسط مریم جلالی معاون صنایع‌دستی وزارت میراث‌فرهنگی و احمد الفارسی نایب رئیس صنایع دستی غرب آسیا از کشور عمان عضو شورای جهانی صنایع دستی (WCC)، و علی طلوعی معاون توسعه و مدیریت و در محوطه بیرونی موزه ملی غرس شد.
همچنین در آغاز این مراسم با حضور محمود لیایی معاون وزیر ارتباطات و مدیرعامل شرکت ملی پست، علی اصغر شالبافیان معاون گردشگری و مریم جلالی معاون صنایع دستی وزارت میراث فرهنگی و سایر مسئولان وزارتخانه رونمایی شد.
همچنین تابلوی نقاشی مینیاتوری با عنوان وحدت ملی که به موضوع وحدت اقوام ایرانی می‌پردازد، همزمان با آغاز جشنواره در محل موزه ملی ایران رونمایی شد. این تابلوی نقاشی حاصل تلاش یکی از هنرمندان پیشکسوت کرد است که به معرفی و تقویت وحدت اقوام ایرانی می‌پردازد؛ تا این تابلو ۴ اسفند در محل موزه ملی ایران در معرض دید علاقه‌مندان است.
پیش از گشایش جشنواره ، مرشد ورمزیار پس از علی‌خوانی و روایت داستانی از چهار سده گذشته پس از اسلام و جنگ جمل ، ابیاتی از شاهنامه سترگ فردوسی را برای حاضران خواند.
روز دوم؛ هنرمند پیشکسوت آینه‌کار رئیس افتخاری / آغاز کارگاه‌های آموزشی ملی و بین‌المللی
یکی از ابتکارات این دوره از جشنواره در نظر گرفتن رئیس افتخاری برای هر روز از این رویداد است، امیر عبدی هنرمند پیشکسوت آیینه‌کار و رئیس افتخاری دومین روز هفتمین جشنواره سرو سیمین بود که با حضور در موزه ملی ایران از بخش‌های مختلف جشنواره بازدید کرد و دومین نهال سرو را کاشت.
عبدی در بازدید از نمایشگاه بیان کرد: هویت ملی ایرانیان در فرهنگ و صنایع دستی است که باید نسل به نسل منتقل شود. آثاری همانند قلمزنی، اسلیمی‌ها، نقاشی و صنایع دستی در سطح ملی است و این نشان می‌دهد ما در دنیا حرف برای گفتن داریم. هنر آیینه‌کاری در قدیم به گونه‌ای دیگر بود و دانشجویان این حوزه با طرح‌های جدید برگرفته از سنت‌هایمان هنری را ارائه می‌دهند که انسان شگفت‌زده می‌شود.
بیشتر بخوانید
در روز دوم جشنواره دو کارگاه آموشی برگزار شد. کارگاه آموزشی «چطور کسب و کارمان را توسعه دهیم؟» با تدریس احمد الفارسی؛ نایب رئیس صنایع دستی غرب آسیا از کشور عمان نخستین کلاس آموزشی بود شد، الفارسی در این کارگاه درباره توقف کسب‌وکارهای کوچک در عمان به دلیل ویروس کرونا از دست رفتن برخی مشاغل و بازاریابی و توسعه فروش‌های آنلاین برای حفظ بازار صنایع‌دستی صحبت کرد.
وی در این کارگاه آموزش تاکیدد کرد: یک هنرمند جوان به خاطر عشق به کارش می تواند موفق شود. زندگی همواره با ریسک همراه است. شاید در آغاز راه به موفقیت دست نیابید، اما وقتی سختکوش باشید در نهایت پیروزی به دست می‌آورید.
تجربیات موفق بوم‌گردی در عرصه صنایع‌دستی دومین کارگاه آموزشی جشنواره بود که با همکاری انجمن اقامتگاه‌های بوم‌گردی برگزار شد. یاور عبیری رئیس انجمن اقامتگاه‌های بوم‌گردی در این کارگاه به نقش مکمل و همپوشانی صنایع‌دستی و بوم‌گردی اشاره کرد گفت: اقامتگاه‌های بوم‌گردی از دهه ۸۰ آغاز به کار کردند و تا دهه ۹۰ با فراز و نشیب‌هایی همراه بودند. پس از دهه ۹۰ کسب و کارهایی در زمینه بوم‌گردی راه‌اندازی شد و فعالیت این حرفه افزایش یافت؛ اکنون ۳۴۰۰ اقامتگاه بوم‌گردی داریم و به دنبال این هستیم تا بحث آموزش را در این حرفه تقویت کنیم.
روز سوم؛ اجرای موسیقی آذربایجانی و کردی / اکران فیلم برادر سیم و خواهر زر
استاد حسن فیضی‌راد هنرمند پیشکسوت صحافی، رئیس افتخاری سومین روز جشنواره بود که به موزه ملی ایران آمد، او ضمن کاشت سومین نهال سرو این رویداد فرهنگی از بخش‌های مختلف آن بازدید کرد.
وی بیش از ۲۰ سال در آستان قدس رضوی به در کنارحاج آقا رفوگران از اساتید برجسته این حوزه به صحافی کتاب مشغول بوده است، و چند سالی هم در کاخ گلستان به فعالیت در این حوزه پرداخته است. او صحافی سنتی را از پدرش علی فیضی‌راد آموخته و نزد استاد آلمانی فردریش لان کامرر نیز شاگردی کرده است.
در سومین روز هفتمین جشنواره ، نواهای زیبایی از موسیقی‌های آذربایجانی و کردی در موزه ملی ایران طنین‌انداز شد و گروه‌های موسیقی سنتی ماژور از کردستان و آزار ایلدریم از استان آذربایجان شرقی با ترکیبی دلنواز از رقص و نوازندگی سازهای ایرانی به اجرای موسیقی مقامی پرداختند.
بیشتر بخوانید
محمد محمدی سرپرست گروه آزار ایلدریم از استان آذربایجان شرقی می گوید: حرکات آیینی برگرفته از زندگی روزمره مردم غیور آذربایجان است که در سه بخش بازگو می‌شود؛ بخش نخست از بدو تولد تا مرگ زمان است که بهترین آن آیین ازدواج و خواستگاری است. دومین بخش مرتبط با آیین‌های سال قمری و مناسبت‌های مذهبی است. سومین بخش نیز دربردارنده آیین‌های گوناگون سال شمسی است.
فیلم مستند برادر سیم، خواهر زر ساخته علی مقامی با حضور لیندا کیانی در سومین روز جشنواره اکران شد. براساس این فیلم مستند، بافت پارچه‌های زربفت، تعیین کاربری برای پارچه است و بهترین نمونه‌های پارچه‌های نفیس زربفت در موزه ملی ایران نگهداری می‌شود. یکی از فرش‌های زربفت که در این موزه نگهداری می‌شود، بافته‌ای به یادگار مانده از نوادگان سعدی شیرازی است که به سفارش شاه عباس صفوی بافته شد.
رنگ و طرح پارچه‌های زربفت نقش‌ها را حفظ می‌کنند و فقط این طرح‌ها نیستند که خاطره و تاریخ دارند، بلکه از دل این پارچه‌ها فرهنگ، تاریخ و تمدن ایرانی به تصویر کشیده می‌شود. وقتی تاریخ و تمدن ایران کنار گذاشته شود، هویت ملی ایران از بین می‌رود. ما می‌توانیم این هنر و صنایع دستی را به تمام جهان صادر کنیم تا تاریخ این مرز و بوم همواره زنده بماند.
سومین کارگاه آموزشی جشنواره به موضوع اقلیم ایران پراکندگی جغرافیایی بوم‌گردی و ارائه تجربیات موفق بوم‌گردی در عرصه صنایع دستی» اختصاص داشت، مدیر کلبه آقامیر بیان کرد: بوم‌گردی به‌عنوان یک پدیده اجتماعی در پهنه ایران پابرجاست؛ اقلیم ایران، پراکندگی جغرافیایی بوم‌گردی بسیاری دارد و پیشه‌های پدری در کسب‌وکارهای خانوادگی می‌تواند به پویایی اقتصاد و کسب‌وکار بیانجامد. گردشگری می‌تواند به حفظ تنوع زیستی کمک کند. جوامع روستایی و عشایر به‌طور مستقیم با تنوع زیستی در ارتباط هستند.
روز چهارم؛ روایت «رستم و اشکبوس» و اکران فیلم ترمه
استاد محسن کاوه دارنده نشان درجه یک هنری در رشته معرق، استاد دانشگاه هنر اسلامی تبریز، الزهرا و سوره رئیس افتخاری چهارمین روز جشنواره بود و کاشت چهارمین نهال سرو را برعهده داشت.
در چهارمین روز از جشنواره روایتی زیبا از داستان «رستم و اشکبوس» از شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی توسط محمدرضا معجونی برای حاضران نقل شد. به گفته این نقال پیشکسوت سه کلمه در شاهنامه بیشتر تکرار شده است: ایران، خرد و رستم. شاهنامه دو پایه مستحکم دارد: خداشناسی و خردگرایی که می‌توان این دو پایه محکم را در شاهنامه به روشنی دید.در شاهنامه تمام جشن‌ها، آداب، رسوم و سنت‌ها دیده می‌شود. از نوروز گرفته تا فرهنگ مردم در این نامه سترگ وجود دارد.
همچنین در روز چهارم، فیلم ترمه ساخته شهرام درخشان در سینما سرو سیمین اکران شد، ترمه یکی از تولیدات نفیس شهر یزد است که پیشینه بسیار طولانی دارد. برخی بر این باورند که ترمه در کشمیر بافته شده، اما خاستگاه اصلی ترمه، یزد بوده است.
بیشتر بخوانید
در این فیلم بیان می‌شود که ترمه یکی از تولیدات نفیس شهر یزد است که پیشینه بسیار طولانی دارد. برخی بر این باورند که ترمه در کشمیر بافته شده، اما خاستگاه اصلی ترمه، یزد بوده است. طبق آخرین اسناد تاریخی، ترمه را می‌توان به دوره ساسانیان نسبت داد. از دوره سلجوقیان ترمه جایگاه بالایی به‌دست آورد.
از دوره صفویه، ترمه حالت نیمه انبوه پیدا می‌کند و بافت آن در طبقه اشراف تفاوت زیادی با مردم عادی دارد و به همان میزان تولید اضافه می‌شود. برخی می‌گویند هندی‌ها در زمینه تولید شال استعداد داشتند و در تولید ترمه نیز شکوفایی بسیاری یافتند. ۳۵ سال پیش صد درصد تولید ترمه دستباف جای خود را به ترمه ماشینی داد، اما باید به تولید دستباف بیشتر اهمیت داد. باید پیشینه ترمه حفظ شود و در زمینه نقش و نگار اصالت ترمه را درنظر گرفت. ترمه یک موتیف به نام «بُته» دارد و به سروی در برابر گل سر خم کرده است.
پوررنگ پورحسینی روز چهارم «طراحی و گسترش ساختار کسب‌وکار سازگار با پارادایم توسعه پایدار و با تاب‌آوری بالا در عرصه صنایع خلاق فرهنگی (به‌ویژه صنایع دستی و بوم‌گردی)» را برگزار کرد. شناخت بازارهای هدف موجود و تحلیل بازارهای هدف محتمل و بیان ارزش‌های اصلی که بر پایه آن‌ها کسب‌وکارها شکل می‌گیرند، ازجمله محورهایی بود که وی در این کارگاه تدریس کرد.
این پژوهشگر حوزه صنایع دستی و هنرهای سنتی در این کارگاه گفت: بومی‌سازی، تفویض اختیار، تعادل بین کار و خانواده مساله اساسی است که باید در کسب‌وکارها مورد توجه قرار گیرد.
هفتمین جشنواره بین‌المللی صنایع‌دستی و هنرهای سنتی فجر با عنوان سرو سیمین ۷ با دبیری سیدمرتضی عمادی از ۲۶ بهمن تا ۴ اسفند در محل موزه ملی ایران برگزار می‌شود. شش دوره از این جشنواره به صورت ملی برگزار شده و امسال برای اولین بار به صورت بین‌المللی برگزار می‌شود.
نظر شما