گام‌های تشویقی دولت در مصرف آب/ مراقب منابع آبی در روزهای پایانی سال باشیم

جنب و جوش روزهای پایانی سال هر دلی را شاد می کند و به زندگی شعف می بخشد، در این روزها معمولا از پنجره هر خانه ای یک نفر نصفه و نیمه به بیرون خم شده تا شیشه ها را پاک کند گویی اهالی خانه می خواهند هوای تازه و فصل نو را از شیشه های تمیز به درون بکشند و بهتر ببینند، در کنار آن اما از پشت بام بیشتر خانه ها فرش های بزرگ و کوچک رنگارنگ آویزان هم خودنمایی می کند که از برخی از آنها حتی آب چکه می کند و ممکن است رهگذران را خیس کند اما هیچ اعتراضی بلند نمی شود چون این یک سنت دیرینه در ایران است، سنت خانه تکانی که قدمتی به اندازه نوروز دارد.

زدودن غبار از سر و روی خانه ها یعنی اینکه سال نو نزدیک است، ایرانیان بر این باورند که با از بین بردن گرد و غبار، دور ریختن وسایل قدیمی کهنه و جایگزین کردن وسایل نو به زندگی طراوت و شادابی می بخشند و برای وارد شدن به سالی جدید آماده می شوند از این رو در این روزها هر خانم خانه ای شیلنگ به دست در حال تمیزی و رُفت و روب است، پاکیزکی و نظافت حتی در دین اسلام هم به آن تاکید شده و گفته می شود که نیمی از ایمان است؛ اما در این میان باید به یک مساله مهم توجه کرد و آنهم خشک و کم آب بودن ایران است.

متوسط بارندگی در جهان حدود ۸۶۰ میلیمتر است در حالی که متوسط بلند مدت این رقم در ایران ۲۵۰ میلیمتر است، با وجود مصرف زیاد آب در ایران نکته قابل تامل بالا بودن سرانه مصرف در آب کشور است به طوری که متوسط سرانه مصرف دنیا ۱۵۰ لیتر است، این عدد در ایران ۲۸۰ لیتر را نشان می دهد، قابل تامل تر اینکه همین رقم در روزهای پایانی سال به ویژه دو هفته آخر دو تا سه برابر بیشتر می شود که می تواند برای منابع آبی شکننده ایران زنگ خطری باشد.

شرکت آب و فاضلاب استان تهران هم نسبت به روند افزایش مصرف آب در روزهای آخر اسفندماه به ویژه روزهای پنجشنبه و جمعه هشدار داد، روابط عمومی شرکت آب و فاضلاب استان تهران، در اطلاعیه‌ای اعلام کرد هم‌زمان با افزایش نسبی دمای هوا و شروع سنت خانه‌تکانی، پیش‌بینی می‌شود مصرف آب در شهر تهران در دو روز پایانی هفته با افزایش چشمگیری روبرو شود، از این رو از شهروندان درخواست می‌شود تا با رعایت شیوه‌های مدیریت مصرف و پرهیز از مصارف غیرضروری در تامین پایدار آب شرب مشارکت کنند.

بر اساس این گزارش اکنون حجم ذخایر سدهای پنج‌گانه استان تهران به ۲۲۵ میلیون مترمکعب رسیده است، پوشش برف پشت دریاچه‌ سدهای تهران هنوز به رواناب تبدیل نشده و همچنان شرایط تامین آب تهران شکننده است، این شرکت از شهروندان تهرانی درخواست کرد، در حالی که تامین آب این کلانشهر با دشواری انجام می‌شود، در هنگام خانه‌تکانی با واگذاری شستن فرش‌ها به مراکز قالیشویی و پرهیز از مصارف غیرضروری و آب‌بَر از هدررفت آب شرب در این ایام جلوگیری کنند.

البته شاید این سوال به ذهن خیلی ها خطور کند که زمستان امسال بارندگی های خوبی داشتیم پس دیگر مشکل کم آبی نداریم در حالی که اینطور نیست چون بر اساس گزارش دفتر اطلاعات و داده‌های آب شرکت مدیریت منابع آب ایران، میزان آب ورودی به سدهای کشور از ابتدای سال آبی جاری (ابتدای مهر) تا ۲۳ بهمن‌ماه حدود ۹ میلیارد و ۶۱۰ میلیون مترمکعب بوده که نسبت به مدت مشابه در سال آبی گذشته ۱۱ درصد کاهش را نشان می‌دهد بنابراین وضعیت منابع آبی چندان هم بهتر نشده است، پس باید همچنان مراقب مصرف خود باشیم.

رئیس کمیته محیط زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو در این باره به خبرنگار محیط زیست ایرنا گفت: قطعا در روزهای پایانی سال به علت سنت دیرینه خانه تکانی مصرف آب به ویژه دو هفته آخر اسفندماه افزایش می یابد اما باید دید که این میزان مصرف در مقابل نحوه مدیریت منابع آبی در طول دوره های گذشته تا چه اندازه تاثیرگذار است.

محمد درویش افزود: اینکه شهروندان باید مصرف آب را به ویژه در دو تا سه هفته آخر سال مدیریت کنند مساله درستی است اما مساله اصلی این است که آیا دولت ها به وظایف خود در این زمینه درست عمل کرده اند؟ آیا لوله های فرسوده را مرمت کردند تا از هدررفت آب جلوگیری شود؟ در حالی که اعلام می شود ۳۰ درصد آب شربی که وارد کلانشهرها می شود به علت فرسودگی لوله های آب هدر می رود.

وی اظهار داشت: به نظر می رسد به جای اینکه بیایم نصیحت کنیم و از مردم بخواهیم در مصرف آب صرفه جویی کنند بهتر است برنامه های مدیریتی منابع آبی به خوبی تعریف و اجرا شوند، در بسیاری از کشورها لوله های آب شرب و بهداشتی از هم جدا هستند در حالی که در کشور ما همان آبی را که می خوریم با همان آب فرش و خودرو می شوییم، حتی در بسیاری کشورها مشترکان پرمصرف جریمه های سنگین می شوند در ایران هم باید همین سیاست اعمال شود که قطعا به مرور شاهد کاهش هدررفت آب و مصرف بی رویه آن خواهیم بود.

این فعال محیط زیست ادامه داد: البته مدتی است که شرکت های آب منطقه ای در حال رواج روشی هستند تا مصرف آب کاهش یابد، بر اساس آن برای مشترکان کم مصرف جایزه تعیین کرده اند و مشترکان پرمصرف را جریمه می کنند، این بهترین راه است به جای اینکه مدام نصیحت کنیم اینکه آب کم است، کمتر مصرف کنید باید روش هایی اجرایی در پیش گرفته شود، نصیحت کردن در هیچ جای دنیا جواب نمی دهد در کشورهای پیشرفته می بینیم که مردم قدر آب و برق و به طوری کلی انرژی را می دانند به این علت است که اولا قیمت انرژی در این کشورها واقعی است و دوم اینکه اگر از یک استانداردی بیشتر مصرف کنند جریمه های سنگینی می شوند.

وی تاکید کرد: در کشور ما همین است، مثلا شرکت برق منطقه ای از ۳۰ درصد مشترکان خود هزینه دریافت نکرده است چون الگوی مصرف را رعایت کردند این روش انگیزه ایجاد می کند تا بقیه هم به آن بپیوندند، این بهترین کار است برای اینکه بتوانیم مصرف آب را کنترل کنیم.

درویش ادامه داد: یکی دیگر از راه های کاهش مصرف و به طور کلی مدیریت منابع آب، نصب کنتورهای آب مجزا برای هر واحد مسکونی است، الان در کشور تمام واحدهای یک ساختمان مسکونی یک کنتور آب مشترک دارند که هزینه مصرفی آن تقسیم بر تعداد می شود، تا زمانی که این روند ادامه داشته باشد امکان کنترل مصرف آب وجود ندارد، در حالی که می توان با نصب کنتور مجزا برای هر واحد مسکونی، برای نحوه درست مصرف آب انگیزه ایجاد کرد.

وی گفت: حتی در بسیاری از خوابگاه های دانشجویی، پادگان ها و مراکز دولتی انگیزه ای برای مدیریت مصرف آب وجود ندارد، وزارت نیرو باید برای آنها تمهیداتی بیاندیشد تا مصرف آب در این مراکز مدیریت شود، بنابراین به نظر می رسد به جای اینکه بیاییم مردم را نصیحت کنیم یک سری برنامه ها را در راستای مدیریت مصرف آب تهیه و اجرایی کنیم.

۹۰۱۴