ماده محرک مسمومیت دانش‌آموزان از نوع خطرناک نبوده است

به گزارش ایرنا، سعید کریمی روز دوشنبه در تشریح آخرین بررسی عوامل مسمویت دانش آموزان در جمع خبرنگاران افزود: به دنبال دستور مقام عالی وزارت بهداشت مبنی بر تشکیل کمیته علمی و بررسی این قضیه، بلافاصله کمیته علمی متشکل از ۳۰ نفر از بهترین دانشمندان بنام مرتبط با این حوزه از جمله متخصصان سم شناسی، بهداشت محیط، متخصصی ریه، میکروب شناسی ، عفونت و رشته های مختلف جمع شدند و این کمیته طی چندین جلسه موضوع را مورد بررسی قرار داد.

وی ادامه داد: گزارش استان های مختلف در این کمیته بررسی شده و خود اعضا به استان های متعدد درگیر سفر کرده و مدارس را مورد بررسی و آزمایشات قرار داده و تست های محل را به صورت میدانی انجام دادند و بیماران را ویزیت و همه مدارک را بررسی کرده و نتایجی که عرض می شود جمع بندی کمیته عملی است.

معاون درمان وزیر بهداشت به بیان اینکه با سه دسته از دانش آموزان مواجه هستیم، افزود: بخشی از آنها با ماده محرک که عمدتاً استنشاقی است مواجه شدند و این بخش یک قسمتی از مجموعه دانش آموزانی است که به اورژانس و مراکز درمانی مراجعه کرده یا منتقل شدند.

کریمی ادامه داد: بخشی دیگر دانش آموزانی بودند که در کنار مسمومین قرار داشته و تحت تاثیر استرس و اضطراب و نگرانی قرار گرفتند و دسته سوم نیز اصلا در مدارسی که مواجه با ماده محرک بودند حضور نداشته و تحت تاثیر اخبار و اضطراب قرار گرفتند.

به گفته وی، بچه هایی که در معرض این ماده محرک قرار گرفتند چیزی که ابراز می کنند ۱۰ تا ۱۵ دقیق با استشمام بوی متفاوت که رسانه های پخش کردند، دچار علائم تحریکی تنفسی شدند.

معاون درمان وزیر بهداشت گفت: این علائم مثل سوزش گلو، سرفه، تنگی نفس و علائم اشک ریزش، دل درد و ضعف، بی حالی بوده و در برخی بچه ها بی حسی اندام ها که ناشی از همین مواد محرک بوده، مشاهده شده است.

کریمی تاکید کرد: اینکه می گوییم مواد محرک، یعنی دارای دسته بندی متعدد هستند که برخی آنها مواد جنگی خطرناک و کشنده هستند که خوشبختانه در هیچکدام از دانش‌آموزان شاهد این نوع گاز نبودیم. همین طور علائم و آسیب جسمی پایدار که نیازمند بستری طولانی بودند، نداشتیم و عمده این بچه ها زیر ۶ ساعت پس از بستری مرخص شدند.

وی اظهار داشت: اما برخی دانش آموزان که دارای بیماری های زمینه ای بودند زمان بیشتری تحت درمان قرار گرفتند و پس از اطمینان از سلامت مرخص شدند.

به گفته کریمی، این مواد محرک با وجودی که استنشاقی است، حالت گازی دارد اما ماده اصلی لزوما گازی نبوده و حتی ممکن است جامد و یا مایع باشد و بر روی شوفاژ یا هر محرک دیگری قرار گیرد و حتی در معرض حرارت محیط این ماده جامد و یا مایه تبخیر شده و سپس علایم تحریک را ایجاد کند.

وی ادامه داد: مواد محرک در هر محیط سربسته‌ای می‌تواند اتفاق بیفتد. نباید برای مردم اضطراب ایجاد کرد. مهمترین موضوع این است که از محیطی که ماده محرک هست، دور شوند.

معاون درمان وزیر بهداشت افزود:‌ درباره مترو هم تاکنون گزارشی مبنی بر اینکه ماده جدی وجود داشته باشد، نیست.

وی تاکید کرد: وقتی جو اضطراب وجود داشته باشد، هر کس در هر جایی ممکن است، احساسی پیدا کند. باید هرچه سریعتر آرامش روانی بازگردد و مردم بدانند که آنقدر که فکر می‌کنند موضوعات خطرناک وجود ندارد. تاکنون گزارشی مبنی بر اینکه مسمومیت جدی در مترو رخ داده باشد، ما نداریم. 

به گفته کریمی، ماده محرک که استنشاقی است، خودش حالت گازی دارد، اما لزوما آن ماده اصلی ممکن است گاز نباشد، بلکه می‌تواند یک ماده جامد باشد؛ به صورت پودر یا خمیر یا حتی مایع باشد که وقتی روی شوفاژ یا بخاری ریخته می‌شود یا در اثر حرارت محیط می‌تواند تبخیر شود و بعد علائم تحریکی را ایجاد کند.

وی تاکید کرد: بر این اساس در مدرسه نیاز به یکسری آموزش‌ها وجود دارد. مدیران مدرسه قبل از اینکه بچه‌ها وارد حیاط یا کلاس شوند، چک کنند و اگر در داخل کلاس بو یا علائم تحریکی است و مشکوک شدند، اطمینان حاصل کنند که مشکلی در کلاس نباشد.

کریمی افزود:‌ این آموزش‌ها بسیار اهمیت دارد و مدیران مدرسه از این مسیر می‌توانند آرامش ایجاد کرده و در عین حال مسولان مدرسه از آن محیط حفاظت کنند.

وی گفت: در بررسی‌های ما شاید کمتر از ۱۰ درصد بچه‌ها کسانی هستند که واقعا با یک ماده محرک مواجه شدند و این علایم را داشتند. در کنار این، تعداد بیشتری از بچه‌ها در همان مدارس، وقتی می‌بینند دوست‌شان علائم تحریکی پیدا کرده، دل درد دارد یا بی‌حال شده، بچه‌ها دچار اضطراب می‌شوند و ممکن است بدون اینکه مواجهه‌ای با عامل تحریکی واقعی داشته باشند، همین علائم را پیدا کنند.

معاون درمان وزیر بهداشت افزود: در اینجا خیلی مهم است که بتوانیم آرامش را برقرار کنیم. یک بچه وقتی ببیند که معلمش، کادر مدرسه و سایر دانش‌آموزان مضطربند، این اضطراب به او منتقل می‌شود. بنابراین حتما سعی کنند که ضمن حفظ خونسردی با سرعت و دقت دستورالعمل‌هایی را که آموزش و پرورش برای مدارس ارسال کرده، اجرا کنند. به عنوان مثال مهمترین کار این است که وقتی این مواد تحریک‌کننده جایی است، از آن محل دور شوند. باید بچه‌ها را از کلاس یا هر محیطی که این مواد محرک وجود دارد، دور کنند.

وی گفت: البته نیاز نیست که خیلی هول کنند تا خدایی نکرده بچه‌ها از پله بیفتند و آسیب ببینند، بلکه با خونسردی، اما با دقت و سرعت، بچه‌ها را از محیط دور کنند.

کریمی افزود: کار اشتباهی که انجام می‌شود، این است که بلافاصله در و پنجره‌ها را باز می‌کنند، اما وقتی بچه‌ها را از محیط دور کردند، اتفاقا باید در و پنجره‌ها بسته باشد تا عوامل بهداشت محیط و کسانی که می‌خواهند نمونه‌برداری کنند، بتوانند نمونه‌های خوب بگیرند و بتوانیم بهتر بررسی کنیم.

معاون درمان وزیر بهداشت گفت: این مواد محرک، لزوما یک ماده هم نیست که اسمش را بگوییم و انواع مختلف دارند. عمدتا هم مواد دم دستی هستند و برخلاف آنچه که برخی اظهار کردند، مواد دم‌دستی هستند که می‌توانند تحریک ایجاد کنند. در عین حال به تیم‌های اورژانس اعلام کردیم که تریاژ را از همان محیط آغاز کنند و نیاز نیست همه این بچه‌ها که برخی مضطربند و ... به بیمارستان منتقل کنند. زیرا عوامل اضطرابی را تشدید می‌کند. همانجا تریاژ انجام شود و کسانی که علائم واقعی دارند، منتقل می‌شوند و کسانی که علائم اضطرابی است، با اطمینان بخشی در محل، مشکل‌شان رفع می‌شود.

کریمی با بیان اینکه بنابراین طبق برآوردها کمتر از ۱۰ درصد از موارد علائم واقعی بودند و عمدتا مربوط به بحث‌های اضطرابی است، افزود: از طرفی کسانی هستند که اصلا در محیط و مدرسه‌ای که مواد محرک وجود داشته، نبودند، اما وقتی اخبار را دیده و شنیده‌اند دچار اضطراب شدند. به طوری که ممکن است در مدرسه هیچ چیز جدی نباشد، اما همان علائم برای بچه‌ها ایجاد شود. اینجا نقش رسانه‌ها مهم است که در عین آگاهی‌بخشی و آموزش نباید اضطراب ایجاد کنند. به خصوص در یکی دو روز اخیر بسیاری از مواردی که تماس گرفته شده، وقتی اورژانس مراجعه کرده، بحث‌های اضطرابی بوده است.

وی گفت: از این مواد محرک نمونه‌هایی داریم و یکسری از تست‌ها مثبت شده، اما این تست‌ها نیاز به چک مجدد و قطعیت دارد و بر این اساس باید دوباره برای آزمایشگاه مرجع ارسال شود و بعد از تایید آزمایشگاه مرجع، تایید و بعد اعلام شود که این اقدامات در حال انجام است. از نظر اطلاعاتی و امنیتی هم که دارند کار می‌کنند که اگر عامدانه بوده و دست‌هایی است، بتوانند اقدامات لازم را انجام دهند.

معاون وزیر بهداشت افزود: از نظر پزشکی این مواد محرک معمولا با آب شسته می‌شوند. بنابراین اگر بچه‌ای علائم را داشت، بهتر است شست‌وشو انجام شود، همچنین افرادی که نزدیک به عامل محرک باشند، ممکن است لباس‌هایشان الوده شود و دوباره بر اثر تماس با لباس، همان علایم تشدید شود. بنابراین لباس‌ها عوض شوند و شست و شو کنند و مایعات بنوشند.

کریمی ادامه داد: معمولا بعد از چند ساعت علائم رفع می‌شود و اگر نیاز به اقدامات بیشتر داشته باشند، در بیمارستان درمان انجام می‌شود. امیدواریم هرچه سریع‌تر این مشکل رفع شود و بچه‌ها با آرامش مدرسه روند.

معاون درمان وزیر بهداشت خاطرنشان کرد: این مواد از دسته گازهای جنگی، اعصاب، تاول‌زا و خطرناک نیستند. یکسری مواد محرک داریم که یک ماده نیستند و چند ماده‌اند و در نمونه‌های ما هم اثبات شده که چند نوع ماده است که می‌توانند علائم تحریکی ایجاد کنند. باید نمونه‌های مثبت را مجددا به آزمایشگاه مرجع بفرستیم و در صورت تایید قطعی، اعلام می‌کنیم. در عین حال خود گاز هم خیلی مهم نیست‌. زیرا رویکرد ما در برخورد با این گازها یکی است و شامل درمان‌های علامتی و شست‌شو است و اگر اختلالات اسید یا باز به ندرت ایجاد کرده باشد، در بیمارستان‌ها درمان می‌شود. فقط بچه‌هایی که بیماری زمینه‌ای دارند، ممکن است علایمشان بیشتر شود، مراقبت کنند و داروهایشان همراه‌شان باشد. مثلا اگر آسم دارند، اسپری همراه خود داشته باشند و سریع از محیط دور شوندمواد محرک عوارض بلند مدت ندارند

وی تصریح کرد:معمولا مواد محرک عوارض طولانی مدت ندارند و زودگذر بوده و به قصد ایجاد آسیب‌های پایدار استفاده نمی‌شوند. تا امروز هم عارضه‌ای به این صورت نداشتیم. در آینده هم باید بررسی‌های بیشتر شود.

به گفته کریمی، بررسی‌های ما تاکنون عمدتا عوامل محرک زودگذر را نشان داده است. کسانی که علامت‌دار باشند در مراکز درمانی بررسی می‌شوند و اگر مشکوک به چیزی باشند، مرکز درمانی طبق دستورالعمل آزمایش‌های  لازم را می‌گیرند اما اینکه بخواهند از روی اضطراب، چک‌آپ کنند، جایگاهی ندارد و نیاز نیست‌ در آزمایشاتی هم که تاکنون انجام دادیم، عمدتا بالای ۹۰ درصد همه چیز نرمال بوده و آن کمتر از ۱۰ درصد هم علائم آزمایشگاهی جدی برای بچه‌ها ایجاد نکرده و علائم گذرای بالینی شامل ضعف و تحریک تنفسی بوده است. ضعف از آنجایی که این مواد حالت اکسیدان دارند و عوامل آنتی‌اکسیدان را کم می‌کنند، علایم ضعف و بی‌حالی و ضعف اندام تحتانی ایجاد  می‌شود که این‌ها هم طبق بررسی‌هایی که تا امروز انجام شده، به نظر نمی‌رسد جدی و ماندگار باشد و گذرا بوده است.

وی گفت: در کشورهای دیگر هم شبیه این اتفاق افتاده که البته وسعتش متفاوت بوده است. برخی از این اتفاقا ناشی از اشتباه انسانی است‌. مثلا در آزمایشگاه مدرسه دقت نکرده و باعث شده بچه‌ها در معرض ماده محرک قرار گرفته‌اند. در عین حال نوع عمدی این اقدامات هم در کشورهای دیگر هم گزارش‌هایی هست، اما عمدتا خطاهای ناخواسته بوده است.