به گزارش ایرنا، تبریز ظرفیت های فراوانی در گردشگری به معنای عام و گردشگری به معنای خاص به خصوص در زمینه های گردشگری سلامت، ورزشی به ویژه مذهبی دارد، مساجد تاریخی مختلف در آذربایجان شرقی نیز روایت مستقل خود را دارد اما مسجدهای دیگری همچون صاحب الامر، مسجد جامع تبریز و امامزاده های استان مثل سیدحمزه و عون بن علی نیز در کنار مسجد کبود، زیبایی ها و جایگاه خاصی را در بین گردشگری مذهبی تبریز ایفا می کنند.
در بین مساجد قدیمی و تاریخی تبریز مسجد کبود به عنوان کهن ترین آنها یادگار حکمرانی قراقویونلوها در قرن نهم هجری است که از شهرت بیشتری برخوردار بوده و در کنار موزه آذربایجان، موزه عصر آهن و پارک خاقانی بسته کاملی از یک گردشگری و روز به یاد ماندنی و بی نظیر را ارایه و در اذهان گردشگران نوروزی ثبت می کند.
مسجد کبود که با نام محلی «گوی مچید» هم مشهور است از شناخته شده ترین مساجد جهان اسلام و یکی از مهمترین نمادهای هویت دینی آذربایجان شرقی محسوب می شود و جزو مکان های تاریخی آذربایجان شرقی محسوب می شود طوری که در چهار ردیف اول تعداد بازدید از مکان های گردشگری استان قرار می گیرد و همه ساله با استقبال میهمانان نوروزی روبرو می شود.
زیبایی های مسجد کبود قابل وصف نبوده طوری که تنوع و ظرافت کاشیکاری و انواع خطوط به کار رفته در مسجد کبود و همچنین زیبایی و هماهنگی رنگ ها سبب شده که این مسجد به فیروزه اسلام شهرت یابد.
کاشیکاری آن تنها به رنگ لاجوردی و بیشتر از قطعات شش ضلعی است و تمام سطح سقف آن زرنگار (نقاشی با آب طلا) و کف شبستان ها به احتمال قوی مرمرین بوده است.
بنای اصلی در مقام مسجد مقبره، دارای صحن وسیعی بوده که در آن مجموعه ای از ساختمان ها از جمله مدرسه، حمام، خانقاه و کتابخانه ساخته شده که آثاری از آنها به جا نمانده است.
بنای مسجد کبود که از آثار ارزشمند دوره قراقویونلو محسوب می شود به دستور جهانشاه که شهر تبریز را پایـتخت خود قرار داد با استناد به کتیبه برجسته سـر در مسجد به سال ۸۷۰ هجری قمری به اتمام رسید.
سلطنت جهانشاه از سال ۸۳۹ هجری قمری آغاز شد و تا ۸۷۲ هجری قمری ادامه پیدا کرد و وی به دست اوزون حسن از طایفه آق قویونلوها کشته شد و بساط اقتدار حکومتش که از آسیای صغیر تا خلیج فارس و هرات و ماورالنهر گسترده شده بـود، برچیده شد.
آرامگاه جهانشاه و نزدیکان وی در انتهای شبستان کوچک در داخل سرداب مسجد کبود قرار دارد.
ویژگی بارز و شهرت وافر مسجد کبود با معماری ویژه تلفیقی و اعجاب انگیزش بیشتر به خاطر کاشیکاری معرق و تلفیق آجر و کاشی ، اجرای نقوش پرکار و در حد اعجاز آن است که زینت بخش سطوح داخلی و خارجی بناست.
در متن کتیبه برجسته سردر باشکوه و پر نقش و نگار آن، عمارت مظفریه و نیز نام نعمت الله بن محمد البواب، خطاط و طراح نقوش که از هنرمندان برجسته خوشنویسی آذربایجان بود، درج شده است.
در برخی منابع تاریخی آمده است که ساختمان مسجد به مثابه یادمانی از پیروزی های جهانشاه برپا شده به گونه ای که در بخشی از بنا ،سوره مبارکه فتح بصورت کامل و بشکل برجسته، زینت بخش دورتا دور بالای شبستان بزرک مسجد است.
نام جهانشاه در کتیبه بالای درب ورودی مسجد که قبلا روکش طلایی داشته، نقش بسته است.
مسجد کبود دارای ۲ مناره باریک و بلند در منتهی الیه شرق و غرب ضلع شمالی بوده است، در پشت درب ورودی به شبستان بزرگ، یک بیت شعر فارسی به خط ثلث نوشته شده بدین مضمون که: کردار بیار و گرد گفتار مگرد/چون کرده شود ، کار بگوید که که کرد
نقش و نگار نقاشی معرق مسجد نیز شامل گره بندی های هندسی، گل و بوته اسلیمی و ختایی و کتیبه های مختلف بوده که در مجموع حکایت از زیبایی خارق العاده ای داشته است.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آذربایجان شرقی در خصوص اقدامات و طرح های عمرانی جدید مسجد کبود پیش از آغاز عیدنوروز، به خبرنگار ایرنا گفت: پیاده راه مابین مسجد کبود و سایت موزه عصرآهن ایجاد شده است.
احمد حمزه زاده اظهار کرد: با وجود موزه آذربایجان در مجاورت مسجد کبود و موزه عصر آهن و پارک خاقانی بنا داریم به زودی مجموعه گردشگری در این مکان ایجاد کنیم.
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آذربایجان شرقی نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: با گشایش پیاده راه سایت موزه عصرآهن و ارتباط مستقیم با مسجد کبود نمای مسجد نیز اکنون فضای مناسب پیدا کرده است.
علیرضا بایرامزاده گفت: از ۲۵ اسفند سال گذشته تا امروز ششم فروردین ۱۴۰۲ بیش از چهار هزار و ۲۰۰ گردشگر از داخل مسجد کبود دیدن کردند که به لحاظ بازدید پس از کلیسای سنت استپانوس در جلفا، موزه آذربایجان و موزه قاجار تبریز در رتبه چهارم قرار دارد.
وی یادآور شد: در محوطه مسجد کبود نیز نمایشگاه آثار فاخر صنایع دستی آذربایجان شرقی در ۳۰ غرفه برپا شده است که روزانه بیش از سه هزار بازدید کننده دارد.
به گزارش ایرنا، زلزله مهیب سال ۱۱۹۳ هجری قمری باعث ویرانی شهر تبریز و کشته شدن عده زیادی از مردم آن شد و از مسجد کبود جز سر در و چندین جرز پایه بر جا نگذاشت و در فاصله بین سال های پس از زلزله تا شروع مرمت، درب ورودی اصلی و قطعات مرمرین و غیره به تاراج رفت.
مسجد کبود در سال ۱۳۱۰ شمسی در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و بیشترین مرمت آن تا سال ۱۳۴۳ انجام گرفت، بازسازی گنبدهای بالای شبستان ها به همت مرحوم اسماعیل دیباج، دفتر فنی حفاظت آثار باستانی و به دست توانای معمار شهیر و فقید آذربایجان، استاد رضا معماران جامه عمل پوشید.
در زمان معاصر نیز کار محوطه سازی و باز یافت نقش و نگار کتیبه های داخل مسجد انجام شده و پیاده راه و سایر طرح های بیرونی نیز اجرا شده است.
نظر شما