خطر انقراض، بیخ گوش آهوان دشت سهرین زنجان

به گزارش خبرنگار ایرنا، دشت سهرین بخشی از منطقه حفاظت‌ شده سرخ آباد در ۴۰ کیلومتری زنجان واقع شده است.

این دشت در حوزه روستای سهرین و در نزدیکی فرودگاه زنجان قرار دارد، وجود آهوان و جست و خیز آنها در میان علفزارها، زیبایی های طبیعت این دشت را دو چندان کرده است و در واقع تنها زیستگاه بازماندگان آهوان در شمالغرب کشور محسوب می شود.

امروزه این زیستگاه به دلایل مختلفی چون فعالیت های کشاورزی، کشت های گسترده، افزایش گله های دام در منطقه، وجود سگ های گله و ولگرد، تغییر کاربری زمین های منطقه، توسعه غیر اصولی زمین های کشاورزی، تبدیل زمین های دیم گسترده به قطعه های کوچک، قطعه بندی و جزیره ای شدن زیستگاه، حفر بی رویه چاه های مجاز و غیرمجاز، خشکسالی و سرمای نامتعارف، احداث جاده در جوار زیستگاه های اصلی، تردد وسایط نقلیه و شکار غیرمجاز، نا امن شده و کاهش جمعیت آهوان این دشت را در پی داشته و این گونه جانوری را در معرض تهدید قرار داده است.

آمارهای سال های گذشته نشان می دهد که جمعیت آهوان زنجان در منطقه شکار ممنوع فیله خاصه به ویژه حفاظت شده سرخ آباد روند کاهشی داشته، به طوری که براساس سرشماری های انجام گرفته، در سال ۹۲ به یک هزار و ۵۰۰ رأس، در سال ۹۳ به یک هزار و ۲۴۶ راس و در سال ۹۴ به یک هزار و ۸۲ راس تقلیل یافته است.

این در حالی است که آمارهای سال های گذشته نشان می دهد جمعیت آهوان زنجان در منطقه شکار ممنوع فیله خاصه به ویژه حفاظت شده سرخ آباد روند کاهشی داشته، به طوری که براساس سرشماری های انجام گرفته، در سال ۹۲ به حدود یک هزار و ۵۰۰ راس، در سال ۹۳ به یک هزار و ۲۴۶ راس و در سال ۹۴ به یک هزار و ۸۲ راس تقلیل یافته است.

فصل جفت گیری آهوان در ماه های دی و بهمن و زمان زایمان نیز اواسط اردیبهشت و اوایل خرداد است که در صورت مناسب بودن شرایط آب و هوایی و حاکم بودن آرامش در زیستگاه، اغلب آهوان دوقلوزایی می کنند اما اگر استرس داشته باشند در این صورت تکزایی خواهند داشت.

طول مدت عمر آهوان بین ۱۰ تا ۱۲ سال برآورد شده و در این میان، شکار بچه آهو از سوی عقاب ها، جانوران گوشتخواری چون گرگ، پلنگ، روباه و سگ های چوپان نیز از دیگر تهدیدات در کاهش جمعیت آهوان زنجان محسوب می شود.

از طرفی دشت سهرین که جزو منطقه حفاظت شده سرخ آباد است علاوه بر آهو، زیستگاه دیگر جانورانی چون پلنگ، گراز، خرس قهوه ای، سمور سنگی، سنجاب زمینی، رودک، کبک دری، هوبره، دال، عقاب، شاهین، غاز خاکستری، خوتکا، لک لک سفید، باکلان، افعی البرزی، افعی شاخدار ایرانی، افعی زنجانی و ماهیانی نظیر کپور، سیم و اسبله است.

همچنین با توجه به سردسیر بودن منطقه و بارش های برف در فصل زمستان، اداره کل حفاظت محیط زیست استان زنجان در فصل تابستان اقدام به تهیه و ذخیره علوفه در انبارها می کند تا در صورت نیاز در مناطق حفاظت شده و شکار ممنوع این استان از جمله دشت سهرین، طارم، ماهنشان و فیله خاصه پخش کند.

بخشی از علوفه زمستانی وحوش علفخوار استان زنجان با کاشت گندم، جو و یونجه در دشت سهرین که از زمین های تحت مالکیت اداره کل حفاظت محیط زیست است تهیه و تامین می شود و بخشی نیز با استفاده از اعتبارات اداره کل خریداری می گردد.

در فصل زمستان و هنگامی که زمین پوشیده از برف می شود، وحوش علفخوار به دلیل دسترسی نداشتن به علوفه به ناچار به مناطق مسکونی شهری به ویژه حریم روستاها نزدیک می شوند که در این میان متاسفانه عده ای افراد سودجو و فرصت طلب با استفاده از موقعیت پیش آمده اقدام به شکار غیرمجاز این حیوانات بی پناه می کنند.

افزایش تعداد پرونده های اقدام به شکار

مدیرکل محیط زیست استان زنجان با بیان اینکه در سه منطقه حفاظت شده ماهنشان، سهرین و طارم استان سه گونه جانوری وجود دارد، گفت: در ماهشان قوچ و میش ارمنی، در طارم کل و بز و در منطقه سهرین نیز آهوی ایرانی زیست می کنند.

محمدرضا یافتیان افزود: طی چند سال گذشته تعداد حیات وحش شاخص در مناطق ماهنشان و طارم رشد داشته و در این میان نگرانی هایی در خصوص شمار آهوان دشت سهرین وجود دارد، به طوری که در سال ۱۴۰۰ با کاهش حدود ۳۵ درصدی نسبت به سال قبل مواجه بودیم.

وی اضافه کرد: به همین خاطر با تمهیدات اتخاذ شده، تلاش ها و حضور محیطبانان تعداد آهوان این منطقه در سال گذشته افزایش حدود ۱۰ درصدی داشت هرچند این میزان مورد قبول و مطلوب نیست.

طی چند سال گذشته تعداد حیات وحش شاخص در مناطق ماهنشان و طارم رشد یافت و در این میان نگرانی هایی در خصوص شمار آهوان دشت سهرین وجود داشت، به طوری که در سال ۱۴۰۰ با کاهش حدود ۳۵ درصدی نسبت به سال قبل مواجه بودیم. این مسوول ادامه داد: تلاش می شود با ورود محیطبانان بیشتر در سال جاری،نتایج بهتری را در این زمینه شاهد باشیم.

یافتیان با بیان اینکه تعداد پرونده های اقدام به شکار استان در سال جاری بیش از پرونده های شکار بوده است، افزود: پرونده های شکار زمانی است که شکاری اتفاق افتاده و به محاکم ارجاع داده می شود، اما پرونده های اقدام به شکار وقتی است که متخلف قبل از انجام کاری، شناسایی دستگیر می شود.

وی ابراز امیدواری کرد: دیگر پرونده های شکار یا پرونده های اقدام به شکار در استان رخ ندهد.

این مسوول با بیان اینکه در مجموع ۵۰۰ هزار هکتار، مناطق حفاظت شده استان را تشکیل می دهد، ادامه داد: هرچند حفاظت فیزیکی و حضور محیطبان، نقش اساسی در پاسداشت و نگاهداشت حیات وحش این مناطق دارد اما نقش مردم و روستاییان در این مناطق بسیار بی بدیل است.

وی خاطر نشان کرد: بخش های مهمی از مناطق حفاظت شده استان مستثنیات است و از طرفی به دلیل تغییر الگوی کشت، حضور کشاورزان غیر بومی و کاهش منابع آبی موجب شده، امنیت زیستگاه ها کاهش یابد که می تواند حیات وحش را دستخوش مشکلاتی کند و امیدواریم با حضور مردم و آگاهی بخشی های لازم، فرهنگ محیط زیستی بیش از گذشته ارتقا یابد.

تغییر الگوی کشت، خطر جدی برای زیستگاه دشت سهرین زنجان

رییس اداره نظارت بر امور حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست استان زنجان نیز ادامه داد: با سرشماری جمعیت آهوان مناطق حفاظت شده استان زنجان جمعیت این وحوش هم اکنون به ۹۳۷ راس رسیده است.

پرویز رستمی با بیان اینکه سرشماری جمعیت آهوان سالانه انجام می‌شود، افزود: افزایش جمعیت آهوان در حالی رقم خورده که تعداد این حیوانات طی چند سال گذشته روند کاهشی داشته است به طوریکه این جمعیت سال گذشته نسبت سال قبل آن ۳۸ درصد کاهش یافته بود.

رییس اداره نظارت بر امور حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست استان زنجان تاکید کرد:دشت سهرین جزو منطقه حفاظت شده سرخ آباد و تنها زیستگاه آهو در شمالغرب کشور است و زیستگاه بکر و مناسبی برای این گونه جانوری زیبا و شاخص محسوب می شود.

تغییر الگوی کشت، حفر چاههای غیرمجاز و ورود خودروهای مختلف از سوی کشاورزان موجب شده تا زیستگاه دشت سهرین زنجان با خطر جدی مواجه شود. به گفته رستمی، در این زیستگاه بکر جانورانی چون آهو، پلنگ، گراز، خرس قهوه ای، سمور سنگی، سنجاب زمینی، رودک، کبک دری، هوبره، عقاب، شاهین، دال، غاز خاکستری، خوتکا، لک لک سفید، باکلان، افعی البرزی، افعی شاخدار ایرانی، افعی زنجانی و ماهیانی نظیر کپور، سیم و اسبله زیست می کنند.

این مسوول ادامه داد: تغییر الگوی کشت، حفر چاههای غیرمجاز و ورود خودروهای مختلف از سوی کشاورزان موجب شده تا زیستگاه دشت سهرین زنجان با خطر جدی مواجه شود.

براساس سرشماری سال ۹۲ قریب یک هزار و ۵۰۰ راس آهو در دشت سهرین و در منطقه شکار ممنوع فیله خاصه زیست می کردند که در سال ۹۳ با کاهش ۱۴ درصدی مواجه شد، در سال ۹۴ با کاهش ۱۰ درصدی به یک هزار و ۲۴۶ راس رسید و سال ۹۵ نیز یک هزار و ۸۲ راس در این مناطق سرشماری شد.

طی سال های ۹۶ تا ۱۴۰۰ نیز به ترتیب تعداد یک هزار و ۱۰۵ راس، یک هزار و ۲۷۷ راس، یک هزار و ۴۰۰ و یک هزار و ۳۶۰ و ۸۴۶ راس آهو از سوی محیط‌بانان و کارشناسان اداره کل حفاظت محیط زیست استان زنجان در این ۲ منطقه مشاهده و سرشماری شدند.