طب و قضا/رونمایی از محصولات راهبردی و همکاری پزشکی قانونی برای اصلاح قوانین

گروه جامعه ایرنا - هفتمین همایش سراسری طب و قضا با ۳۵ مقاله به شکل سخنرانی و ۳۰ مقاله در قالب پوستر، چهارم و پنجم تیر جاری به مناسبت گرامیداشت هفته قوه قضاییه در تهران برگزار شد.

همایش‌های طب و قضا هر دو سال یک بار توسط سازمان پزشکی قانونی کشور برگزار می‌شود اما برگزاری همایش هفتم که مقرر بود در اواخر سال ۱۳۹۸ برپا شود به دلیل شرایط کرونایی به تعویق افتاد.

محورهای اصلی همایش هفتم موضوعاتی همچون واکاوی پزشکی، حقوقی و فقهی عوامل موثر در مصدومیت و فوت، بررسی و واکاوی پزشکی، حقوقی و فقهی مسائل نوین پزشکی و بررسی و واکاوی پزشکی، حقوقی و فقهی جبران خسارات آسیب دیدگان از اقدامات تشخیصی- درمانی هستند که مقالات دریافتی در این موضوعات تهیه و تدوین شده بود.

مهمترین هدف برگزاری همایش‌های طب و قضا، ارتقای تعامل پزشکان قانونی و قضات در راستای خدمت رسانی بهتر و سریع تر به مردم است.

نتایج به دست آمده در همایش‌های قبلی طب و قضا به ویژه در حوزه‌های روان پزشکی قانونی در بازنگری قانون مجازات اسلامی در سال ۱۳۹۲ مورد توجه قرار گرفت و این امر نشان دهنده اهمیت نظرات مطرح شده در همایش و نتایج به دست آمده از آن است که قطعا پس از طرح موضوع در همایش در تصمیم گیری‌ها مورد استناد قرار خواهد گرفت.

رونمایی از محصولات علمی راهبردی پزشکی قانونی

یکشنبه ۴ تیر در چهارمین روز از هفته قوه قضائیه و در حاشیه هفتمین همایش طب و قضا، دستاوردهای جدید سازمان پزشکی قانونی با حضور حجت الاسلام والمسلمین غلامحسین محسنی اژه ای رونمایی شد.

دستگاه اتوسمپلر (نمونه‌گیر خودکار) نخستین دستگاهی بود که در نمایشگاه هفتمین همایش طب و قضا رونمایی شد. اتوسمپلرها دستگاه‌هایی هستند که به طور خودکار و بدون دخالت کاربر، نمونه‌ها را از سینی آن برداشته و به دستگاه آنالیز (GC و GC-MASS و HPLC) تزریق می‌کنند. نیاز به دقت بالا و تکرارپذیری در تزریق و همچنین استفاده تمام‌وقت از ظرفیت‌های بالای دستگاه‌های آنالیز، ضرورت استفاده از اتوسمپلرها را دو چندان کرده است.

بومی‌سازی دستگاه نمونه‌گیر خودکار، یکی دیگر از خدماتی است مرکز تحقیقات پزشکی قانونی طی سال جاری آن را به انجام رسانده است. این دستگاه از جمله تجهیزات مورد استفاده در آزمایشگاه‌های سم‌شناسی به شمار می‌رود و قابلیت نصب بر روی دستگاه GC و GC-MS و حتی HPLC را دارد. این دستگاه قابلیت تزریق ۱۲۰ نمونه را به صورت خودکار دارد که این میزان تا ۵۰۰ نمونه قابل افزایش بوده و توانایی کارکرد تا ۸ روز پیاپی را دارد. نمونه‌گیر خودکار ایرانی برخلاف دستگاه‌های مشابه خارجی خود قابلیت اضافه کردن افزونه‌های مختلف مانند HEADSPACE و SPME را نیز در یک سیستم دارد.

تولید دستگاه نمونه‌گیر خودکار ایرانی

طبق اعلام دست‌اندرکاران تولید دستگاه نمونه‌گیر خودکار، ساخت این دستگاه (به جز دوره تحقیقاتی)، ۶ ماه زمان برده است؛ نمونه‌گیر خودکار ایرانی ۱۳ مزیت بیشتر از نمونه‌گیرهای خودکار خارجی دارد. ‌هزینه ساخت آن یک دهم نمونه‌های خارجی است و در تولید این محصول از توان شرکت‌های دانش‌بنیان نیز استفاده شده است. ضمن آنکه جمهوری اسلامی ایران با ساخت دستگاه نمونه‌گیر خودکار، جزو پنج کشور سازنده این محصول گرفت. پیش از ایران، تنها کشورهای ژاپن، سوئیس، ایتالیا و آمریکا موفق به ساخت دستگاه اتوسمپلر شده بودند.

ایران با ساخت دستگاه نمونه‌گیر خودکار، جزو پنج کشور سازنده این محصول گرفت. پیش از ایران، تنها کشورهای ژاپن، سوئیس، ایتالیا و آمریکا موفق به ساخت دستگاه اتوسمپلر شده بودند

همچنین از نسخه جدید کیت‌های ژنتیک کارت FTA (نگهداری نمونه زیستی) و مواد مصرفی آزمایشگاه ژنتیک که توسط سازمان پزشکی قانونی تولید شده است، رونمایی شد. یکی از کیت‌ها، کیت تعیین هویت ژنتیکی واجد ۲۸ جایگاه بهینه‌سازی شده برای PCR مستقیم است و برای نمونه‌های لکه و سواپ جمع‌آوری شده از صحنه جرم بافت نرم و سخت مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ کیت دومی نیز که از آن رونمایی شد کیت تعیین هویت ژنتیکی واجد ۱۷ جایگاه کروموزوم‌های آتوزوم بهینه‌سازی شده بود؛ از این کیت برای نمونه‌های لکه و ‌سواپ جمع‌آوری شده از صحنه جرم، بافت نرم و سخت استفاده می‌شود.

نتایج همایش طب و قضا به اصلاح قوانین و رویه ها می انجامد

وزیر دادگستری گفت: ارائه مطالب و نتایج همایش طب و قضا به اصلاح قوانین و رویه ها می انجامد و پیشنهادات ارائه شده در این همایش را می‌توان به صورت قانون و یا دستورالعمل به تصویب رساند.

امین حسین رحیمی با اشاره به ارائه مباحث مفید و کاربردی در همایش‌های طب و قضا افزود: نتیجه برگزاری همایش طب و قضا موجب می‌شود که پزشکی قانونی کار خود را به شکل بهتری انجام دهد و آرای بهتری نیز در محاکم صادر شود.

دیه‌ها با نظر کارشناسی پزشکی قانونی تعیین می‌شود

وزیر دادگستری با تاکید بر اهمیت آرا و نظرات کارشناسی پزشکی قانونی در پروندهای قضایی و اهمیت برگزاری همایش طب و قضا گفت: بخشی از کار و مسئولیت وزارت دادگستری پرداخت دیه است؛ بنابراین دقت پزشکان پزشکی قانونی در پرداخت دیه و ارائه گزارش پزشکی بسیار مهم است؛ دیه‌های افراد مطابق با نظر کارشناسی پزشکی قانونی تعیین می‌شود.

تغییر جنسیت نیازمند قوانین مشخص

رحیمی با اشاره به محورها و مباحث مطرح شده در هفتمین همایش سراسری طب و قضا تصریح کرد: در زمینه تغییر جنسیت یکی از محورهای مورد بررسی در این همایش بود که موضوعی بسیار مهم و قابل توجه است و برای رسیدن به راهکاری اساسی در این مورد نیازمند مقرره و قوانین مشخص هستیم.

وی افزود: در قانون در موضوع تغییر جنسیت صرفا به این حد بسنده شده که رسیدگی به امور تغییر جنسیت در حوزه اختیارات دادگاه‌های خانواده است؛ در حالی که اگر در این رابطه نیاز به تصویب قانون و آیین نامه است وزارت دادگستری این آمادگی را دارد که موضوع را بررسی و پیگیری کند.

آمادگی وزارت دادگستری برای پیگیری راه اندازی بیمه بدون مقصر برای جبران خسارت

وزیر دادگستری به موضوع بیمه بدون مقصر اشاره کرد و افزود: از آنجا که ممکن است فردی در اثر یک اقدام پزشکی دچار آسیب شود؛ در حالی که قصوری اتفاق نیفتاده، لازم است نسبت به راه اندازی بیمه بدون مقصر برای جبران خسارت چنین بیمارانی اقدام شود.

رحیمی خاطرنشان کرد: وزارت دادگستری می‌تواند متولی پیگیری ایجاد بیمه بدون مقصر شود تا با همکاری دولت و شرکت های بیمه بتوان کار را در صورت امکان بدون مصوبه قانونی و در قالب آیین نامه ای در برنامه هفتم توسعه دنبال و اجرایی کرد.

خودکفایی در محصولات مصرفی آزمایشگاهی نزدیک است

رئیس سازمان پزشکی قانونی با اشاره به رونمایی از دستگاه نمونه بردار خودکار، نسخه‌های جدید کیت ژنتیک و کارت نمونه‌گیری زیستی گفت: تنها پنج محصول تا رسیدن به خودکفایی کامل در حوزه مواد مصرفی آزمایشگاه ژنتیک فاصله داریم و آنقدر توانمندی داریم که می توانیم حتی کیت ژنتیک را به سایر کشورها از جمله آمریکا هم صادر کنیم.

عباس مسجدی افزود: ما به امریکا این پیام را می دهیم که اگر مردم آن کشور به کیت های ژنتیک سازمان پزشکی قانونی ایران نیاز دارند می‌توانند درخواست خود را به مسئولان ایرانی مربوط ارائه دهند و ما حتما این محصول را مطابق با نیازهای مردم آن کشور در اختیار آنان قرار می دهیم زیرا ما به هیچ عنوان سلامت مردم را تحت‌الشعاع مسائل سیاسی و موضوعاتی همچون تحریم قرار نخواهیم داد.

رییس سازمان پزشکی قانونی کشور گفت: همایش طب و قضا مصداق بارز علم نافع و در راستای خدمت رسانی به مردم و حل مشکلات کشور است.

مسجدی ادامه داد: هفتمین همایش طب و قضا محصول تلاش های دوساله دبیرخانه این همایش با هدف تعامل بین پزشکان قانونی و قضات، بحث و بررسی پیرامون مسائل مرتبط و در نهایت برای خدمت رسانی علمی به مردم و تسریع در صدور احکام عالمانه است.

مسجدی با بیان اینکه پزشکی قانونی تلفیقی از سه محور پزشکی، فقه و حقوق است، اظهار کرد: پزشکی قانونی به عنوان سازمانی پیشرو باید مسائل فقهی روز پزشکی را با همفکری فقها مورد بررسی قرار دهد و در همین راستا و با توجه به مسائل جامعه، موضوعاتی را به عنوان محور در این همایش مورد بررسی قرار داده و راهکارهایی برای آن اندیشیده است.

وی اظهار داشت: با تولید محصولات مرکز تحقیقات و ارتقای آنها، مشکلات و نیازهای ما به ویژه در حوزه آزمایشگاه ژنتیک که بسیار تخصصی و با فناوری بالا است، مرتفع شد و امروز به تولیداتی رسیده ایم که به مراتب از نمونه های خارجی بهتر هستند.

مسجدی با بیان اینکه تنها پنج محصول تا رسیدن به خودکفایی کامل در حوزه مواد مصرفی آزمایشگاه ژنتیک فاصله داریم، اظهار امیدواری کرد: تا هفته قوه قضاییه سال آینده این محصولات را نیز تولید و رونمایی خواهیم کرد که با این اتفاق در زمینه مواد مصرفی آزمایشگاه ژنتیک به طور کامل خودکفا خواهیم شد.

نقش استرس یا هیجان خود ساخته در فوت

نقش استرس یا هیجان خود ساخته در فوت، مبانی مسئولیت قانونی امور پزشکی، مطالعه تطبیقی آیین دادرسی رسیدگی به دعاوی مسئولیت مدنی در حقوق ایران و ایالات متحده آمریکا، اسباب استناد قتل به استرس و هیجان، نگرشی نو پیرامون پایش نقش استرس در تحقق مرگ، مروری بر عوامل و صدمات مسری و موثر در فوت از دیدگاه فقه و حقوق، نحوه استناد وقوع مرگ متهم در فوت های ناشی از هیجان و استرس از جمله مقاله‌های پرطرفدار در این همایش بود.

موضوع ملال جنسیتی، سقط جنین، نظام بیمه بدون مقصر، جبران خسارت بدون تقصیر و اهدای جنین همچنین تاثیر متغیرهای اجتماعی بر شیوع ملال جنسیتی، بررسی فقهی و حقوقی آثار تغییر جنسیت در نظام قضایی ایران، ضرورت جراحی و تغییر جنسیت بعد از تایید اختلال هویت جنسی، رویکرد متفاوت به ملال جنسیت در جهان و نقدی بر مجوز تغییر جنسیت از دیگر موضوعات مطرح شده در این همایش بود.

همچنین مقالاتی با عنوان بررسی مقایسه‌ای تعداد مراجعان به ادارات پزشکی قانونی برای دریافت مجوز سقط درمانی در نیمه نخست سال های ۱۴۰۰ و۱۴۰۴، مرور یافته‌های ام آر آی مغزی در افراد دارای اختلال هویت جنسی ارائه شد.

از دیگر مقالات می‌توان به عناوینی همچون برقراری نظام بیمه‌ای بدون مقصر برای جبران خسارت، نظام بدون تقصیر جبران خسارت حوادث پزشکی در پرتو مطالعه تطبیقی، تبیین نقش و سهم بیماری زمینه ای در تعیین مسئولیت پزشک مقصر، سقط جنین و کاهش جنین، بررسی فراوانی اختلالات باروری در متقاضیان دریافت جنین اهدایی مراجعه‌کننده به پزشکی قانونی استان تهران اشاره کرد.