توان بالای کشور برای اسقاط شناورها/ این صنعت قانونمند می‌شود

گروه جامعه ایرنا- انسان همواره در طول تاریخ نیاز به جابجایی داشته و برای زندگی بهتر در صدد کشف مکان های جدید برآمده است، یکی از این راه ها مسیرهای دریایی بوده بنابراین اقدام به ساخت شئی کرد که این امر را برایش میسر کند از این رو شروع کرد به کنار هم قرار دادن یک سری چوب و ساخت شناوری که بتواند وی را از این سمت رودخانه به سمت دیگر آن ببرد، به مرور در این کار پیشرفت کرد و کم کم صنعت کشتی سازی شکل گرفت و اکنون انسان قادر است کشتی هایی با وزن چندین هزار تن بسازد که ماهها و حتی سالها بر روی آب شناور باشد.

در واقع زمانی که انسان برای اولین بار چوب هایی را در کنار هم قرار داد و آنها را با ساقه گیاهان رونده بست شاید به فکرش هم نمی رسید که یک روزی همین حرکت بلای جان آبهای دنیا شود و آلودگی زیادی را به همراه بیاورد، اما به مرور زمان و توسعه صنعت دریانوردی این اتفاق افتاد و امروز شاهد تردد تعداد زیادی از انواع کشتی ها در آبهای آزاد و داخلی کشورها هستیم که گاهی حتی به ترافیک آبی هم منجر می شود. آتش می گیرند و یا به هم برخورد می کنند.

بر اساس تاریخ، اولین وسیله حمل و نقل دریایی به ۳۵۰۰ سال قبل از میلاد بر می گردد، البته در آن زمان مسیرهای بسیار کوتاه و بارهای سبکی قابل حمل بود، اما به مرور با پیشرفت فناوری شناورهای بزرگتری با ظرفیت های بیشتری ساخته شد، گفته می شود وایکینگ ها کشتی هایی ساختند که به وسیله آنها می توانستند در رودخانه ها و دریاها حرکت کنند، حتی گفته می شود وایکینگ ها بودند که برای اولین بار از شبه جزیره اسکاندیناوی به انگلستان، به دریای مدیترانه و در نهایت به آمریکای شمالی رفتند، بعدها اروپایی ها هم توانستند این کار را انجام دهند.

البته تاریخ دقیقی از ساخت اولین کشتی در دست نیست، گفته می شود کشتی نوح اولین کشتی غول پیکری بود که توسط بشر ساخته شد. فردوسی نیز در یکی از اشعار خود به این اشاره می کند که جمشید، پادشاه ایرانی بر کشتی سوار شده است و این امر نیز نشان از ساخت کشتی در سال های دور دارد.

شواهد تاریخی و باستان شناسی اثبات کرده اند که خلیج فارس اولین دریایی است که کشتی بر روی آن شناور شده و به حرکت در آمده است، بقایای یک کشتی ساخته شده از گِل پخته به نام (گویچه) در خوزستان، مهر تاییدی بر این ادعا است.

از آنجا که ایران کشوری دریامحور است از این رو توسعه صنعت کشتی سازی نیز در آن اجتناب ناپذیر است و امروزه شاهد حجم زیادی از انواع کشتی ها و شناورها در آبهای داخلی و آزاد هستیم، اما کشتی ها هم مانند هر وسیله نقلیه دیگری بعد از مدتی فرسوده می شوند و نیاز به تعمیر و یا اسقاط دارند که برای این کار باید مکانی در نظر گرفته شود، اینطور شد که مراکز اسقاط کشتی به وجود آمد، از سوی دیگر از آنجا که کشتی ها منبعی از آهن و فولاد هستند از این رو می توانستند نیاز کشورها را در این زمینه مرتفع کنند، بنابراین صنعت اوراق کشتی از دهه ۱۹۴۰ ایجاد شد و این صنعت از سال ۱۹۴۵ و طی جنگ جهانی دوم به علت نیاز به آهن و فولاد در اروپا و آمریکا آغاز و در دهه ۱۹۸۰ متحول شد و امروزه صنعتی مهم، بزرگ و سودآور محسوب می شود.

اما یکی از ایرادات بزرگی که به این صنعت وارد است اثرات زیست محیطی است که بر جای می گذارد، زمانی که صنعت اوراق کشتی در اروپا و امریکا رونق داشت قوانین محیط زیستی سختگیرانه ای وضع شد از این رو کم کم به کشورهای آسیایی منتقل شد و اکنون این صنعت در کشورهای چین، هند، پاکستان، بنگلادش، فیلیپین و ویتنام رونق دارد، اما در ایران نیز چند سالی است که این موضوع مورد بحث قرار گرفته تا مراکز اسقاط کشتی ایجاد شود که مدیر دفتر بررسی و مقابله با آلوگی های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست دراین باره به خبرنگار محیط زیست ایرنا گفت: اسقاط شناورها صنعت سودآوری است اما در مقابل، آلودگی محیط زیستی زیادی به همراه دارد که می تواند با روند اسقاط ، وارد دریاها شود.

امید صدیقی افزود: برای اینکه چنین صنعتی را در کشور داشته باشیم باید در ابتدا قوانین سختگیرانه ای وضع شود بر این اساس الزامات زیست محیطی اسقاط شناورها را سال گذشته ابلاغ کردیم و اکنون به دنبال این هستیم متقاضیانی که برای اسقاط شناور درخواست داده اند یک سری از این الزامات را که به عنوان الزامات ۱۸ گانه است، پاس کنند.

وی اظهار داشت: تاکنون ۱۰ سایت برای اسقاط شناورها متقاضی شده اند که در حال بررسی آنها هستیم، این ۱۰ سایت که سه مرکز در شمال و هفت مرکز در جنوب کشور هستند، یک سری زیرساخت ها را دارند اما شرط ما این است که بتوانند الزامات ۱۸ گانه را پاس کنند و مجوز بگیرند، به عنوان مثال باید سیستم اطفاء حریق، سیستم جمع آوری فاضلاب و مدیریت پسماند داشته باشند تا کمترین آلودگی وارد پهنه های آبی شود.

وی ادامه داد: در حال بررسی سه تا چهار مورد از این ۱۰ مورد هستیم که به الزامات ۱۸ گانه ما نزدیک تر هستند، برای ما مهم این است که زیرساخت های لازم را فراهم کنند در این صورت تاییدیه خواهند گرفت اما اکنون هیچ کدام از آنها تاییدیه دریافت نکرده اند و هر کدام که موفق به پاس کردن این الزامات شوند مجوز می گیرند.

الزامات ۱۸ گانه محیط زیستی ایجاد مراکز اسقاط شناورهای فرسوده در کشور تهیه و ابلاغ شد و متقاضیان باید حتما تمام آنها را پاس کنند تا موفق به دریافت مجوز شوندصدیقی در پاسخ به اینکه در صورت گرفتن جواز آیا شناوری را از کشورهای دیگر می پذیرند گفت: قبلا موضوع اسقاط شناورهای خارجی در داخل کشور مطرح بود و به علت آلایندگی بالای این صنعت پیشنهاد شده بود که مرکزی در دریای عمان ایجاد شود اما تاکنون درخواستی برای این منظور به سازمان محیط زیست نیامده بنابراین فعلا بحث ما بر روی اسقاط موردی شناورهای داخلی است، یعنی شناوری که بسیار قدیمی و فرسوده است و آلودگی ایجاد می کند و یا شرایطی اضطراری دارد و در حال غرق شدن است در این مراکز اسقاط می شود.

وی تاکید کرد: اما اگر کسی بخواهد مرکز دائمی اسقاط شناورهای داخلی و خارجی ایجاد کند الزامات آن بسیار سختگیرانه تر است و هنوز موردی برای این منظور نداشتیم اما برای اسقاط های موردی اکنون دو مجتمع شهید محلاتی و صدرا در جنوب کشور بهترین شرایط را برای این کار دارند، از این رو از این مجتمع ها بازدید کردیم، مجتمع شهید محلاتی بخش عمده زیرساخت ها را دارد شاید ۷۰ درصد الزامات مورد نظر را دارد و قرار شد که بقیه الزامات را هم بگیرد، این مجتمع نیمه خصوصی و بخشی از سهامش دولتی است.

صدیقی ادامه داد: اما مجتمع صدرا که وابسته به یکی از نهادهای نظامی است، شرایط بسیار مناسبی دارد، این مجتمع قادر به ساخت سکوهای نفتی و شناور است همچنین تاکنون یک اقیانوس پیما برای کشور ونزوئلا ساخته و تحویل داده و در حال ساخت دومین اقیانوس پیما برای این کشور است، این مرکز عمده زیرساخت‌ها را دارد و اگر بتواند فقط چند مورد کوچک را پاس کند شرایط مناسبی ایجاد خواهد شد و در این صورت قادر به رعایت استانداردها و الزامات زیست محیطی در روند اسقاط شناورها خواهد بود.

مدیر دفتر بررسی و مقابله با آلوگی های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: کمیته اسقاط شناور در سازمان بنادر و دیانوردی با حضور سازمان حفاظت محیط زیست تشکیل شده بود اما دو سالی است که آنرا منحل کردند، در تلاشیم تا این کمیته دوباره فعال شود تا کارها با سرعت بیشتری پیش برود.

وی اظهار داشت: البته اکنون برخی از سایت ها به صورت غیر مجاز کار اسقاط شناورهای فرسوده را انجام می دهند که ما برای رسیدگی به این سایت ها به جنوب کشور رفتیم، این مراکز بدون داشتن هیچ مجوز و حتی زیرساختی به صورت پنهانی در سواحل اقدام به اسقاط شناورها می کنند که آلودگی زیادی را به همراه دارد، سه مورد در سواحل هرمزگان و سه مورد در سواحل بوشهر داشتیم که به مدیر کل استان ها تاکید کردیم که حتماً باید جلوی فعالیت این مراکز گرفته شود.

صدیقی گفت: راهکار ما این است که هرچه زودتر مکان‌هایی که استاندارد و الزامات را رعایت کردند مجوز دریافت کنند و تکلیف متقاضیان هر چه زودتر روشن شود تا مراکز مجوز لازم را دریافت کنند و به این ترتیب جلوی فعالیت های غیر قانونی گرفته شود.

9014