آفریقا در مسیر الحاق به جهان چندقطبی و رویگردانی از هژمونی آمریکا

به گزارش روز یکشنبه ایرنا، این رسانه با اشاره به ملاقات ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه با شی جین پینگ رئیس جمهوری چین در مسکو در ۲۰ مارس گذشته (اسفند) خاطرنشان کرد: در این نشست سران دو کشور بر ماهیت ویژه همکاری روسیه و چین تاکید کردند. این نشست می تواند لحظه حساسی در ظهور جهانی چندقطبی باشد که هژمونی آمریکا را به چالش می کشد.

در حالی که آمریکا و شرکای اروپایی اش، نگران و نظاره گر نشست های سران روسیه و چین بودند، پوتین در رفت و آمد بین این نشست و کنفرانسی با حضور نمایندگان بیش از ۴۰ کشور آفریقایی شرکت کننده بود که تحت عنوان «روسیه-آفریقا در جهان چند قطبی» برگزار می شد.

شرکت کشورهای آفریقایی در این کنفرانس نشان داد که کشورهای این قاره به رغم جنگ اوکراین، روسیه را رها نکرده اند. هیچ کشوری به تحریم تحت امر آمریکا علیه روسیه ملحق نشد و بی طرفی خود را حفظ کرد.

این درحالی بود که آمریکا از آفریقا انتظار حمایت و محکومیت شدید روسیه را داشت. اما در عوض شاهد بی طرفی بیشتر کشورهای قاره آفریقا و فقدان محکومیت روسیه از سوی بسیاری از این کشورها بود و تعدادی از کشورها، حتی آمریکا و ناتو را در این جنگ مقصر دانستند.

نمایندگان بسیاری از کشورهای آفریقایی حاضر در این کنفرانس از جمله بنین، بورکینافاسو، گینه، گینه بیسائو، زیمباوه، مالی و تعداد دیگری از کشورهای آفریقایی از درخواست پوتین برای تشکیل جهانی چند قطبی حمایت کردند.

نشنال اینترست در بخشی از گزارش خود به نارضایتی عمیق کشورهای آفریقایی از جهان تک قطبی اشاره کرده است و به نقل از آلدن یانگ استاد مطالعات آفریقا - آمریکا در دانشگاه «یوسی‌ال‌ای» آمریکا نوشت: کشورهای آفریقایی احساس می کنند «به حاشیه رانده شده اند»، «آنها از ناتوانی خود در شنیده شدن در سازمان های بین المللی ناامید شده اند».

در این گزارش آمده است: کنفرانس روسیه و آفریقا در جهان چندقطبی، مقدمه ای برای دومین اجلاس سران روسیه - آفریقا بود که در ماه ژوئیه در روسیه برگزار می شود.

اولاینکا آجالا (Leeds Beckett) مدرس ارشد سیاست و روابط بین‌الملل در دانشگاه لیدز بِکِت(Leeds Beckett)، در این زمینه گفت: تمرکز اصلی روسیه و چین در حال حاضر این است که کشورهای آفریقایی از ارز پیشنهادی بریکس حمایت کنند و این موضوع اصلی گفت و گوها در کنفرانس آینده خواهد بود.

نشنال اینترست در بخشی از گزارش مفصل خود افزود: در مفهوم جدید سیاست خارجی روسیه که در ماه مارس منتشر شد، وعده داده می شود که روسیه به دنبال « همبستگی با آفریقا در تمایلش برای قرار گرفتن در جایگاه برجسته‌تری در جهان و از بین بردن نابرابری ناشی از «سیاست‌های استعماری نوین برخی از کشورهای توسعه‌یافته» است. مسکو همچنین «آماده حمایت از حاکمیت و استقلال کشورهای آفریقایی، از جمله از طریق کمک های امنیتی و همچنین تجارت و سرمایه گذاری است».

نشنال اینترست خاطرنشان کرد که پاسخ آفریقا برای حفظ بی طرفی در جنگ اوکراین به این معنا نیست که این قاره نمی خواهد نقشی در جهان داشته باشد. این یک موضع قوی جدید از سوی آفریقاست که وقتی می تواند شرکایی در چند قطب داشته باشد و به دنبال حمایت از یک طرف نیست.

بر اساس این گزارش، آمریکا در مقابل تلاش های شدیدی را برای اعمال فشار بر آفریقا به منظور حمایت از تحریم های تحت امر واشنگتن علیه مسکو بکار بسته است.

این رسانه به ویژه به مقاومت آفریقای جنوبی در مقابل فشارهای آمریکا برای حمایت از تحریم روسیه و خودداری از همکاری با روسیه اشاره کرده که هیچ یک از تلاش های واشنگتن از جمله در دیدارهای رسمی سران این کشور از پرتوریا موفق نبوده است.

به نوشته این رسانه، آفریقای جنوبی در کنار روسیه، چین، هند و برزیل اعضای سازمان بین المللی بریکس است که قصد دارد توازن جدیدی علیه هژمونی آمریکا ایجاد و به پیشبرد جهان چند قطبی کمک کند. به تازگی مصر، نیجریه و سنگال هم به عنوان همان در نشست وزیران خارجه بریکس مورد استقبال قرار گرفتند.

نشنال اینترست در تشریح انگیزه های بی طرفی کشورهای آفریقایی نوشت: مهمترین آنها، حمایت از یک جهان چند قطبی است.

بسیاری از کشورهای آفریقایی، جنگ در اوکراین را یک جنگ نیابتی و جنگ سرد دیگر بین ناتو و روسیه می دانند که درگیری در آن هیچ سودی ندارد.

مومبا دیزوله (Mvemba Dizolele) مدیر برنامه آفریقا در اندیشکده مرکز مطالعات استراتژیک و بین المللی، به روزنامه واشنگتن پست گفت: آفریقا معتقد است «در حالی که جنگ اوکراین پیامدهای جهانی دارد، اما در درجه اول این یک مشکل غرب است». او گفت: «آفریقایی‌ها عادت دارند وقتی مشکل دارند به آنها گفته شود که باید یک راه‌حل آفریقایی برای مشکل خود بیابند. آنها بر این باورند که حال چرا باید مشکل غرب، مشکل کل جهان باشد؟»

به نوشته نشنال اینترست، بحث روابط نظامی هم مطرح هست. چندین کشور آفریقایی برای تسلیحات خود به روسیه متکی هستند.

اگرچه رسانه های اصلی در جهان اغلب بر انگیزه نظامی آفریقا در حفظ بی طرفی در جنگ روسیه تأکید می کنند، اما این تنها یکی از انگیزه های متعدد است. علاوه بر چندقطبی، استعمار و کودتا، غیرجذاب بودن دخالت در جنگ نیابتی و روابط نظامی، تعدادی انگیزه دیگر نیز در آفریقا وجود دارد: بسیاری از کشورهای آفریقایی از روابط اقتصادی رو به رشد با روسیه برخوردار هستند.

این گزارش افزود: کشورهای آفریقایی از این که نادیده گرفته شده اند و علیه آنها تبعیض می شود گله دارند. از جمله در مساله کووید که غرب واکسن ها را تلمبار کرده بود به طوری که تاریخ آنها منقضی شد ولی توجهی به نیاز آفریقا نشد و این کشورها وادار شدند به سمت روسیه و چین رویگردان شوند.

بعلاوه چندین کشور آفریقایی برای گندم و کود به روسیه و اوکراین وابسته هستند. جنگ، امنیت غذایی آنها را تهدید کرده است. بنابراین، آنها با قرارداد امضا شده در استانبول توسط روسیه و اوکراین برای اجازه صادرات ایمن غلات از بنادر اوکراین تا حدی تسلی پیدا کردند. اما همانطور که پوتین در کنفرانس مسکو به نمایندگان یادآوری کرد، «حدود ۴۵ درصد از کل حجم غلات صادر شده از اوکراین به کشورهای اروپایی و تنها سه درصد به آفریقا می رود.» این در حالیست که واقعیت این است که کل این معامله به بهانه تامین منافع کشورهای آفریقایی ارائه شده است.

در پایان گزارش نشنال اینترست آمده است: سالها تبعیض و غلفت به همراه مسائل مربوط به کمک و حمایت، مشارکت اقتصادی رها از تحمیل دیدگاه ها، روابط نظامی و تداوم تاریخ استعمارگرایی و کودتاها، کشورهای آفریقایی را از حملات از تحریم روسیه به سرکردگی آمریکا و محکومیت مسکو بازداشته است.