فضای کسب و کار مناسب برای فعالان صنایع فرهنگی وجود ندارد

به گزارش ایرنا از انجمن علمی فناوری چاپ ایران، نشست علمی و تخصصی صنعت چاپ، صنایع فرهنگی خلاق با حضور اساتید، پیشکسوتان و فعالان صنعت چاپ در دانشگاه علم و فرهنگ جهاد دانشگاهی برگزار شد.

رئیس انجمن علمی فناوری چاپ ایران در این نشست با اشاره به ارتباط صنایع خلاق و فرهنگی با صنعت چاپ گفت: صنعت چاپ بزرگترین صنعت فرهنگی کشور، اثرگذارترین و یکی از مهمترین ابزارهای صنایع فرهنگی و خلاق است.

نکته‌ای که اکنون به عنوان خلاء شناخته می‌شود، این است که صنایع خلاق ما جایگاه خود را پیدا نکرده‌اندمحمد بیطرفان گفت: علاوه بر حوزه‌هایی مانند پوستر و رویدادها و ایونت‌ها، بیشترین اثرگذاری صنعت چاپ در حوزه بسته‌بندی است، به شدت در این حوزه ضعف و مشکل داریم و این باعث شده تا نتوانیم محصولات کشور را با محصولات شکیل و مورد پسند بازارهای بین‌المللی ارائه کنیم.

وی افزود: ما باید بتوانیم این موضوع را تقویت کنیم و با برگزاری دوره‌های آموزشی، سمینارها و .. به این حوزه به خوبی بپردازیم و آن را فعال کنیم، اساتید بسیار خوب و حرفه‌ای زیادی در این زمینه داریم و باید از ظرفیت آنها بهره ببریم. نکته‌ای که اکنون به عنوان خلاء شناخته می‌شود، این است که صنایع خلاق ما جایگاه خود را پیدا نکرده‌اند.

بیطرفان بیان کرد: پارک علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی جهاد دانشگاهی در این زمینه فعالیت‌هایی کرده اما هنوز گام‌های بسیاری در این مسیر باقی مانده است. امیدواریم تا دولتمردان بیشتر به این حوزه بها دهند چرا که این صنایع می‌توانند ارتباط میان دانشگاه و فرهنگ را توسعه دهند.

رئیس انجمن علمی فناوری چاپ ایران تاکید کرد: یکی از دغدغه‌های ما نبود فضای کسب و کار مناسب برای گرافیست‌ها و فعالان حوزه صنایع فرهنگی و نرم است. ارزش‌آفرینی صنایع خلاق در کشور بی‌نظیر است و ما کمتر از آن استفاده کرده‌ایم. امیدواریم چنین نشست‌هایی بتواند میان صنعت چاپ و صنایع خلاق هم‌افزایی ایجاد کند. معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری نیز در این زمینه مرکزی ایجاد کرده و امیدواریم که این موضوع نیز بتواند مثمر ثمر باشد.

چاپ ابرصنعت است

رضا رضایی پیشکسوت حوزه چاپ نیز در این نشست ضمن معرفی خود و بیان سابقه‌اش در صنعت چاپ گفت: ۵۵ سال است که در حوزه چاپ فعالیت می‌کنم، ما از نخستین افرادی بودیم که بسته‌بندی را در ایران آغاز کردیم. به عقیده من چاپ ابرصنعت است، اگر صنعت چاپ یک ماه فعالیت نکند، کل صنایع کشور متوقف خواهند شد. این صنعت در همه کشورها جایگاه خود را دارد و امیدواریم که این اتفاق در کشور ما نیز رخ دهد.

تمام صنایعی که بعد از صنعت چاپ به وجود آمده‌اند وام‌دار صنعت چاپ هستندوی با اشاره به علت قرارگرفتن صنعت چاپ در سیستم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: این اتفاق به علت چاپ شدن محتوای ضددولتی در زمان پهلوی بود و به همین دلیل زیرمجموعه وزارت فرهنگ قرار گرفت تا نظارت کاملی روی آن اتفاق بیفتد. تمام صنایعی که بعد از صنعت چاپ به وجود آمده‌اند وام‌دار صنعت چاپ هستند.

رضایی بیان کرد: صنعت چاپ با خلقت انسان خلق شد، ردپای انسان‌ها که برای نخستین بار روی زمین دیده‌ شد و انسان‌های اولیه با استفاده از آن مسیر خود را تشخیص می‌دادند، نخستین مثال از صنعت چاپ است. پس از سال‌ها و قرن‌ها چاپ توسعه پیدا کرد و مهر اختراع شد. همه این مراحل طی شد و صنعت چاپ به وضعیت فعلی خود رسید.

این پیشکسوت حوزه چاپ با اشاره به بی‌توجهی‌های صورت گرفته به صنعت چاپ خاطرنشان کرد: باید صنعت چاپ را به جوانان و دانشجویان خود معرفی کنیم. اگر این کار به درستی انجام شود نیازهای این صنعت نیز به جامعه علمی کشور ارائه و برطرف خواهد شد.

صنایع فرهنگی نقطه اتصالی میان خلاقیت و صنعت هستند

در ادامه آرش نوروزی مدرس دانشگاه جامع علمی و کاربری و عضو هیئت مدیره انجمن هنرهای تجسمی با اشاره به ارتباط میان این حوزه و صنعت چاپ اظهارداشت: انخستین مشکل ما در حوزه صنایع خلاق این است که این صنایع با خلاقیت فردی یا سازمانی پیوند خورده‌اند اما این خلاقیت در کشور ما ضعف شدیدی دارد. متاسفانه تمام کارهایی که ما در حوزه طراحی انجام می‌دهیم صرفا کپی و پیست است.

در بسته‌بندی صنایع دستی ضعف داریم و صنعت چاپ باید پاسخگوی آن باشدوی گفت: بحث صنایع خلاق به دهه نود میلادی و کشور استرالیا برمی‌گردد. صنایع خلاق در واقع صنایعی هستند که شامل ۹ دسته‌بندی می‌شوند. تبلیغات و بازاریابی، معماری، طراحی مد، طراحی محصول، نشر، فیلمسازی، خدمات کامپیوتری، کتاب و موسیقی در این دسته‌بندی قرار می‌گیرند. در چاپ نیز همین موضوع وجود دارد. در بسته‌بندی صنایع دستی ضعف داریم و صنعت چاپ باید پاسخگوی آن باشد.

نوروزی با اشاره به موضوع صنایع فرهنگی افزود: تاریخچه این موضوع نیز به مکتب فرانکفورت برمی‌گردد. در آن مکتب گفته‌ می‌شود که فرهنگ و خلاقیت نمی‌توانند باهم باشند و باهم در تضاد هستند. به عقیده من صنایع فرهنگی نقطه اتصالی میان خلاقیت و صنعت هستند. صنایع فرهنگی مانند یک مربع هستند که اضلاع آن را صنایع خلاق، میراث فرهنگی، گردشگری و محصولات فرهنگی تشکیل می‌دهند.

عضو هیئت مدیره انجمن هنرهای تجسمی با اشاره به چهار مولفه اصلی فرهنگ و خلاقیت در صنعت چاپ اظهارداشت: صنایع خلاق فرهنگی به عنوان سکان‌دار نوآوری و توسعه، اثرات صنایع خلاق در بعد میان‌بخشی، صنایع خلاق و توسعه اقتصادی و آموزش و صنایع خلاق و فرهنگی چهار موردی هستند که در زمینه ارتباط صنعت چاپ با فرهنگ و خلاقیت قابل توجه و مهم هستند.

سه تشکل مطرح حوزه چاپ می‌توانند رویدادهای این حوزه را مدیریت کنند

زهرا حسین‌زاده عضو هیئت علمی دانشگاه علم و فرهنگ و رئیس انجمن علمی هنرهای تجسمی ایران نیز با اشاره به جایگاه ارزشمند صنعت چاپ و عملکرد خوب انجمن علمی فناوری چاپ اظهارداشت: انجمن علمی هنرهای تجسمی و انجمن علمی پژوهش و فناوری سه تشکل علمی هستند که می‌توانند برای حوزه چاپ برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری کنند.

صنایع خلاق آن دسته از صنایعی هستند که از خلاقیت و نوآوری و ایده‌پردازی نشات می‌گیرند. صنعت چاپ نیز که با خلاقیت و نوآوری پیوند خورده استوی گفت: هفته چاپ فرصتی است که همه ما به عنوان فعالان این حوزه دور یکدیگر جمع شویم و مشکلات این حوزه را بررسی کنیم. امیدواریم این جلسات بتواند در حل چالش‌های این حوزه موثر باشد. خوشحالم که پس از مدت‌ها تعامل بسیار خوبی میان انجمن‌ها صورت گرفته است. انجمن علمی هنرهای تجسمی ایران نیز مفتخر است که سال‌ها با گرید A در این زمینه فعالیت کرده‌ است.

حسین‌زاده افزود: در صحبت‌های تمام فعالان این حوزه دغدغه نسبت به صنعت چاپ حس می‌شود و این بسیار امیدبخش است. اگر فعالان این حوزه نیز صنعت چاپ را رها کننند دیگر در بازار صنعت چاپ ما جایی برای تحصیل‌کردگان این حوزه وجود نخواهد داشت. ما باید کاری کنیم که جامعه پر از فارغ‌التحصیلان دغدغه‌مند حوزه چاپ باشد. این سبب می‌شود تا چرخ صنعت چاپ بچرخد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علم و فرهنگ و رئیس انجمن علمی هنرهای تجسمی ایران با اشاره به جایگاه صنایع فرهنگی در صنعت چاپ اظهارداشت: صنایع خلاق آن دسته از صنایعی هستند که از خلاقیت و نوآوری و ایده‌پردازی نشات می‌گیرند. صنعت چاپ نیز که با خلاقیت و نوآوری پیوند خورده است، وجوه اشتراک زیادی با این صنایع دارد و این اهمیت غیرقابل انکار این صنایع در صنعت چاپ را نشان می‌دهد.

وی با اشاره به خلاصه‌ای از وضعیت موجود نشر به عنوان شاخه مورد بحث صنایع خلاق فرهنگی گفت: انعطاف‌پذیری و اشتغال برای افراد جوان، عوامل تسریع‌کننده نوآوری و عنصر کلیدی در رقابت جهانی و قدرت نرم از مزیت‌های این صنعت به عنوان صنایع خلاق است.

حسین‌زاده افزود: امروز صنعت چاپ در کنار سایر شاخه‌ها در سرتاسر جهان نقش مهمی در اقتصاد یافته است و از عوامل تاثیرگذار بر رشد و توسعه اقتصادی به شمار می‌آید. در چارچوب مباحث اقتصادی در حوزه صنعت چاپ و هنر، رویکردها و نظریه‌های مختلفی وجود دارد که هر یک از دیدگاهی خاص به مقوله اقتصاد هنر می‌پردازد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علم و فرهنگ در تعریف «صنایع خلاق» بیان کرد: صنایع خلاق به عنوان یک نظریه و رویکرد به اقتصاد هنر از جمله مهمترین رویکردهایی است که امروزه به بخشی از برنامه توسعه بسیاری از کشورها تبدیل شده است. در تعریفی کلی صنایع خلاق آن دسته از صنایعی هستند که در آن خلاقیت و ایده‌پردازی ماده اصلی خلق کالاهای اقتصادی به شمار می‌آید و از این جهت صنعت چاپ در کنار شاخه‌های هنری نیز نقش اصلی را در این صنایع به عهده دارد.

وی اظهارداشت: از دوره چاپ سنگی تا دوره چاپ دیجیتال امروزی باید صنعت کهنسال و با قدمت چاپ را از جمله موثر و مستمرترین صنایعی در زمینه فرهنگ دانست که توانسته دین خود را به فرهنگ جهان ادا نماید و هنوز هم می‌تواند به اثرگذاری خود ادامه دهد در زمینه نشر نیز با توجه به ظهور نشریات و نوشته‌های مجازی نمی‌توان از نیاز فرهنگ به نشریات کتاب و نوشته‌های کاغذی چشم‌پوشی کرد.

هر کاری که انسان بخواهد انجام دهد وابسته به چاپ است

در ادامه نیز علیقلی حسنی مدیرعامل کارتن‌سازی میهن با اشاره به گستره‌ وسیع صنعت چاپ گفت: پرسنل یا اپراتوری که علاقه‌مند به چاپ‌های قدیمی باشد امروزه دیگر حرفی برای گفتن ندارد. ما چهار و ۲۰۰ واحد کارتن‌سازی در کشور داریم که از این تعداد ۲۰۵ واحد بزرگ هستند. این نشان می‌دهد که صنعت چاپ کشور ما با قدمت ۲۰۰ ساله رشد و پیشرفت زیادی کرده‌است. چاپ انتقال علم و فرهنگ را در کشور ممکن کرده‌ است.

حسنی افزود: هر کاری که انسان بخواهد انجام دهد وابسته به چاپ است. به طور خاص در حوزه کارتن‌سازی نیز همین موضوع صادق است. با توجه به پیشرفت زیادی که صنعت چاپ کرده‌ است، خواسته‌های متقاضیان نیز بیشتر شده‌ است و مطالبه بیشتری وجود دارد. این موضوع نشان می‌دهد که باید ارتباط میان صنعت چاپ و دانشگاه‌ها و جوامع علمی بیشتر شود.

تولید خلاقانه به تولید ثروت منجر می شود

تنها خواسته ما در حوزه چاپ این است که مشکلی برای ما ایجاد نشود و در صورت امکان حمایت‌های مناسب نیز انجام شودهمچنین علی طاهریان نماینده انتشارات چشم‌انداز نیز با اشاره به اهمیتی که مردم به صنعت چاپ و تولیدات آن می‌دهند گفت: در موضوع چاپ باید کار خلاقانه انجام شود. متاسفانه تلاش‌هایی که ما نیز در این زمینه انجام دادیم اغلب با بی‌توجهی و بی‌مهری روبه‌رو شده و ایده‌های خلاقانه نادیده گرفته شدند در حالی که ایده‌های خلاقانه در کشور جواب می‌دهند. تنها خواسته ما در حوزه چاپ این است که مشکلی برای ما ایجاد نشود و در صورت امکان حمایت‌های مناسب نیز انجام شود.

وی افزود: اگر محصولی به صورت خلاقانه تولید نشود موفق نخواهد بود مگر اینکه همه به صورت همسو و هماهنگ این محصول را به فروش برسانند. اگر می‌خواهیم قهرمانان ملی و نمادهای کشور را در محصولات خود ارائه کنیم، باید این کار را انجام دهیم. کار خلاقانه اگر منجر به تولید ثروت نشود فایده‌ای نخواهد داشت.

همچنین مریم محمدی نوید عضو انجمن علمی هنر در این نشست بیان کرد: علاقه‌ای که به صنعت چاپ در من ایجاد شد، از زمان دانش‌آموزی ام بود و با علاقه به اینکه در مقطع دانشگاهی نیز چاپ را ادامه دهم وارد این حوزه شدم. متاسفانه هیچ طرح آموزشی خاصی برای چاپ در دانشگاه‌ها تعریف نشده بود. مدتها نیز در چاپخانه‌ها کار می‌کردم و مشکلات زیادی در آنها وجود داشت.

وی اظهارداشت: وقتی طرح درسی موضوع چاپ در دانشگاه‌ها تعریف شود این مشکلات برطرف خواهند شد. امکانات جدید حوزه چاپ نیز دارند به سرعت وارد این صنعت می‌شوند و ما باید خود را با آنها سازگار کنیم و در کنار آن نیز چاپ‌های سنتی خود را احیا کنیم.

فواد نجم‌الدین عضو هیئت‌علمی دانشگاه علم و فرهنگ نیز با اشاره به اینکه انجمن علمی فناوری چاپ باید بتواند وظایف نهادها را در این زمینه تعریف کند، افزود: نهادها در حوزه صنایع خلاق با وظایف خود آشنا نیستند و این مسئولیت می‌تواند با محوریت انجمن‌ها و تشکل‌ها از جمله انجمن علمی فناوری چاپ تعریف شود.

وی گفت: نزدیک شدن صنعت به چاپ موجب رونق صنایع خلاق و ارزش آفرین می‌شود مثل آنچه در صنعت سرامیک شاهد آن هستیم، حتی این موضوع در سایر بخش‌ها نیز مصداق دارد و می‌تواند موجب تحرک سایر بخش‌ها نیز بشود.

ناصر حاجی کتابی عضو هیئت علمی جهاد دانشگاهی نیز در این نشست بر تعامل انجمن علمی فناوری چاپ ایران با دانشگاه، صنعت و پارک علم و فناوری علوم و فناوری های نرم تاکید کرد.

همچنین در این نشست علیرضا عظیمیان از هنرستان امام صادق (ع)، رضوانه طاهرخانی و فرزانه ارج از انجمن هنرهای تجسمی حضور داشتند که به بیان دیدگاه‌های خود در زمینه صنعت چاپ و ارتباط آن با صنایع خلاق پرداختند.