امشب شاهد نخستین ماه‌گرفتگی جزئی بعد از ۴ سال باشید

کاظم کوکرم، منجم آماتور و سردبیر پیشین مجله نجوم در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، در خصوص این پدیده نجومی که امشب ۶ آبان‌ماه اتفاق می‌افتد، توضیح داد: ماه‌گرفتگی جزئی یعنی قرص ماه از بخشی از سایه زمین در فضا عبور می‌کند و وارد تمام سایه زمین نمی‌شود. درواقع بخش کوچکی از قرص ماه وارد سایه زمین شده و بیشتر قرص ماه از نیم‌سایه زمین عبور می‌کند.

۴ ساعت و ۱۷ دقیقه طول ماه‌گرفتگی

وی ادامه داد: ماه از حوالی ساعت ۲۱ و ۳۱ دقیقه در ایران وارد نیم‌سایه زمین شده، ولی از این زمان تا حوالی ساعت ۲۳ اتفاق خاصی را نمی‌بینیم و تغییر محسوسی در نور ماه رخ نمی‌دهد. از ساعت ۲۳ و ۵ دقیقه، قرص ماه آرام آرام شروع به سیاه شدن کرده و تغییرات شروع می‌شود. نقطه اوج این اتفاق در ساعت ۲۳ و ۴۵ دقیقه است که در این زمان حدود ۱۲ درصد از قرص ماه با سایه زمین پوشیده می‌شود و در این حالت می‌توانیم لبه گرد سایه زمین روی ماه را مشاهده کنیم.

سردبیر پیشین مجله نجوم در ادامه افزود: مردم عادی با چشم غیرمسلح می‌توانند در ساعت ۲۳ و ۴۵ دقیقه به ماه نگاه کرده و آن را شبیه به یک سیب گاز زده مشاهده کنند. این رخداد تا حوالی ساعت ۲۳ دقیقه بامداد روز بعد یعنی هفتم آبان ادامه پیدا می‌کند و بعد از آن دیگر با چشم غیرمسلح چیزی قابل مشاهده نخواهد بود. در ساعت ۱ و ۵۶ دقیقه بامداد نیز این پدیده نجومی به طور کلی تمام می‌شود. کل این فرآیند از ساعت ۲۱ و ۳۱ دقیقه امشب شروع و در ساعت یک و ۵۶ دقیقه بامداد روز بعد تمام می‌شود؛ حدود ۴ ساعت و ۱۷ دقیقه.

مشاهده خسوف کامل در آفریقا، اروپا و آسیا، استرالیا و آمریکای جنوبی

کوکرم افزود: آخرین باری که ما در ایران خسوف جزئی داشتیم، ۲۶ تیرماه ۱۳۹۸ بوده و خسوف بعدی نیز ۲۸ شهریور ۱۴۰۳ اتفاق خواهد افتاد. خسوف امسال را عده زیادی از جمعیت زمین می‌توانند نظاره کنند، زیرا تمام مردم در آفریقا، اروپا و آسیا آن را به طور کامل مشاهده کرده و بخش غربی استرالیا و بخش شرقی آمریکای جنوبی هم می‌توانند آن را ببینند.

خسوف یا ماه‌گرفتگی چیست؟

ماه؛ تنها قمر زمین با حدود یک‌ چهارم قطر کره زمین نه‌ فقط منشا برخی رویدادهای زمینی مانند جزر و مد دریاها و مرکزی‌ترین افق دید انسان خاکی است بلکه به عنوان یکی از سوال‌برانگیزترین پدیده‌های طبیعت همیشه الهام‌بخش بسیاری از شعرا و ادبا بوده است.

حالات مختلف ماه آنچنان که از زمین و حتی با چشم غیرمسلح هم قابل دید است، در اذهان و افکار زمینیان هر روز با تعابیر مختلفی تشریح می‌شود و ماه کامل، قرص ماه، ماه شب چهارده و ماه‌گرفتگی پاره‌ای از عادی‌ترین و رایج‌ترین این حالات است. ماه‌گرفتگی یا خسوف هنگامی روی می‌دهد که کره ماه در حالت بدر و در وضعیت مقابله قرار داشته باشد و سایه زمین روی آن بیفتد یا به عبارتی ماه وارد مخروط سایه زمین شود.