کنستانتین (Constantine) یکی از اعضای سفارت آلمان در ایران، به زبان فارسی اما با لهجه غلیظ آلمانی از طرف خود و همکارانش، شب یلدا را به ایرانی‌ها تبریک می‌گوید و آهنگ «آخ تو شب یلدای منی» را با پیانو می‌نوازد. سفارت فرانسه و اتریش نیز ویدئوهایی در صفحات رسمی خود در اینستاگرام منتشر کردند و یلدا را تبریک گفتند.
وزارت امور خارجه آمریکا اما خلاقیت بیشتری به خرج داد. متیو میلر (Matthew Miller) سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در ویدئویی در کنار همکارانش ایستاد و مشغول بریدن و دانه‌کردن انار شد. ودنت پاتل (Vedant Patel) معاون سخنگو که اصالتی هندی دارد هم در کنار میلر و همکارانش حضور دارد و درباره رسوم ایرانی در شب یلدا توضیح می‌دهد.
دیپلماسی عمومی شامل همه تلاش‌های رسمی برای متقاعدکردن بخش‌های هدف نظر خارجی برای حمایت یا تحمل اهداف استراتژیک دولت استدیپلماسی عمومی
این نخستین باری نیست که دیپلمات‌های وزارت خارجه کشورهای مختلف مناسبت‌های ملی کشورها را به مردم آن کشور تبریک می‌گویند. جان کری(John Kerry) رقیب بوش در انتخابات سال ۲۰۰۴ آمریکا هم در بحبوحه مبارزات انتخاباتی پیام تبریکی به مناسبت نوروز ۱۳۸۳ به ایرانی‌های مقیم آمریکا فرستاد و نوروز را منادی احیا و تولدی دوباره دانسته بود. جرج بوش (George Bush)، باراک اوباما (Barack Obama)، دونالد ترامپ (Donald Trump) و جو بایدن (Joseph Biden) در دوران ریاست جمهوری خود نوروز را به ایرانی‌ها تبریک گفته‌اند. در ادبیات سیاسی به این کار «دیپلماسی عمومی (Public Diplomacy)» می‌گویند.
دایرة المعارف بریتانیکا (Encyclopaedia Britannica) اما تعریف دقیق‌تری از این عبارت می‌دهد: «دیپلماسی عمومی به تلاش‌های مختلف تحت حمایت دولت با هدف برقراری ارتباط مستقیم با مردم خارجی می‌گویند. دیپلماسی عمومی شامل همه تلاش‌های رسمی برای متقاعدکردن بخش‌های هدف نظر خارجی برای حمایت یا تحمل اهداف استراتژیک دولت است. این روش‌ها شامل بیانیه‌های تصمیم‌گیرندگان، پویش‌های هدفمندی که توسط سازمان‌های دولتی به دیپلماسی عمومی اختصاص داده شده و تلاش‌هایی برای متقاعد کردن رسانه‌های بین‌المللی برای نمایش مطلوب سیاست‌های رسمی برای مخاطبان خارجی است.»
بریتانیکا توضیحات دیگری هم درباره این عبارت می‌دهد: «دو نوع اساسی دیپلماسی وجود دارد. نخستین مورد برندسازی یا ارتباطات فرهنگی است که در آن دولت تلاش می‌کند تا تصویر خود را بدون حمایت از هیچ هدف سیاسی، بهتر کند. دولت‌ها از استراتژی‌های برندسازی برای ایجاد تصویر بهتری از خود در جهان استفاده می‌کنند. در حالت ایده‌آل برندسازی باعث ایجاد حسن نیت عمومی و تسهیل همکاری در موضوعات مختلف می‌شود.»
در دوران جنگ سرد وزارت خارجه آمریکا اتاق‌های مطالعه مملو از کتاب‌هایی درباره تاریخ و فرهنگ آمریکا در کشورهای متفقین ساخت. با این کار می‌خواست با قرار دادن مردم در معرض اصول و ایده‌های آمریکایی، حمایت گسترده آنها را از سیاست‌های ایالات متحده با خود داشته باشد.
نوع دوم دیپلماسی عمومی اما شکل و شمایل دیگری دارد. استراتژی‌های مختلفی‌ست که برای رسیدن فوری به نتیجه طراحی شده‌اند. گاهی اوقات دولت‌ها نیاز دارند که به سرعت مخاطبان خارجی را متقاعد کنند که از استراتژی‌های اتحاد نظامی پرهزینه حمایت کنند.
ایالات متحده با همکاری کویت در سال ۱۹۹۰ از این روش برای جلب حمایت مردمی برای حمله به عراق استفاده کرد. اواخر این سال کویت یک شرکت روابط عمومی آمریکایی را استخدام کرد تا رای‌دهندگان آمریکایی را متقاعد کند آزادی از دست دیکتاتور صدام حسین، ارزشمند و از نظر اخلاقی درست است. رئیس‌جمهوری وقت آمریکا، جورج بوش به دلیل نداشتن اختیار عمومی برای اقدام قاطعانه علیه عراق نگران بود. کویت برای نشان دادن دامنه ظلم و ستم صدام و جلب همدردی مردم آمریکا، یک کمپین دفاعی سیاسی سازماندهی شده، انجام داد.
در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما (۲۰۰۹-۲۰۱۷) بیشترین تحریم‌ها علیه ایران اعمال شد. در این دوران آمریکا به همه بانک‌های دنیا اعلام کرد که در صورت انجام تراکنش برای نهادهای ایرانی مشخص شده، آنها را از داشتن حساب کارگزاری دلار محروم می‌کند. با این حال «حسین اوباما» نوروز هر سال سفره هفت‌سین کوچکی در کاخ سفید پهن می‌کرد. با لبخند مقابل دوربین می‌نشست و برای ایرانیانی که تحریم‌شان کرده بود آرزوی سلامتی و خوشحالی می‌کرد. این تبریک‌ها و جملات کوتاه فارسی که به کمک مشاوران فارسی‌زبانش یاد گرفته بود و می‌گفت، از او چهره‌ای متعادل در میان افکار عمومی ایرانیان داخل و خارج از کشور ساخته بود.
صفحات رسمی و غیررسمی سفیران و سفارت‌خانه‌ها در زمین شبکه‌های اجتماعی، تلفیق فرهنگ، سنت و هنر ایرانی با کمی ذوق و خلاقیت و البته چاشنی «دیپلماسی عمومی» نیز فرصتی است برای ترسیم چهره‌ای واقعی از ایرانی‌ها در ذهن جوامع غیرایرانیسفیران ایران و فرصتی به نام کریسمس
با این تعاریف دیپلماسی عمومی شبیه به یک چاقوی دو لبه است. در دست آمریکا برای مقاصد سیاسی جنگ‌طلبانه و استعماری استفاده می‌شود و در دست ایران برای گسترش فرهنگ ایرانی، گفتمان ایرانی_اسلامی. ایران بیش از ۸۰ سفیر و سفارت‌خانه و سرکنسولگری در کشورهای خارجی دارد. ۸۰ سفارت‌خانه که بیشترین کارشان رسیدگی به امورات و مسائل ایرانیان مقیم آن کشورهاست. کشورهایی که این روزها برای جشن سال نو و میلاد مسیح آماده می‌شوند.
حال و هوای روزهای عید کریسمس اما زمان مناسبی است برای سفیران ایران تا دایره مخاطبان خود را از ایرانیان ساکن کشورهای خارجی به جامعه ملت این کشورها گسترش دهند. صفحات رسمی و غیررسمی سفیران و سفارت‌خانه‌ها در زمین شبکه‌های اجتماعی، تلفیق فرهنگ، سنت و هنر ایرانی با کمی ذوق و خلاقیت و البته چاشنی «دیپلماسی عمومی» نیز فرصتی است برای ترسیم چهره‌ای واقعی از ایرانی‌ها در ذهن جوامع غیر ایرانی؛ همان فرصتی که وزارت خارجه ایالات متحده و سفارت‌های فرانسه، استرالیا، اتریش و آلمان با هدف نزدیک شدن به جامعه ایرانی استفاده می‌کند.
در فرهنگ ایرانی «دید و بازدید» سنت مهم روزهای عید و مناسبت‌های مختلف ملی‌ست. با این حساب دیدار در شب یلدا، بازدید در کریسمس را هم دارد، حتی به قدر ایستادن در کنار درخت کریمسس.
نظر شما