به گزارش ایرنا، در آغاز این مناظره تلویزیونی که یکشنبه شب پخش شد، محسن هاشمی گفت: پرسش‌های مطرح شده نسبت به یک سری افراد سبب می‌شود مسیر غلطی نسبت به یک فردی گرفته شود، پرونده این فرد به شورای نگهبان برای رسیدگی دقیق نزد فقها نمی‌آید، فقها هم وقت زیادی نمی‌گذارند، البته در انتخابات ریاست جمهوری تعداد کاندیداها کم است و می‌توانند این وقت را بگذارند که متأسفانه در همان موضوع هم اشتباهات فاحشی بوده که مردم پرسش‌های زیادی نسبت به آن دارند اما در انتخابات مجلس کار بسیار سخت است.
وی توضیح داد: بر اساس آنچه رهبر مظم انقلاب فرموده‌اند که اگر در انتخابات حقی ضایع شود در حکم حق الناس است و در آن دنیا پاسخ آن را باید داد، اگر حق از داوطلبی ضایع شود، در نتیجه حق رأی دهندگان به آن فرد هم ضایع شده است بنابراین یک امر بدیهی است که شورای نگهبان نمی‌تواند در انتخابات مجلس نظارت خود را به دلیل کمبود وقت به صورت استصوابی انجام دهد لذا در نهایت به نظارت استرجاعی تبدیل می‌شود که در این صورت دستگاه دیگری باید این بررسی‌ها را بازبینی کند و نهایتا این اتفاق هم رخ نمی‌دهد.
عملکرد شورای نگهبان براساس قانون نوشته شده مجالس است
علی بهادری جهرمی نیز در پاسخ به گفته‌های هاشمی با اشاره به اینکه قانون مربوط به نظارت شورای نگهبان بر انتخابات مجلس شورای اسلامی مصوب سال ۱۳۵۹ است که با امضای مرحوم هاشمی رفسنجانی به شورای نگهبان واصل شده، اظهار کرد: بر اساس این قانون ساختار نظارت بر انتخابات مجلس شکل گرفت. در مورد شرایط داوطلبان متاسفانه با وجود ابلاغ سیاست‌های کلی انتخابات و تاکید رهبر معظم انقلاب بر لزوم ارتقای شرایط داوطلبان تغییری نداشته‌ایم.
اصلاحیه ۱۴۰۲ هم فقط یک شرط به شروط داوطلبان مربوط به قانون مصوب سال ۱۳۵۲ اضافه کرده است. تکلیف مدل نظارت بر انتخابات را مجلس مشخص کرده است. قانون انتخابات سال ۱۳۵۹ با اجماع اعضای کمیسیون آئین نامه داخلی تصویب شده و به امضای افرادی مانند آقای سلامتی و الویری رسیده است.
نگاه شورای نگهبان تک‌بعدی است
محسن هاشمی در بخش دیگری از این مناظره با بیان اینکه شورای نگهبان تک بعدی به موضوع نگاه کرده و هیچ گاه پاسخگوی افکار عمومی در خصوص برخی تصمیماتش نبوده است، به برخی از این موارد اشاره کرد و گفت: مثلا برخی تناقضاتی که واضح است، صلاحیت آقای مهرعلیزاده است؛ وی سال ۱۳۹۸ برای نمایندگی مجلس رد صلاحیت شد اما یک سال و نیم بعد برای انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ تائید صلاحیت شد؛ چه طور یک فرد برای مجلس که یک کار تقنینی و گروهی است تائید نمی‌شود اما برای انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ تائید می‌شود؟ در صورتی که در مورد ریاست جمهوری صلاحیت‌های خیلی بیشتری نیاز است
وی ادامه داد: همچنین درباره آقای علوی وزیر سابق اطلاعات دیدیم که برای انتخابات مجلس خبرگان رهبری تائید شد اما برای نمایندگی مجلس رد صلاحیت می‌شود و بعد هم می‌بینیم که به پیشنهاد رئیس جمهور سابق برای تصدی پست وزارت اطلاعات معرفی می‌شود؛ می‌دانید که گزینه تصدی وزارت اطلاعات را باید رهبر معظم انقلاب تائید کنند و سپس به مجلس معرفی شود. در نهایت وی به عنوان وزیر اطلاعات برگزیده می‌شود و از این جایگاه باید درباره صلاحیت داوطلبان انتخابات به شورای نگهبان نظر بدهد.
این فعال سیاسی اصلاح طلب افزود: به عنوان مثالی دیگر در انتخابات مجلس خبرگان قبلی آیت الله هادوی تهرانی یا آیت الله حسینی قائم مقامی از نمایندگان رهبر معظم انقلاب بودند و به صورت مکتوب نامه تائید صلاحیت می‌گیرند و در برنامه‌های تلویزیونی برای ضبط فیلم تبلیغاتی حاضر می‌شوند اما بعد از انتشار شایعه‌ای که ممکن است این دو نفر در لیست آیت الله هاشمی قرار گیرند، ناگهان رد صلاحیت می‌شوند؛ این چیزی است که من شنیده‌ام.
وی برجسته ترین عملکرد شورای نگهبان را مربوط به خود آیت الله هاشمی دانست و گفت: وی را رد صلاحیت کردند و افکار عمومی به این اتفاق واکنش نشان داد؛ در نهایت به کسی که او تائید کرده بود، رأی دادند و مردم با این رأی خود نشان دادند نظر شورای نگهبان را نپذیرفته‌اند.
هاشمی به مثال‌های دیگری نیز اشاره کرد و افزود: برای مثال اتفاقی که برای آقای صادقی افتاد یا برای علی مطهری رخ داد یا اتفاقاتی که برای آقایان علی لاریجانی و اسحاق جهانگیری و حدود هفت هشت نفر در انتخابات ریاست جمهوری رد صلاحیت شدند، رخ داد؛ برخی از آنها اعتراض نکردند و برخی هم اعتراض کردند.
وی تصریح کرد: اینجا ننشسته‌ایم بررسی کنیم که شورای نگهبان از نظر حقوقی کار خود را درست انجام می‌دهد یا خیر؛ مهم این است که اثر فعالیت شورای نگهبان به قدری بوده که افرادی مانند آقایان حداد عادل یا پورمحمدی به رد صلاحیت‌ها اعتراض می‌کنند؛ اینها نشان می‌دهد این حرکت شورای نگهبان در مصلحت انقلاب و مشارکت بالای مردم و ایجاد رقابت و تأمین نظر رهبری نیست حتی رهبر معظم انقلاب هم ضمنی به حرکت شورای نگهبان اعتراض می‌کنند ولی شورای نگهبان گفت منظور ایشان ما نبوده‌ایم.
انتخابات مختلف قوانین مختلفی دارند
بهادری جهرمی مثال‌های محسن هاشمی را نوعی مقایسه اشتباه بین انتخابات‌های مختلف دانست و عنوان داشت: آقای هاشمی اسامی افراد مختلف را بُردند و انتخابات مختلف را با هم مقایسه کردند. این مقایسه درست نیست، انتخابات‌های مختلف قوانین مختلفی دارد مثل اینکه دستگاهای مختلف برای استخدام ضوابط مختلفی دارند. شرایط بررسی و احراز صلاحیت نامزدهای مجلس خبرگان، مجلس شورای اسلامی، ریاست جمهوری مختلف و متفاوت است. ممکن است شورای نگهبان اسناد و مدارک جدیدی را ببیند و قانع شود که تصمیم دیگری بگیرد و یا به این نتیجه برسد که تصمیمش اشتباه بوده است.
عضو پژوهشکده شورای نگهبان اضافه کرد: ممکن است فردی محرومیت زمان بندی بر اساس رای قضایی داشته باشد. برخی از این اسامی در هیات‌های اجرایی سابقه رد صلاحیت مکرر داشته‌اند و اتفاقا در شورای نگهبان تائید صلاحیت شده‌اند.
کمتر از ۳ درصد از عدم مشارکت در انتخابات، نارضایتی از عملکرد شورای نگهبان بوده است
بهادری جهرمی در ادامه به نتایج نظرسنجی‌های انجام شده درباره علل مشرکت نکردن برخی واجدین شرایط اشاره و اظهار کرد: ۵۵ یا ۵۷ درصد مردمی که نمی‌خواستند در انتخابات مشارکت کنند، دلایل معیشتی و اقتصادی را ذکر کرده بودند؛ بیست و اندی درصد بحث اشتغال که عملا مسائل اقتصادی است دلیل عدم مشارکت خود ذکر کرده‌اند؛ کمتر از ۳ درصد نظردهندگان هم عملکرد شورای نگهبان را نپذیرفته بودند و گفته بودند ما چون این رفتار را نمی‌پسندیم، در انتخابات شرکت نمی‌کنیم.
وی اضافه کرد: مشابه همین نظرسنجی اخیر توسط یکی از مؤسسات نظرسنجی انجام شده بود و نتایج مشابهی داشت و ۲.۷ درصد مردم تهران و ۱.۷ درصد مردم در کشور آمار کسانی است که عدم تمایل به شرکت در انتخابات را به عملکرد شورای نگهبان منتسب کرده‌اند. اگر من جزء آن ۲.۷ یا ۱.۷ درصد باشم، یک بحثی است ولی نمی‌توانم نظر خود را به همه مردم تعمیم دهم یعنی مردمی که به هر دلیلی ما می‌توانیم قبول داشته باشیم یا نداشته باشیم، دلیل اینکه در انتخابات نمی‌خواهند شرکت کنند، مسائل دیگری غیر از عملکرد شورای نگهبان بوده که عمدتا مسائل معیشتی، اشتغال و اقتصادی بوده است.
بهادری جهرمی تصریح کرد: منتسب کردن عدم مشارکت که درصدی از آن طبیعی است، درست نیست؛ البته در دنیا میزان مشارکت در انتخابات‌های ریاست جمهوری با درصدهای بسیار پائین تری هم رقم خورده است هر چند که قصد مقایسه با دیگر کشورها را ندارم چون ما کشوری انقلابی هستیم و نظام سیاسی ما یک بافت مردمی است اما اگر میزان مشارکت در دوره‌های مختلف متفاوت بوده، علل متعددی داشته و آمارها حاکی است مسائل معیشتی بیشترین دلیل عدم مشارکت را به خود اختصاص داده است.
روایت هاشمی از رد صلاحیت لاریجانی
محسن هاشمی در ادامه به نامه علی لاریجانی به شورای نگهبان پرداخت و گفت: در این نامه آمده بود که یک جریان اطلاعاتی و امنیتی با برنامه خاص این اطلاعات غلط را ارائه و علاوه بر ظلم به اینجانب و خانواده‌ام متاسفانه به جایگاه آن شورا و نظام هم لطمه وارد کرده است. در این نامه به صورت مفصل موضوعات توضیح داده شده است. در رد صلاحیت لاریجانی از سوی شورای نگهبان گفته شده که چون شما پیگیری صلاحیت برخی افراد که رد صلاحیت شده بودند را داشتید و به همین افراد پُست دادید، ردصلاحیت شده‌اید.
وی ادامه داد: آیت الله آملی لاریجانی برادر ایشان که ۲۰ سال و از سال ۱۳۸۰ عضو شورای نگهبان بوده‌اند در نامه‌ای از شورای نگهبان استعفا کردند. در این نامه نوشتند: در ۲۰ سال گذشته از شورای نگهبان دفاع کردم اما تا به امروز تا به این حد تصمیمات شورای نگهبان را غیر قابل دفاع ندیده‌ام چه در تائید صلاحیت‌ها و چه در عدم احراز صلاحیت‌ها. سبب این نا به سامانی‌ها دخالت‌های فزاینده دستگاه‌های امنیتی در تصمیم سازی برای شورای نگهبان است.
بهادری جهرمی: تصمیم شورای نگهبان در مورد آقازاده ها نقطه قوت است
در پاسخ به حرف‌های هاشمی، بهادری جهرمی عنوان داشت: خروجی شورای نگهبان مگر در یک حزب یا جناح منحصر بوده است؟ گروه‌ها و طیف‌های مختلف در انتخابات مجلس یا ریاست جمهوری در این چهل و اندی سال به تناوب وارد فعالیت شده‌اند و اتفاقا اکثرا طیف‌هایی که شما به آن منتسب هستید، وارد مجلس یا ریاست جمهوری شده‌اند. این تعدد انتخاب افراد وابسته به طیف‌های مختلف، نشان می‌دهد که مردم در حال تعیین تکلیف هستند و نظر مردم از این مصدر خود را نشان می‌دهد.
وی ادامه داد: شورای نگهبان هم تکلیفی دارد و از قضا تکلیف شورای نگهبان هم نظر مردم است؛ مگر شورای نگهبان خودش اعلام کرده که من بر انتخابات مجلس و ریاست جمهوری و خبرگان نظارت کنم؟ نمایندگان مردم قانون اساسی نوشتند و در همه پرسی سال ۱۳۵۷ و سپس به اصلاحات آن در سال ۱۳۶۸ رأی دادند.
بهادری جهرمی تأکید کرد: اعضای شورای نگهبان ملزم هستند شرایطی که یا قانون اساسی یا قانون عمومی مصوب مجلس تعیین کرده احراز کنند مردم به این قانون اساسی رأی داده‌اند؛ الان هم همین خواسته را دارند. اگر می‌خواهیم همه ادوار مجلس یا دولت برای دوستان من باشد، حرف دقیقی نیست؛ در شورای نگهبان برای احراز صلاحیت‌ها بحث و مجادله می‌شود و یک فرآیند دموکراتیکی به اسم اکثریت دارد؛ اعضای این شورا با هم مباحثه می‌کنند و اتفاقا اینکه اسامی و اشخاص برای شورای نگهبان تعیین تکلیف نمی‌کنند یا اینکه فردی به رهبر منتسب باشد یا نباشد ولی احراز صلاحیت نمی‌شود، برای مردم موضوع مقبولی است.
عضو پژوهشکده شورای نگهبان ادامه داد: مردم ما در جامعه از مسأله آقازاده‌ها رنج می‌برند و از تبعیض ناراحتند اما اگر شورای نگهبان از این پارتی بازی‌ها مصون باشد و فردی که به هزار جا متصل بوده‌اند ولی شورا در خصوص او تصمیم قاطعی گرفته، نقطه قوت شورای نگهبان است اینکه فردی چند سال در پُستی بوده یا پدرش فرد مهمی باشد، دلیل تائید صلاحیت نیست.
حتی یک مورد تخلف در زیر مجموعه‌های شورای نگهبان رخ نداده است
محسن هاشمی در ادامه به عملکرد هیات‌های اجرایی پرداخت و گفت: وقتی که بررسی صلاحیت ۲۵ هزار نفر را به هیات‌های اجرایی می‌سپارید ۷ هزار نفر را رد کردند. تیمی که برای شورای نگهبان کار می‌کنند از یک طیف سیاسی انتخاب شدند و به هیچ وجه افراد از طیف دیگری در آن عضو نیستند. این طیف وارد رسیدگی می‌شود و بر اساس منویات خود در مورد افراد تحقیق کرده و افراد را رد یا تائید می‌کنند. این پروند در شورای نگهبان توسط اعضا یا ریاست بررسی نمی‌شود. شورای نگهبان فرصت این کار را ندارد.
بهادری جهرمی به کلاهبرداری‌هایی که با نام تائید صلاحیت انجام شده اشاره کرد و توضیح داد: اینکه گفته شده افرادی پول گرفته‌اند باید صراحتا پاسخ دهم که در بسیاری از انتخابات این اتفاق افتاده که یک سری اشخاص کلاهبردار آمده و خود را به یک عده منتسب کرده و گفته‌اند با این افراد در شورای نگهبان ارتباط داریم و کلاهبرداری کرده‌اند. نهادهای امنیتی هم آنها را پیدا کرده‌اند و شورای نگهبان هم خودش جزء شکات بوده است و در همه موارد هم منجر به محکومیت و ثابت شده این ادعاها کذب بوده است؛ لذا هیچ گاه حتی یک مورد در این بیش از ۳۰ انتخابات گذشته، تخلفی در زیر مجموعه‌های شورای نگهبان رخ نداده است.
وی توضیح داد: نظراتی که از هیأت‌های نظارت شهرستان‌ها به شورای نگهبان می‌آید، نظرات مشورتی و بر اساس اسناد و مدارکی است که به دست آنها رسیده اما این هیأت مرکزی و سپس شورای نگهبان است که نظر نهایی می‌دهد یعنی رد یا تائید صلاحیت یک به یک این ۲۵ هزار داوطلب انجام می‌شود.
پرسش‌های هیات‌های اجرایی شبیه گزینش بوده است/شورای نگهبان درپی نماز و روزه کسی نیست
هاشمی در ادامه محتوای پرسش‌های شورای نگهبان از نامزدهای انتخاباتی را پیش کشید و بیان داشت: با یکی از افرادی که به شورای نگهبان رفته بود و از وی پرسش‌هایی کرده بودند صحبت کردم. پرسش‌های شورای نگهبان این بود: چه کسی به شما توصیه کرده در انتخابات شرکت کنید؟ آیا به فلان افراد سیاسی ارتباط دارید؟ انگیزه شما برای حضور در انتخابات چیست؟ در طول این مدت چه سفرهای خارجی رفتید؟ چگونه می‌خواهید در رقابت‌ها شرکت کنید؟ از نظر سیاسی چگونه هستید؟ افراد را برای تحقیق به محل کار و زندگی داوطلبان می‌فرستند و پرسش‌هایی می پرسند که در بین همکاران چه شخصیتی دارد؟ آیا با کسی مشکل و مشاجره دارد؟ ایا این فرد در نماز جماعت شرکت می‌کند؟ آستین کوتاه می‌پوشد؟ دقیقا شبیه گزینش.
بهادری جهرمی در پاسخ به بنیان‌های قانونی احراز صلاحیت‌ها پرداخت و اظهار کرد: درباره اینکه آقای محسن هاشمی گفت باید شاخص احراز صلاحیت‌ها مشخص باشد و بتوان به افراد نمره داد باید به یک قانون قدیمی اشاره کنم؛ امضای مرحوم آقای هاشمی پای این قانون که مصوب ۲۰ اسفند ۱۳۶۲ است، قرار دارد؛ در ماده ۳۰ قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی شرایط انتخاب شوندگان ذکر شده است که شامل اعتقاد و التزام عملی به اسلام، اعتقاد و التزام عملی به نظام جمهوری اسلامی، ابراز وفاداری به قانون اساسی ذکر شده است؛ همه این موارد در حال حاضر هم وجود دارد و تنها اندک تغییری در عبارت پردازی‌ها شده است.
وی گفت: مگر شورای نگهبان این قانون را نوشته است؟ مجلس این قانون را تهیه کرده که نمایندگان مردم هستند؛ اتفاقا مجلس اول بعد از انقلاب بدون وجود شورای نگهبان شکل گرفته است. شورای نگهبان نه دنبالش است که ببیند کسی نماز می‌خواند و روزه می‌گیرد و نه می‌تواند بفهمد، کاری ندارد. اما اگر بفهمد فردی رانت خوار است اعلام می‌کند این فرد التزام عملی به اسلام ندارد.
برخی مسائل مطرح شده پوپولیستی است
بهادری جهرمی تأکید کرد: صیانت از حقوق مردم این است که اگر شورای نگهبان به صورت اشتباه فردی را تائید صلاحیت کرد و دود تصمیم به چشم مردم رفت باید شورای نگهبان را نقد کرد. در سیستمی که ولی فقیه، فقهای شورای نگهبان، رئیس جمهور، وزیر، استاندار قابل عزل است باید در مورد زوال شرایط هم راهکار وجود داشته باشد. اگر به خاطر نقص شورای نگهبان فرد اشتباهی وارد مجلس شد، اشکال بزرگی است، اگر مشخص شد نماینده‌ای شرایط را ندارد و نتوانیم فرد را با دستور قضایی و هر راهکاری از مجلس بیرون بیاوریم که اشتباه بزرگ تری است. برخی مسائل که مطرح می‌شود پوپولیستی است، در مجلس همیشه از چپ و راست، اصلاح طلب و اصولگرا حضور یافتند. مردم ایران فهیم و سیاسی هستند، شما بگوئید شورای نگهبان سیاسی است نمی‌گذارد من بیایم، مردم می گویند از ۴۰ سال عمر انقلاب ۲۰ سال شما بر سر کار بودید.
اگر هاشمی و خاتمی نبودند
هاشمی در ادامه به نقش موثر آیت الله هاشمی رفسنجانی در افزایش میزان مشارکت پرداخت و گفت: افرادی مثل آیت الله هاشمی آمدند و حماسه سیاسی ایجاد کردند، شما هاشمی رفسنجانی را رد صلاحیت می‌کنید. در انتخابات ریاست جمهوری اگر هاشمی رفسنجانی مثل لاریجانی عمل کرده و قهر می‌کرد و به میدان نمی‌آمد و از یک کاندیدا حمایت نمی‌کرد، مشارکت به شدت پائین می‌آمد. حتی در انتخابات سال ۷۶ اگر کارگزاران نمی‌آمد مشارکت در انتخابات کاهش می‌یافت. وی ادامه داد: اگر در انتخابات سال ۹۴ آقای خاتمی، «تَکرار» نمی‌کرد، مشارکت پائینی را در انتخابات مجلس پشت سر می‌گذاشتیم.
نظر شما