ساخت آب‌بندان ۳.۵هکتاری جدید کمتر از یک‌سال در شرق مازندران

به گزارش خبرنگار ایرنا، از آن جایی که بیشتر طرح های عمرانی از جمله سد سازی و ایجاد شبکه های آبیاری در شمال علاوه بر هزینه سنگین با چالش زیست محیطی مواجه اند، اما ساخت و بهسازی و آب بندان ها نه تنها مشکل زیست محیطی ندارد، بلکه در کوتاترین زمان ایجاد شده و عامل حفاظت محیط زیست و تقویت زیستگاه های پرندگان و حیات وحش است.

طبق اعلام روز یکشنبه مدیریت جهاد کشاورزی گلوگاه آب بندان خورشیدکلا این شهرستان به مساحت ۳.۵ هکتار با اعتبار حدود ۲۰ میلیارد ریال با مشارکت کشاورزان ساخته شده است.

افزایش امنیت غذایی، جمع آوری و ذخیره سازی رواناب سطحی منطقه، پرورش ماهی و کسب درآمد بیشتر برای اهالی منطقه، زیستگاه پرندگان مهاجر، ایجاد محیط تفرج و گردشگری، تامین آب کشت دوم، تغذیه آبهای زیرزمینی و آبدار کردن چاه های منطقه پیرامون آب بندان از مزایای آب بندان در مازندران است.

آب بندان ها نمونه ارزشمندی از دانش یا فناوری بومی مردمان این خطه شمال محسوب می شود که اکوسیستم‌ آبی برای ذخیره‌سازی آب کشاورزی، تغذیه چشمه‌ها و آب‌های زیرزمینی، از دیدگاه بوم ‌شناختی نیز به عنوان زیستگاه پرندگان و حیات وحش، حافظ تنوع زیستی، بانک ژن و ایجاد منظرهای زیبا است.

آب رودخانه ها و هرز آب ناشی از بارندگی در فصل های غیرکاشت از طریق کانال ها و پمپاژ به آب بندان ها هدایت شده و در فصل بهار و تابستان برای آبیاری مورد استفاده قرار می گیرد.

به ازای هر هکتار آب بندان تا پنج هکتار از اراضی شالیکاری مشروب می شود و بر اساس آمار رسمی مساحت کل آب بندان های استان های گلستان، مازندران و گیلان حدود ۳۳ هزار هکتار است که آب آبیاری حدود ۱۵۰ هزار هکتار اراضی شالیزاری را تأمین می کند.

آب بندان در واقع یک استخر ذخیره خاکی و بسیار بزرگ است که از گود کردن و خاکبرداری یک محدوده و ریختن و کوبیدن و ایجاد دیواره خاکی دور این محدوده به وجود می آید به نوعی می توان گفت که این سازه مختص استان های شمالی کشور است و در هر یک از این استان ها نیز نام به خصوصی دارند.

گیلانی ها به آب بندان "سل "، مازندرانی ها "اندون" و در استان گلستان نیز به " بند سار" معروف است.

اختصاص حدود یکهزار میلیارد ریالی برای بهسازی آب بندان های مازندران

مدیر آب و خاک و امور فنی مهندسی جهاد کشاورزی مازندران گفت: امسال حدود ۹۷۰ میلیارد ریال برای مرمت و بهسازی ۷۳ آب بندان استان اعتبار اختصاص داده شد.

علیرضا علیزاده با اظهار این که مازندران دارای یک هزارو ۳۴ قطعه آب بندان به مساحت ۱۵هزار هکتار است که تامین آب زراعی ۴۵ هزار هکتار اراضی را تحت پوشش قرار می‌دهد، اضافه کرد:ازتعداد آب بندان‌های موجود در استان، ۱۴۰ قطعه مربوط به فعالیت های آبزی‌پروری، ۷۰۸ قطعه مربوط به امور کشاورزی و ۱۸۶ قطعه تلفیقی از آبزی پروری و کشاورزی و سایر مصارف است.

علیزاده ادامه داد: آب آب بندان صرفا برای مصرف شالیزار نیست بلکه برای کشت های غیر برنج هم استفاده می شود.

مدیر آب و خاک و امور فنی مهندسی سازمان جهاد کشاورزی مازندران با بیان این که در حال حاضر عملیات عمران ۳۳ آب بندان به مساحت ۶۶۲ هکتار در خاتمه مراحل اجرایی قرار دارد، افزود: ۱۷ آب بندان نیز به مساحت ۲۳۳ هکتار با پیشرفت فیزیکی بیش از ۷۰ درصد در حال مرمت و بهسازی است.

وی با اظهار این که برای هر هکتار آبیاری قطره‌ای، نوار تیپ و موضعی ۵۴۰ میلیون ریال کمک بلاعوض اختصاص داده می شود، ادامه داد: برای ماشین‌های آبیاری ۴۵۰ میلیون رسال، کم فشار ۱۹۰ میلیون ریال و سایر آبیاری ها ۴۰۰ میلیون ریال کمک بلاعوض اختصاص داده می‌شود.

علیزاده با اشاره به این که کار مطالعات ۱۸۶ قطعه آب بندان با چهار هزار و ۷۵۰ هکتار در استان انجام شده است، ادامه داد: سال گذشته ۶۰۰ میلیارد ریال برای مرمت و بهسازی آب بندان ها اختصاص داده شد.

وی به تجهیز و نوسازی اراضی شالیزاری اشاره کرد و بیان داشت: تاکنون ۶۰ هزار هکتار تجهیز و نوسازی اراضی شالیزاری استان انجام شده و ۶۰ هزار هکتار دیگر نیز قابلیت اجرا دارد و در صورت تامین اعتبارات، امسال ظرفیت اجرا برای ۵۰۰ هکتار تجهیز و نوسازی در اراضی شالیزاری استان وجود دارد.

بر اساس آمارهای رسمی، توان بالقوه آب مازندران در حد ۶ میلیارد و ‌ ۶۰۰میلیون مترمکعب است که از این مقدار چهار میلیارد و ‌ ۹۰۰میلیون مترمکعب آب های سطحی و بقیه آب های زیرزمینی است.
به طور میانگین سالانه حدود یک میلیارد و ‌ ۵۵۰میلیون مترمکعب آب در بخش آب های سطحی و یک میلیارد و ‌ ۳۵۰میلیون مترمکعب در بخش آب زیرزمینی بهره برداری می شود و بقیه آب سطحی طی سال به صورت هرز به دریا می ریزد.

تاکنون ۲ سد بزرگ شهید رجایی و البرز و هشت سد کوچک با ظرفیت ۳۲۴میلون مترمکعب و ۸۰۰قطعه آببندان با ظرفیت ۳۵۰ میلیون متر مکعب در مازندران ایجاد شد که مهار آبهای سطحی توسط سد ها کمتر از ۱۱درصد است.

به رغم اهمیت آب در فعالیت های کشاورزی، به دلیل عدم مهار و کنترل این منبع و نیز یکپارچه نشدن این اراضی، بخش مهمی از اراضی کشاورزی مازندران در پاییز و زمستان در وضعیت غرقاب است.

استان مازندران با داشتن ۴۶۰هزار هکتار زمین های زراعی و باغی سالانه ۷۲نوع محصول کشاورزی را تولید می کند که با تولید بیش از ۹۵۰هزار برنج سفید، ۲میلیون و ۵۰۰هزار تن مرکبات و ۸۰ هزار تن آبزیان رتبه نخست کشور را دارد.