به گزارش خبرنگار کتاب ایرنا، آنچه زمان نامیده می‌شود، مجموعه‌ای پیچیده از ساختارهاو لایه‌ها است. زمان لایه‌های عمیق‌تر را یکی پس از دیگری ذره به ذره از دست می‌دهد. بخش اول کتاب اسرار زمان، شرح فروپاشی زمان است. این کتاب به سه بخش نامساوی تقسیم شده است. در بخش اول از مفهوم زمان در فیزیک جدید سخن می‌گوید. زمان چیزی ساده و بنیادی در نظر گرفته می‌شود که به طور یکنواخت، مستقل از هرچیزی، از گذشته به آینده در جریان است و با ساعت اندازه گرفته می‌شود. با گذر زمان رویدادها مرتب جایگزین یکدیگر می‌شوند: گذشته‌ها، اکنون‌ها، آینده‌ها. گذشته تغییرناپذیر است، آینده نامعلوم است... و اما تمام این تصورات نادرست است.
در بخش دوم نویسنده به توصیف مطالب باقیمانده می‌پردازد «چشم‌انداز خالی و بربادرفته‌ای که تقریبا هیچ نشانی از زمان‌مندی در آن نیست. جهانی غریب و بیگانه که هر فرد جزئی از آن است» اما بخش سوم کتاب دشوارتر و بسیار حیاتی است و انسان را دربر می‌گیرد. حتی در دنیای بی‌زمان چیزی هست که حس مالوف زمان را در افراد ایجاد می‌کند، نظمش، تفاوت گذشته و آینده و جریان یکدستش را.
در سفر بازگشت، نویسنده ذره به ذره اجزای سازنده زمان را نه در مقام ساختار پایه واقعیت، بلکه به مثابه تقریب‌های خوبی از مخلوقات فانی، ناشی و دست‌وپا چُلفتی بررسی می‌کند.
این کتاب با عنوان The Order of Time نوشته و توسط «کتاب‌های فانوس» که کتاب‌های علمیِ عمومی انتشارات فاطمی است، منتشر شده است. انتشارات فاطمی با انتشار نامه‌ای از کارلو رُوِلی در این کتاب مشخص کرده که در انتشار آن به حقوق مالکیت فکری احترام گذاشته است.
درباره نویسنده
کارلو رُوِلی Carlo Rovelli؛ زاده ۳ می ۱۹۵۶ فیزیکدان ایتالیایی و استاد فیزیک دانشگاه اکس‌مارسی است. رُوِلی از جمله پیشروان در پژوهش جاذبهٔ کوانتوم است. این شاخه از علوم به‌دنبال ترکیب نظریه عمومی نسبیت اینشتین با مکانیک کوانتوم به‌وسیله حذف ایده زمان از این نظریه است.
رُوِلی کتابی به نام هفت درس کوتاه از فیزیک نوشته است که یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های جهان شده است. همچنین کتاب دیگری دارد به نام حقیقت آن چیزی نیست که به نظر می‌آید و در این کتاب گسترش فیزیک از یونان قدیم تا امروز را توضیح می‌دهد.
قسمتی از متن کتاب
جایی که هیچ نیست، چه هست؟
دو تعبیر از زمان (معیار «کِی» در نسبت با رویدادها، چنانکه ارسطو می‌گفت؛ چیزی که حتی اگر هیچ اتفاقی نیفتد جریان دارد، چنان که نیوتن می‌گفت) در مورد فضا نیز قابل طرح است. اگر بپرسیم «کِی؟» از زمان سخن گفته‌ایم. اگر بپرسیم «کجا؟» از فضا سخن گفته‌ایم. اگر بپرسیم «کولوسئوم کجاست؟» باید به چیز دیگری حوالی آن اشاره کنیم. اگر بگوییم «در صحرا» مرا در احاطۀ تلماسه‌ها تصور می‌کنید.
ارسطو اولین کسی بود که به دقت و موشکافانه دربارۀ معنای «فضا» یا «مکان» صحبت کرد و به یک تعریف دقیق دست یافت: مکان جسم چیزی است که آن جسم را احاطه می‌کند.
نیوتن دراینجا نیز مانند زمان، شیوۀ تفکر متفاوتی دارد. فضا در تعریف ارسطو فهرست چیزهایی است که هر چیزی را احاطه می‌کنند، اما نیوتن آن را «نسبی، ظاهری و همگانی» تلقی می‌کند. او از فضای «مطلق، واقعی و ریاضیاتی» در ذاتِ خود حرف می‌زند که حتی اگر چیزی در کار نباشد وجود دارد.
تفاوت بین ارسطو و نیوتن خیره کننده است. از نظر نیوتن، چه بسا بین دو چیز «فضای خالی» باشد، اما از نظر ارسطو سخن گفتن از فضای «خالی» بی‌معنا است، زیرا فضا صرفاً نظم‌مکانی اشیاست. اگر چیزی وجود نداشته باشد – انبسا و انقباض آن‌ها- فضا نیز وجود ندارد. نیوتن تصور می‌کند اشیا در «فضا» قرار گرفته‌اند و فضا حتی بدون اشیا و خالی از هر چیز دیگری وجود دارد. از نظر ارسطو، این «فضای خالی» بی‌معناست، زیرا اگر دو چیز با هم در تماس نباشند، در این صورت چیز دیگری بین آن‌ها وجود دارد، و اگر چیز دیگری باشد، پس این چیز دیگر هم یک چیز است، و در نتیجه یک چیز آنجا هست، چنین نیست که «هیچ چیز» نباشد.
به سهم خود معتقدم این دو شیوۀ تفکر دربارۀ فضا از تجربۀ روزمرۀ ما سرچشمه گرفته‌اند. تفاوت بین آن‌ها ناشی از پیشامد خارق‌العادۀ دنیایی است که در آن زندگی می‌کنیم: هوای سبکی که حضورش را احساس نمی‌کنیم. چیزهایی‌که می‌توانیم ببینیم: میز، صندلی، قلم و سقف را می‌بینیم – و اینکه بین من و میز هیچ چیزی نیست. یا می‌توانیم بگوییم بین این چیزها هوا وجود دارد. هر از گاهی از هوا چنان حرف می‌زنیم تو گویی چیزی هست و هراز گاهی چنان که تو گویی چیزی نیست. هرازگاهی چنانکه تو گویی آنجاست و هراز گاهی چنانکه تو گویی آنجا نیست. عادت داریم بگوییم« این لیوان خالی است» به جای اینه بگوییم پُر از هواست. در نتیجه دنیای اطراف خود را «تقریباً خالی» تصور می‌کنیم. جز چند چیز در اینجا و آنجا، یا آن را «کاملاًپُر» از هوا تصور می‌کنیم. در نهایت، ارسطو و نیوتن درگیر متافیزیک عمیق نمی‌شوند: آن‌ها صرفاً از دو شیوۀشهودی و نبوغ آمیز مشاهدۀ دنیای اطراف ما بهره می‌برند – به حساب آوردن یا نیاوردن هوا- و فضا را به شیوۀ خود تعریف می‌کنند. (صفحه ۵۳ و ۵۴)
کتاب اسرار زمان نوشته کارلو رُوِلی و ترجمه محمدعلی جعفری در ۱۶۶ صفحه، در قطع رقعی، در سال ۱۴۰۱ منتشر شد.
نظر شما