بهار؛ از نت نوستالژی تا ملودی پاپ

به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، نوروز، جشن رویش سال نو به‌واسطه اشتراک بین ایرانیان و برخی از کشورهای همسایه را می‌توان یک بستر فراگیر فرهنگی برای خلق آثاری ارزشمند و پرجاذبه در بسیاری از عرصه‌ها برشمرد. خلاقیت و نوآوری در این بستر فرهنگی، سبب خلق آثار مخاطب‌پسندی با خمیرمایه هنر از جمله موسیقی شده است. آهنگ‌های ماندگاری که از دیرباز خلق شده‌اند تا موسیقی های جدید که مخاطبان بسیاری هم دارند؛ چه به اقتضای زمان و چه بنا به حال و احوال نوروزی در غیر ایام نوروز.

آهنگ و تصنیف هایی که به فراخور بستر و موقعیت شاد و دل‌انگیز بهاری، دارای تنوع و مطابق با سلایق و ذائقه های مختلف از سنتی و دستگاه های مختلف گرفته تا نوع و سبک شعر متنوع و تا گونه های پاپ را طی سالیان دراز دربر می‌گیرد.

نکته جالب توجه در مورد بسیاری از این آهنگ این است که تلاش شده تا حد امکان، سنت ها، رسم و رسوم و حتی فرهنگ ایرانیان با زبان شعر و آهنگ در این نواها گنجانده شود که این باعث خلاقیت و نوآوری قابل توجهی در آنها شده که در ادامه، به برخی از آنها اشاره می‌کنیم.

خود نوروز و طنین آغازش از دعایی است که می توان آن را از جذاب ترین موسیقی ها برشمرد.

ندای یا مقلب القلوب با صدای مرحوم خسرو شکیبایی

نوای سرنایی که زینت بخش لحظه آغاز سال نو ایرانیان است، حدود ۲۷ سال پیش و برای اولین بار توسط علی‌اکبر مهدی‌پوردهکردی نواخته و در تهران ضبط شد.

این آهنگ کوتاه از آن زمان تاکنون به عنوان موسیقی نوروز ایرانیان شناخته می‌شود.

علی‌اکبر مهدی‌پور دهکردی در سال ۱۳۱۴ در شهرکرد متولد شد و کارش را از ۱۷ سالگی در زمینه نوازندگی سازهای محلی استان چهار محال و بختیاری مثل کَرنا، سُرنا و کمانچه آغاز کرد و بعدها نوازنده معروف کرنا و سُرنا در ایران شد. این نوازنده موسیقی مقامی و سنتی بختیاری که اجرای موسیقی سریال «روزی روزگاری» را هم انجام داده و بارها در جشنواره‌های داخلی و خارجی اجرا داشته است در سن ۷۴ سالگی از دنیا رفت و در قطعه هنرمندان شهرکرد آرام گرفت.

آمد نوبهار با صدای نادر گلچین

آمد نوبهار

آلبوم «آمد نوبهار» در دستگاه آواز اصفهان با شعری از اسماعیل نواب صفا و آهنگسازی مهدی خالدی با اجرای فرهاد فخرالدینی و گره کر تلویزیون و خوانندگی نادر گلچین یکی از آهنگ های نوستالژی است که موسیقی مشترک لحظه های بهاری طی سالیان بوده است. آمد نوبهار/ طی شد هجر یار/ مطرب نی بزن/ ساقی می بیار

بوی عیدی یا کودکانه

یکی از آهنگ های ماندگار نوروزی «بوی عیدی» با صدای فرهاد مهراد است./ بوی عیدی بوی توپ، بوی کاغذ رنگی/ بوی تند ماهی دودی، وسط سفره نو/ بوی یاس جانماز ترمه مادربزرگ/ با اینا، زمستونو سر می کنم/ با اینا، خستگیمو در می کنم.

کودکانه مهراد از جمله همان آهنگ هایی است که سنت های ایرانیان در سال نو را زنده می کند. عیدی دادن و تکاپوی بزرگترها برای جور کردن اسکناس های نو و تانخورده، لباس های تازه به تن کردن و خوردن غذاهایی که در سال های قدیم خوردنش در طول سال میسر نبود.

بوی نوروز

آلبوم «بوی نوروز» با صدای ایرج بسطامی که در دستگاه سه‌گاه با شعری از سعدی و آهنگسازی حمید متبسم ساخته شده است.

برآمد باد صبح و بوی نوروز/ به کام دوستان و بخت پیروز/ مبارک بادت این سال و همه سال/ همایون بادت این روز و همه روز

پیام نسیم

آلبوم «پیام نسیم» در دستگاه آواز ابوعطا با شعری از حافظ و خوانندگی و آهنگسازی محمدرضا شجریان از جمله دیگر آهنگ های شنیدنی بهار است.

زکوی یار می‌آید نسیم باد نوروزی/ از این باد ار مدد خواهی چراغ دل برافروزی/ چو گل گر خرده‌ای داری خدا را صرف عشرت کن/ که قارون را غلط‌ها داد سودای زراندوزی

بهار دلکش

آلبوم «جلوه گل» با صدای علیرضا قربانی در دستگاه همایون با شعری از ملک الشعرا بهار با آهنگسازی غلامحسین درویش (درویش خان) و تنظیم و نوازندگی تار داریوش طلایی تولید شده است.

بهار دلکش رسید و دل به جا نباشد/ از اینکه دلبر دمی به فکر ما نباشد/ در این بهار ای صنم بیا و آشتی کن/ که جنگ و کین با من حزین روا نباشد

نوروز

آهنگ «نوروز» از آلبوم «ایران من» با صدای همایون شجریان که در دستگاه دشتی با شعری از اسحاق انور و آهنگسازی سهراب پورناظری یکی دیگر از آهنگ های شنیدنی فصل بهار است.

مست و غزل خوان زد حلقه بدر نوروز/ چهره گشاید بهار روز من است امروز/ چشمه به جو آمد می به سبو آمد/ از نفس حافظ فال نکو آمد

لباس نو

آهنگ «لباس نو» با صدا و آهنگسازی محسن چاوشی با ترانه ای از حسین صفا و تنظیم شهاب اکبری از جمله آهنگ های پاپ در وصف بهار و نوروز است.

نه هوای تازه و نه لباس نو می‌خوام/ هفت‌سین من تویی، من فقط تورو می‌خوام/ دلم امشب از خدا، جز تو هیچ چی نمی‌خواد/ کاش یکی ما دوتا رو، با هم آشتی می‌داد/ شبِ عیدی آسمون، وقتی که می‌باره/ بیشتر از شبای پیش، عطر قرآن داره

بهار دلنشین

آهنگ «بهار دلنشین» با صدا و آهنگسازی مصطفی راغب و ترانه ای از عبدالجبار کاکایی، تنظیم رضا پارساییان، نوازندگی احسان توکل (دیوان) و طراحی علیرضا رنجبران از دیگر آهنگ هایی است که در بهار شنیدنی‌تر می‌شود.

زکوی یار می آید نسیم باد نوروزی/ از این باد ار مدد خواهی چراغ دل برافروز/ چو گل گر خرده ای داری، خدا را صرف عشرت کن/ که قارون را ضررها داد، سودای زراندوزی

نوروز رنگی

آهنگ «عزیز بشین به کنارم» از متن تیتراژ پایانی سریال «نوروز رنگی» با صدای حجت اشرف‌زاده از دیگر آهنگ های جذابی است که شنیدنش برای دوستداران این خواننده جذاب است.

عزیز بشین به کنارم، ز عشقت بیقرارم، جون تو طاقت ندارم/ حالا مرو از کنارم، به خدا دوست می‌دارم/ سر کوه بلند تا کی نشینم، عزیز بشین به کنارم/ که لاله سر زنه گل را بچینم، عزیز بشین به کنارم/ گلای سرخ و سفید بر هم تنیده، عزیز بشین به کنارم.

عیدانه

سرود «عیدانه» با صدای علیرضا عصار با شعری از مولوی و همراهی گروه کر صداوسیما تهیه شده است. در این قطعه، اعضای گروه، شعری را با موضوع عید نوروز همخوانی می‌کنند. شاعر این اثر، در شعر خود، به بیان ویژگی‌های فرارسیدن عید می‌پردازد. شب و غم را رفتنی و این را رسم روزگار می‌داند.

معشوقه به سامان شد، تا باد چنین بادا/ کفرش همه ایمان شد، تا باد چنین بادا/ ملکی که پریشان شد، از شومی شیطان شد/ باز آن سلیمان شد، تا باد چنین بادا/ یاری که دلم خستی، در بر رخ ما بستی/ هم خانه یاران شد، تا باد چنین بادا.

نوروز عشق

«نوروز عشق» با صدای سالار عقیلی و آهنگسازی پویا سرایی با شعری از حکیم نزاری‌قهستانی از عرفا و شعرای خراسانی قرن هفتم هجری به مناسبت نوروز ۱۴۰۰ پیش روی دوستداران موسیقی ایرانی قرار گرفت. در این قطعه، پویا سرایی در نقش آهنگساز، تنظیم کننده، نوازنده سنتور، تمبک و بندیر حضور دارد. ضمن اینکه میلاد محمدی به عنوان نوازنده تار و پوریا محمدی به عنوان نوازنده سه تار و بربط هنرنمایی کرده‌اند.

می خور که برد خواب خرابات حلال است/ گو زهر خور آن کس که بر او نوش وبال است/ زان باده که گویی غمش از بوی بهشت است/ گر نیز به دوزخ بروم توبه محال است/ از صحبت یاران دل افروز به نوروز/ غایب نتوان بود که هنگام وصال است/ از صحبت یاران دل افروز به نوروز/ غایب نتوان بود که هنگام وصال است.