استقلال بودجه پارک‌های علم‌وفناوری در انتظار تصمیم سازمان برنامه‌وبودجه

محمدعلی زلفی‌گل در گفت وگو با خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا اظهار داشت: در هیات دولت مطرح کردیم که اعتبارات پارک‌های علم و فناوری باید افزایش یابد و پیگیر هستیم که بودجه این پارک ها افزایش یابد.

وی افزود: البته در خصوص پارک‌های علم و فناوری دانشگاهی هم خیلی پیگیر هستیم که ردیف مستقل بودجه داشته باشند ولی ذیل دانشگاه‌ها باشند که مشخص باشد چه میزان اعتبار و بودجه دارند.

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در پاسخ به این سوال که آیا این موضوع در بوجه سال ۱۴۰۳ محقق می‌شود یا خیر نیز توضیح داد: این موضوع بستگی به سازمان برنامه و بودجه دارد.

زلفی‌گل همچنین در مورد افزایش بودجه پارک‌های علم و فناوری و موسسات آموزشی و پژوهشی در بودجه سال ۱۴۰۳ گفت: این موضوع هنوز مشخص نیست.

به گزارش ایرنا، اکنون ۵۴ پارک علم و فناوری در کشور وجود دارد که از این تعداد ۱۵ پارک دانشگاهی، سه پارک وابسته به جهاد دانشگاهی، یک پارک وابسته به ریاست‌جمهوری، یک پارک خصوصی، ۲۹ پارک استانی و پنج پارک وابسته به دستگاه‌های مختلف هستند. پارک‌های دستگاهی و استانی بودجه جداگانه دارند؛ ولی بودجه پارک‌های دانشگاهی که ظرفیت زیادی از جهت اشتغال تبدیل علم تولیدشده در دانشگاه‌ها به ثروت و اشتغال دانش‌بنیان دارند، معمولا در بودجه دانشگاه تعریف شده است و همین امر مشکلات مالی را برای این پارک‌ها ایجاد می‌کند.

معاون فناوری و نوآوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نیز اخیرا در گفت و گو با خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا اظهار داشت: پارک های علم و فناوری استانی از ابتدا ردیف بودجه مستقل داشتند؛ ولی حمایت های مربوط به پارک های دانشگاهی جزء ساختار بودجه‌ای مجموعه دانشگاه ها قرار گرفته است.

سجاد محمدعلی‌نژاد افزود: مکاتبه ای از سوی وزیر علوم با سازمان برنامه و بودجه صورت گرفت تا ردیف بودجه پارک های دانشگاهی از دانشگاه ها مستقل شود؛ به این معنا که بتوانند از منابع درآمد اختصاصی خود که بخشی منابع مربوط به خود شرکت هاست ساده‌تر و راحت‌تر استفاده کنند. همچنین بتوانند حمایت هایی را که می‌خواهند از شرکت ها و واحدهای فناور به خصوص در مراحل پیش رشد و رشد، انجام دهند تا وابستگی کمتری به منابع دولتی داشته باشند و در طول سال مستمر باشد.

پارک‌های علم و فناوری، خانه شرکت‌های دانش‌بنیان

پارک‌های علم و فناوری امروزه به عنوان یکی از ساختارهای توسعه فناوری و کمک به نوآوران در کنار دانشگاه‌ها، مطرح هستند. این پارک‌ها معمولا محل استقرار شرکت‌های دانش‌بنیان و واحدهای فناور است و غیر از فراهم‌کردن محل استقرار این واحدها به شکل رایگان یا با دریافت اندکی اجاره‌بها، خدمات متنوعی از جمله مشاوره‌های کسب و کار، بیمه و تامین اجتماعی و بازاریابی را ارائه می دهند. همچنین زیست‌بومی متشکل از فناوران و نوآوران فراهم می‌کنند که جذب نیروهای جوان و باانگیزه در آن راحت‌تر است. همین امر باعث شده گسترش پارک‌های علم و فناوری به تقویت اقتصاد دانش‌بنیان بیانجامد که کشورهای مختلف در پی آن هستند.

اولین پارک دانشگاهی علم و فناوری در جهان در سال ۱۹۵۱ به نام پارک تحقیقاتی دانشگاه استنفورد به عنوان اقدامی مشترک میان دانشگاه استنفورد و شهر پالو آلتو کالیفرنیا در آمریکا بنا شد. پارک‌های بعدی تحقیقاتی به ترتیب پارک تحقیقاتی ترای‌انگل در کالیفرنیای شمالی در سال ۱۹۵۹ و پارک علمی سوفی انتیپولیس در فرانسه به سال ۱۹۶۹ بودند.

انجمن بین‌المللی پارک‌های علمی (IASP)، شبکه ای جهانی برای پارک های علم و فناوری است و با توجه به گستردگی مناطق جغرافیایی اعضا، ۶ منطقه آفریقا، اروپا، شمال آمریکا، آمریکای لاتین، اقیانوسیه (آسیا پاسیفیک) و غرب آسیا در این انجمن تعریف شده است. این انجمن اکنون ۷۲۰۰ عضو از ۱۳۳ کشور دارد.

تاریخ ایجاد اولین شهرک علمی و تحقیقاتی (به عنوان اولین نمونه از پارک‌های علم و فناوری) در ایران به سال ۱۳۷۱ برمی‌گردد که پیشنهاد تهیه گزارش بررسی مقدماتی آن را شرکت سهامی ذوب آهن مطرح کرد، پیگیری کار به معاونت پژوهشی دانشگاه صنعتی اصفهان واگذار شد و در همین سال نیز موضوع توسط شورای پژوهش های علمی کشور به تصویب رسید.

شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان به عنوان اولین سازمان موسس مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری در کشور با هدف حمایت از ایجاد و توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان و تولید ثروت از علم از سال ۱۳۸۰ به طور جدی با راه‌اندازی اولین مرکز رشد در کشور کار خود را آغاز کرد. مطالعات مکان‌یابی پارک فناوری پردیس نیز در همین سال انجام و در سال ۱۳۸۰ نقطه ای در شهر پردیس برای احداث پارکی وابسته به نهاد ریاست جمهوری انتخاب شد.

اساسنامه پارک های علم و فناوری ایران نیز سال ۱۳۸۱ در شورای گسترش آموزش عالی وزارت علوم تصویب شد و بر اساس ماده یک آن «پارک علم و فناوری، سازمانی است که به وسیله متخصصان حرفه ای مدیریت می شود و هدف اصلی آن افزایش ثروت در جامعه از طریق ارتقای فرهنگ نوآوری و رقابت سازنده میان شرکت های حاضر در پارک و مؤسسه های متکی بر علم و دانش است».