به گزارش ایرنا، جمیله علم الهدی، استاد دانشگاه روز سه شنبه در نخستین همایش بین المللی پوشش همگانی سلامت با برنامه سلامت خانواده و نظام ارجاع که با حضور وزیر بهداشت جمهوری اسلامی ایران و برخی از دیگر کشورها، مقامات و مسئولان سازمان های بین المللی و شخصیت های داخلی و خارجی برگزار شد با تاکید بر ارتباط میان علم و فرهنگ به رابطه میان شرق و غرب در قالب تحولات علمی و فرهنگی در تاریخ علم اشاره کرد و گفت: در این سیر تاریخی دو نکته اصلی وجود دارد. نخست تبادلات فعال فرهنگی میان ایران و کشورهای اسلامی که با محوریت شخصیتهای اسطوره ای و بزرگ همچون"ابن سینا" انجام شد، او فلسفه و پزشکی را متناسب با الهیات اسلامی گسترش داد و دوم ارتباط فرهنگی میان غرب یعنی اروپا با کشورهای اسلامی بود که در مواجهه با قرن جدید، مواجهه منفعلانه تری محسوب می شود، به طوریکه آثار فلسفی قرن مدرن که با منش پزشکی کشورهای اسلامی به ایران منتقل شد و آثار فرهنگی خود را نیز بر جای گذاشت، مسائلی ایجاد کرد که باید برای حل آن بکوشیم.
وی با اشاره به دوران بعد از انقلاب اسلامی گفت: در این دوران علاوه بر توسعه خدمات پزشکی، چالش‌های فرهنگی هم بوجود آمد که همه دانشگاه‌های آموزش عالی به ویژه دانشکده‌های علوم انسانی و علوم پزشکی در جریان مواجهه با این چالش‌ها قرار گرفتند. این چالش‌ها بیشتر به تغییر معانی بر می‌گردد برای مثال در علم پزشکی، پزشکی سنتی مطرح است. البته منظور از سنتی به معنای فرسوده و کهنه نیست. سنتی به معنی اصیل و ریشه‌دار، تبار و هویت ملحق به فرهنگ شرقی است. در این نگاه مرگ، سلامتی، پزشک و طبیب معنای متفاوتی دارد. مثلا پزشک و طبیب یک شخصیت فرهیخته، دلسوز و حکیم و حتی الگو بود، یا بیماری شر نبود، بلکه یک آزمایش و آزمون بود. در این نگاه مرگ نه تنها شر نبود که لحظه ملاقات بود، اما در فرهنگ پزشکی جدید معناها متفاوت شده است.
علم‌الهدی ادامه داد: در این سو در سکولاریسم، جهان بسیار بزرگ تبدیل به یک جهان بسیار کوچک شده است. یک دنیای مادی بدون سرآغاز و سرانجام. "زن بودن" یکی از معناهایی بود که در این زمان تغییر کرد. معنای زن در فرهنگ سنتی و اصیل شرق، به عنوان "همسر"، "مادر"، "همدم"، "خواهر" و"همسایه" تکریم می‌شود. درحالی که در فرهنگ سکولار، حتی مردان به عنوان نیروی انسانی در کنار سایر نیروهایی که در طبیعت وجود دارد، معنا می‌شوند که باید به استخدام افراد یا طبقات خاصی در بیایند. در این فرهنگ انرژی‌های زنان و مردان در خدمت نظام‌های اقتصادی و صنعتی قرار گرفت و شکل و معنای خانواده نیز دچار تغییراتی شد. در چنین شرایطی تکثرگرایی که به فردیت گرایی منجر شده بود، بتدریج به تکثرگرایی جنسی نیز سرایت کرد و اساساً مفهوم عشق و خانواده نیز نابود شد.
عضو هیات علمی دانشگاه تاکید کرد: بر خلاف تفکر اروپا محور و نگاه‌های جدید که در آن زن بیشتر به عنوان مرد ناقص مطرح می‌شود که برای رسیدن به شرایط انسانی باید تکمیل شود، در نگاه قرآنی زن برتر از فرشته است، چنانکه فرشتگان حضرت آدم را همراهی نکردند، در حالی که زوج او، شاگرد نخستین پیامبر با او همراه شد و وجه جدیدی از انسان ظهور کرد. انسان‌های امروز با همه انسان‌های دیگر در روی کره زمین و انسان‌هایی که بعداً می‌آیند، به خاطر این نخستین بانو با یکدیگر خویشاوند می‌شوند و همه یک خانواده بسیار بزرگ را تشکیل می‌دهند، این همان مواجهه فعالی است که امروز شاهدش هستیم. به نظر می‌رسد که در این مواجهه فرهنگی باید از یک عقل مشاهده گر، تقلیدکننده و مناظره گر به یک عقل مداخله‌گر و فعال برای مقابله با آسیب‌های تکثر گرایی تبدیل شویم. فرهنگ سنتی، اصیل، ریشه‌دار و تاریخی می تواند در مقابل این فرهنگ تکثرگرا ایستادگی کند.
علم الهدی با خطاب قرار دادن مسئولان بویژه در حوزه پزشکی و سلامت بر لزوم مراقبت از این سیطره فرهنگی تاکید کرد و گفت: امروز جهان ما، کودکان، دختران و زنان ما در معرض خطر این نوع سیطره فرهنگی قرار دارند، بنابراین باید برای آن اندیشه و اقدام داشت. بسیار ارزشمند است که از عناصر فرهنگی اصیل و از عناصر اجتماعی به ویژه از قدرت نهادهای بین‌المللی، بهداشتی و پزشکی استفاده کنیم.
وی افزود: ما در حوزه پزشکی به پیشرفت‌های زیادی دست یافته ایم، اما به نظر می‌رسد هنوز در حوزه سلامت فرهنگی و معنویات، با وجود برخورداری از فرهنگ اسلامی و ایرانی نتوانسته‌ایم از این ظرفیت خوب استفاده کنیم و همچنان در معرض تهاجم فرهنگی قرار داریم.
عضو هیات علمی دانشگاه یادآور شد: براین اساس لازم است دانشگاه‌های علوم پزشکی به عنوان دانشگاه‌های پیشرو، در برابر موضوعات و تحقیقات مرتبط با حوزه سلامت در ابعاد علمی خارجی و داخلی و همینطور موضوعات مرتبط در حوزه‌های اجتماعی و فرهنگی به ویژه در مواجهه با آلودگی‌های فرهنگی و آلودگی‌های زیست محیطی مانند آلودگی آب فعال شوند. یعنی همانطور که در کرونا قدم‌های بزرگی برداشتید، در مقابل آلودگی‌های فرهنگی نیز فعال عمل کنید. البته مطلع هستم که از نقطه بسیار خوبی شروع کرده اید که همان آرامش در خانواده است، امابه دنبال توسعه الگوی خانواده بر خلاف فردگرایی حاکم نیز باشید.
نظر شما