ایجاد زنجیره ارزش تولید ماهی در قفس در آب‌های شمال کشور

به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا، یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های تمام کشورها، رسیدن به خودکفایی در تأمین آب و غذا است. ایجاد امنیت غذایی یکی از کلیدی‌ترین معیارهای امنیت ملی هر کشور و تضمین کننده رشد و توسعه پایدار از جنبه‌های مختلف است. با توجه به موقعیت جغرافیایی و اقلیم کشور ایران که با محدودیت جدی آب شیرین مواجه است، استفاده از روش‌های نوین تولید پروتئین برای تأمین نیازهای کشور بسیار ضروری است.

کاهش جمعیت آبزیان دریایی، افزایش جمعیت کشور و بالا رفتن استانداردهای تغذیه نیز مزید بر این علت است. علاوه بر این با توجه به سیاست‌های کلان کشور (سند برنامه ششم توسعه کشور و پیش نویس برنامه هفتم توسعه کشور)، پتانسیل فراوان آب‌های ساحلی ایران و توجه ویژه مقام معظم رهبری به توسعه دریا محور، استفاده از روش پرورش ماهی در قفس برای تأمین پروتئین بدون استفاده از منابع آب شیرین ضروری است.

طی دو دهه اخیر تلاش‌ها و فعالیت‌های بسیاری در حوزه توسعه پرورش ماهی در قفس صورت پذیرفته است. با وجود تمامی تلاش‌های صورت گرفته، در سالیان اخیر این صنعت به نحو مناسبی توسعه نیافته که یکی از اصلی‌ترین دلایل آن عدم وجود زنجیره ارزش و شکل‌گیری خوشه‌های تولید است.

بر این اساس و با پیگیری های صورت گرفته از طرف دفتر برنامه ملی توسعه شهرک های گلخانه ای و شیلاتی، ۱۲ شرکت و مجموعه تاثیرگذار و دارای سابقه طولانی در بخش‌های مختلف این صنعت از جمله تولید تخم چشم زده، نرسری بچه ماهی به عنوان نهاده اولیه تولید، مدیریت بهداشتی، تغذیه‌ای و اجرایی مزارع پرورش ماهی در قفس، مزارع پرورش ماهی در خشکی (به عنوان مزارع پشتیبان و حد واسط)، صادرات و بازرگانی محصولات تولید شده، اتحادیه‌های صیادی و کارخانجات تولید خوراک با الگوگیری از زنجیره های ارزش و تامین درصدد ایجاد یک زنجیره ارزش با ظرفیت تولید هزار و ۵۰۰ تن با استفاده از تمامی فناوری‌های سخت افزاری و نرم‌افزاری کشور با هدف تغییر روند فعلی و تسریع در توسعه صنعت پرورش ماهی در قفس با تأکید بر آب های شمالی کشور برآمدند.

موضوع این تفاهم طبق اعلام معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری، عبارت است از ایجاد زنجیره ارزش پرورش ماهی در قفس به ظرفیت هزار و ۵۰۰ تن در آب‌های شمالی کشور و با پیش‌بینی سرمایه‌گذاری مورد نیاز معادل شش میلیارد و ۲۵۰ میلیون ریال مشتمل بر شش میلیارد و ۲۵۰ میلیون ریال سرمایه‌ ثابت و سه میلیارد ریال سرمایه‌ در گردش.

مهمترین پروژه های احصا شده برای ایجاد این زنجیره شامل تکمیل تجهیزات فناورانه مزرعه پرورش ماهی در قفس از جمله تصویربرداری و نرم افزار مدیریت مزرعه تکمیل تجهیزات و بهینه سازی مزارع حد واسط از جمله سیستم‌های نانو حباب، ازن و فیلتراسیون، ایجاد خط تولید محصولات با ارزش افزوده از ضایعات ماهی جهت تامین مواد اولیه خوراک آبزیان، پروژه تولید کنستانتره افزایش ایمنی ماهیان پرورشی با استفاده از گیاهان دارویی جهت کاهش مصرف آنتی بیوتیک، تکمیل و تجهیز واحد فرآوری از جمله دستگاه IQF و فرآوری خودکار طراحی و ساخت شناور پشتیبان مزرعه پرورش ماهی در قفس، تکمیل تجهیزات سیستم مداربسته برای واحد تکثیر و نرسری، انجام پروژه به گزینی و تولید تخم چشم زده تری پلویید ایرانی، ایجاد خط تولید خوراک تخصصی بچه ماهیان (Fishmeal)، تامین خودرو تخصصی حمل ماهی زنده و پروژه تولید واکسن تخصصی دریای خزر است.

طی جلسه‌ای با حضور اعضای اصلی زنجیره ارزش و نیز نادرقلی ابراهیمی، مدیر برنامه ملی توسعه شهرک‌های گلخانه‌ای و شیلاتی، موافقت‌نامه همکاری مشترک ذینفعان با حدود مسئولیت‌های مشخص از جمله تآمین بچه ماهی، تولید خوراک، ساخت شناور پشتیبان، مزارع حد واسط، مزارع پرورش ماهی در قفس و فرآوری به امضا رسید.

بر اساس این موافقت‌نامه مقرر شده اعضای زنجیره براساس مسئولیت های مشخص شده در آن، ضمن برنامه ریزی در جهت ایجاد زنجیره، همکاری لازم را برای اجرای پروژه های فناورانه تعریف شده انجام دهند. دفتر برنامه ملی در این مرحله ضمن بررسی و داوری طرح های پیشنهادی در زنجیره، روش های حمایتی لازم برای تأمین مالی اجرای پروژه ها را تعیین خواهد کرد.