آیا دولت روحانی واقعاً اجرای سند ۲۰۳۰ را لغو کرده بود؟

به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا، آیت‌الله «سید ابراهیم رئیسی» روز گذشته (پنجشنبه ۲۰ اردیبهشت) در حاشیه سفر استانی به قم و در جمع طلاب و استادان حوزوی در مدرسه فیضیه، گفت: در ابتدای آغاز به کار دولت مردمی با ۲۷ سند مصوب اما امضا و ابلاغ نشده شورای‌ عالی انقلاب فرهنگی از جمله لغو اجرای سند ۲۰۳۰ مواجه شدیم که در همان بدو کار، آنها را امضا و برای اجرا ابلاغ کردم».

حجت‌الاسلام «سید سعیدرضا عاملی» دبیر وقت شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز پیش از این در ۲۲ شهریور ۱۴۰۰ درباره نقش آیت‌الله رئیسی در ممانعت از اجرای سند ۲۰۳۰ اعلام کرده بود: «هفت مصوبه مهم این شورا که مدت‌ها بر زمین مانده بود، از سوی رئیس‌جمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی برای اجرا به دستگاه‌های مربوطه ابلاغ شد.

وی توضیح داده بود که حدود ۲۹ مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی از جمله لغو سند ۲۰۳۰ در سال‌های گذشته به دلیل ایرادهای حقوقی، ایرادهای دستگاه مجری ذی‌نفع یا دلایل نامشخص در دولت قبل برزمین مانده بود و ابلاغ نشده بود که باعث گله‌مندی اعضای شورای عالی شده بود.

اما عصر امروز (جمعه ۲۱ اردیبهشت) «حسام الدین آشنا» عضو کابینه دولت قبل مواجه شد و مشاور روحانی در واکنش به سخنان روز گذشته آیت‌الله رئیسی مبنی بر اینکه «در ابتدای دولت لغو سند ۲۰۳۰ را امضا کردم»، با انتشار تصویر مصوبه هیأت دولت روحانی در سال ۱۳۹۶ مدعی شد که دولت مصوبه قبلی خود برای اجرای سند ۲۰۳۰ را بعد از مخالفت صریح رهبری در بهار همان سال لغو کرده است.

آشنا در ادامه در یادداشت خود آورده است: «بر اساس بند ۲ مصوبه هیأت وزیران، کارگروه مزبور این وظیفه را می‌بایست همسو با اهداف «برنامه‌های توسعه کشور»، «اسناد راهبری توسعه»، «نقشه جامع علمی کشور» و «سند تحول بنیادین آموزش و پرورش» انجام دهد.

فیلم سخنرانی رئیس دولت دوازدهم درباره اجرای سند ۲۰۳۰

کمیسیون ملی یونسکو درپی نهایی شدن «چارچوب اقدام آموزش ۲۰۳۰»، و با همکاری متخصصین ارشد آموزش در کشور، اقدام به تدوین پیش‌نویس اول «چارچوب اقدام ملی آموزش ۲۰۳۰» مبتنی بر اسناد بالادستی و منطبق با معیارها و ارزش‌های شریعت اسلامی نمود و این پیش‌نویس در تاریخ ۲۰ آذر ۱۳۹۵ رونمایی شد. (تصویری از مصوبه دولت)

اجرایی شدن برنامه مزبور در دستگاه‌های دولتی، یک هفته قبل از فرمایشات مورخ ۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۶ مقام معظم رهبری، بر اساس بخشنامه معاون اول رئیس‌جمهور در تاریخ ۱۰ اردیبهشت ۱۳۹۶ متوقف و بر اساس مصوبه هیأت وزیران در تاریخ ۱۸ تیرماه ۱۳۹۶ تصویب‌نامه ۷۶۴۰۳ از زمان تصویب لغو شد. (تصویری از مصوبه دولت)

رئیس‌جمهور در جلسه ۷۹۲ مورخ ۱۹ بهمن ۱۳۹۵ تأکید کرده است: «اسنادی که قرار است درسطح بین‌الملل مطرح باشندباید با دیدگاه جمهوری اسلامی ایران و اسناد ملی مغایرت نداشته باشندو لازم است این موضوع در دستور کارشورا قرار گرفته و ابعاد موضوع برای تصمیم‌گیری‌های لازم مورد بررسی قرار گیرد.

اما به دلایلی خارج از اختیار رئیس شورا، این بحث تا قبل از سخنان مقام معظم رهبری، در جلسه شورا مطرح نشده است و متن پیشنهادی نیز از آن رو که ناظر به یک مصوبه از پیش ابطال‌شده هیأت وزیران بود، هم از نظر حقوقی اشکال داشت و هم از نظر تحصیلِ‌حاصل بودن واجد نفعی نبود».

آیا ادعای آشنای روحانی برای توقف اجرای ۲۰۳۰ واقعیت دارد؟

برخلاف یادداشت حسام الدین آشنا، اجرای سند ۲۰۳۰ در ۲۵ شهریور ۱۳۹۵ توسط هیأت دولت، با تشکیل کارگروهی برای این موضوع الزامی می‌شود.

پیگیری‌ها از شورای عالی انقلاب فرهنگی و همچنین بررسی اسناد و تاریخچه سند ۲۰۳۰ بیانگر آن است که تصویب‌نامه مورد اشاره مشاور روحانی صرفاً مربوط به لغو تصویب‌نامه هیأت وزیران در سال ۱۳۹۵ درباره تشکیل کارگروه‌های ملّی آموزش ۲۰۳۰ است.

ضمن اینکه این کارگروه‌ها سال ۱۳۹۵ با حداکثر سرعت مأموریت خود در موضوع سند ۲۰۳۰ را انجام داده بودند و سند ۲۰۳۰ را رونمایی و در مسیر اجرا قرار داده بودند.

مذاکرات شعاف و سخنرانی مخبر دزفولی در نقد ۲۰۳۰

بدیهی است که این اقدام صرفاً تعطیلی کارگروه‌ها پس از انجام مأموریت بوده و لغو سند ۲۰۳۰ و تعهدات ایجاد شده ناشی از آن نیازمند ابلاغ مصوبه جلسه ۷۹۶ شورای عالی انقلاب فرهنگی به ریاست حسن روحانی رئیس‌جمهور وقت بود که این مصوبه پس از ۴ سال تأخیر در سال ۱۴۰۰ توسط آیت‌الله رئیسی ابلاغ شد.

سند ۲۰۳۰ چه داشت که سند بومی تحول بنیادین آموزش و پرورش نداشت!

سند ۲۰۳۰ سازمان یونسکو، یکی از پروژه‌های سازمان ملل متحد متشکل از یکسری دستورالعمل ها به منظور جهانی‌سازی کشورها و یکسان‌سازی فرهنگ‌ها تحت عنوان «توسعه پایدار» است.

الزام آور بودن امضای سند 2030

سند آموزش ۲۰۳۰ بدنبال توافقنامه مسقط در سال ۱۳۹۳ با حضور وزیر وقت آموزش و پرورش، بیانیه آموزش اینچئون در سال ۱۳۹۴ در کره جنوبی و همچنین دستور کار ۲۰۳۰ برای توسعه به‌عنوان قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل در مهرماه ۱۳۹۴ به تصویب رسید که سند آموزش ۲۰۳۰ مورد تأیید و پذیرش دولت وقت قرار گرفت.

روایتی از پیدا و پنهان سند 2030

این سند که متشکل از ۱۷هدف اصلی و ۱۶۹ هدف ویژه است و نقشه راه جامعهٔ بین‌المللی را در زمینه توسعه پایدار برای پانزده سال آینده ترسیم می کرد، پس از شکست سند هزاره سازمان ملل به پیشنهاد آمریکا به یونسکو ارائه شد و با حضور وزرای ۱۳۰ کشور از جمله ایران در کره جنوبی به تصویب رسید.

این سند که قرار شد از سال ۲۰۱۵ تا سال ۲۰۳۰ در ۱۳۰ کشور دنیا از جمله ایران اجرایی شود، درحالی توسط دولت یازدهم به امضاء رسید که دو نهاد نظارتی مهم کشور یعنی شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجلس شورای اسلامی از چند و چون آن بی اطلاع بودند. از پذیرفتن آن بی اطلاع بودند در حالیکه هرگونه تعهد بین المللی کشورمان طبق قانون اساسی بدون تصویب حداقل مجلس شورای اسلامی از اعتبار برخوردار نیست.

به هرحال اجرای سند ۲۰۳۰ در ۲۵ شهریور ۱۳۹۵ توسط هیأت دولت، با تشکیل کارگروهی الزامی می‌شود.

هشدار به‌موقع رهبر حکیم انقلاب درباره تبعات ۲۰۳۰

این درحالی بود که رهبر معظم انقلاب در سال ۱۳۹۶ نسبت به اجرای سند ۲۰۳۰ یونسکو به مسئولان آموزش و پرورش هشدار داده و آنها را به اجرای سندهای بالادستی ملی از جمله سند تحول در آموزش و پرورش ارجاع داده بودند.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به‌عنوان نخستین فردی که نسبت به سند ۲۰۳۰ اعلام موضع کردند در دیدار خود با معلمان فرمودند «اینجا، مبنا اسلام است، مبنا قرآن است؛ اینجا جایی نیست که سبک زندگی معیوبِ ویرانگرِ فاسدِ غربی بتواند در اینجا این‌جور اِعمال نفوذ کند»

رهبر معظم انقلاب همچنین این‌گونه سندها را مخالف تاریخ و فرهنگ برخی کشورها از جمله ایران دانستند و در مورد الزام‌آور بودن یا نبودن آن نیز گفتند: «یکی از کارهای استادان است؛ سند۲۰۳۰ باید تبیین شود. این جزئی از یک سند بالادستی سازمان ملل است؛ سند توسعه پایدار؛ دست‌هایی پشت سازمان ملل هستند که دارند برای همه چیز ملل دنیا منظومه فکری تنظیم می‌کنند. این غلط و معیوب است؛ اینها چه حقی دارند که دربارهٔ سنت کشورها اظهارنظر کنند؛ همه‌اش هم «باید» است.»

با پذیرش سند ۲۰۳۰ در واقع ایران نیز ملزم شده بود که طبق خواست نهادها و سازمان‌های بین‌المللی که بیشترآنها بازوهای اجرایی و اطلاعاتی امریکا و کشورهای غربی به حساب می آیند، تمام تغییرات مدنظر یونسکو را در نظام آموزشی، فرهنگی و حتی در زمینه کنترل جمعیت و محیط زیست کشور را اعمال کند.

درحالی این سند متشکل از ۱۷ هدف اصلی و ۱۶۹ هدف فرعی متشکل از واژه هایی انسانی و اغواکننده همچون منع تبعیض و برابری جنسیتی یا حق آموزش برای همه تنظیم شده بود، اما نگاه سکولار و لیبرال به حقوق کودک، آموزش و پرورش، زن و خانواده در آن موج می زد و این سند به تعبیر دوستان شفاف و بی خطر مورد پذیرش دولت روحانی قرار گرفته بود.

به عنوان مثال در پاراگراف ۵ متن سند ۲۰۳۰، "اصل منع تبعیض" در مورد "افرادی دارای سایر عقاید" و یا "افراد آسیب پذیر" آمده که طبق تفسیر نهادهای حقوق بشری سکولار، شامل گروه‌های همجنس باز و ... می‌شود.

یا اینکه در بند ۱۰ این سند به موضوع "برابری جنسیتی با حق آموزش برای همه" اشاره شده که به ظاهر به معنای حق آموزش برابر دختران و پسران است، اما در حقیقت، معنای آن، آموزش دختران و پسران بدون توجه به تفاوت ویژگی‌های طبیعی آنها و نقش‌های متفاوت آنها در آینده در خانواده (پدر - مادر)، و اختلاط در مراکز آموزشی و ... است.

به هرحال سوالی که دولتمردان روحانی از پاسخ آن طفره رفتند این بود که سند ۲۰۳۰ چه ویژگی ها و مزایا و آورده ای برای حوزه آموزش و فرهنگ کشورمان داشت که سند بومی تحول بنیادین آموزش و پرورش مصوب سال ۱۳۹۰ در شورای عالی انقلاب فرهنگی از آن بی بهره بود.

کشوری که خود بدون پذیرفتن چنین تعهداتی نرخ بیسوادی را تقریبا در جامعه ایرانی از بین برده است و در حوزه رشد علمی نیز در بسیاری از بخش ها رتبه یک منطقه و حتی در برخی از حوزه ها شانه به شانه کشورهای پیشرفته حرکت می کند.

لغو سند ۲۰۳۰ در خرداد ۱۳۹۶

اما درحالی که مسیر دیگری در دولت وقت برای اجرای سند ۲۰۳۰ از سوی دولت وقت طی می شد و آن تشکیل کارگروه‌های ملی مرتبط با سند آموزش ۲۰۳۰ و تدوین و رونمایی سند چارچوب اقدام ملّی آموزش ۲۰۳۰ در ایران توسط کمیسیون ملی یونسکو بود، به محض اطلاع شورای عالی انقلاب فرهنگی از این موضوع در سال ۱۳۹۵ در جلسات متعدد تذکرات لازم به مسئولان وقت داده شد؛ چراکه اقدامات صورت گرفته توسط دولت وقت نیاز به تصویب در مجلس شورای اسلامی، شورای عالی انقلاب فرهنگی یا اجازه مقام معظم رهبری داشت و به دلیل مغایرت روح حاکم بر این سند با مبانی فکری و ارزشی، تصویب و اجرای آن خلاف مصالح کشور دانسته و تأکید شد سند تحول بنیادین آموزش و پرورش سند اصلی بالادستی تعلیم و تربیت در کشور است.

در ادامه و در جلسه ۷۹۲ شورای عالی انقلاب فرهنگی در بهمن ۱۳۹۵، برخی اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی دغدغه‌های خود پیرامون مغایرت‌ها و عدم انطباق سند آموزش ۲۰۳۰ را در جلسه این شورا مطرح کردند و تأکید شد اسناد بین‌المللی باید با نگاه جمهوری اسلامی ایران و اسناد ملی مغایرت نداشته باشد و دستگاه‌های اجرایی نباید اقداماتی خلاف اسناد ملی مصوب را اجرا کنند.

بر همین اساس و به دنبال تذکر رهبر معظم انقلاب در اردیبهشت ۱۳۹۶، لغو سند یا بیانیه آموزش ۲۰۳۰ در صحن شورای عالی انقلاب فرهنگی مطرح شد و در جلسه ۷۹۶ این شورا در خرداد ۱۳۹۶ به تصویب رسید.

اما با اینکه مصوبه لغو سند ۲۰۳۰ در خرداد ۱۳۹۶ در شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید، اما هیچ‌گاه تا پایان دولت دوازدهم مصوبه آن از سوی رئیس وقت دولت به‌عنوان رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی ابلاغ نشد.

بر همین اساس و با آغاز به کار دولت سیزدهم، آیت‌الله رئیسی در همان نخستین روزهای شروع به کار دولت، مصوبه لغو سند ۲۰۳۰ را امضا و در کنار دیگر مصوبات ابلاغ نشده شورای عالی انقلاب فرهنگی ابلاغ کرد.