رنگ نو بر قبای مکان‌های تاریخی زنجان

به گزارش خبرنگار ایرنا، مرمت و نگهداری صحیح علمی از آثار و ابنیه های تاریخی یک ملت نشان دهنده و نمایشگاه حقیقی تاریخ، فرهنگ و هویت ملل مختلف است و جزو شاخص های مهم توسعه یافتگی کشورها محسوب می شود.

این اصل در کشورهای مختلف به ویژه مناطق دارای آثار تاریخی فراوان و جاذبه های طبیعی همواره مورد توجه بوده و به این موضوع مهم بهای بیشتر داده شده است.

در این میان اهمیت دادن به این موضوع مهم و محوری در کشورمان نیز طی سال های گذشته مسیر مثبت و روبه رشدی را طی کرده است به طوری که دولت ها و متولیان حوزه میراث فرهنگی کوشیده اند با تخصیص اعتبارات و جذب نیروی انسانی متبحر از گنجینه بی بدیل گذشتگان این مرز و بوم حراست کنند.

به عبارتی دیگر بناهای تاریخی گنجینه ها و دارایی یک کشور هستند که حفظ و نگهداری آنها وظیفه همه نسل هاست.

استان زنجان هم دارای ۲ هزار اثر تاریخی شناسایی شده با تاریخ غنی و چند هزار ساله بوده که هرکدام بیانگر تمدن و فرهنگ غنی این مرز و بوم است.

بنابراین حفاظت و نگهداری از این محوطه ها و بناها وظیفه ای است که نباید نسبت به آن بی توجه بود، زیرا این آثار هویت و نماد فرهنگ یک ملت است که باید زنده و سرپا نگاه داشته شوند.

مرمت ۲۵ اثر تاریخی زنجان در سال گذشته

معاون میراث فرهنگی استان زنجان با بیان اینکه قاعدتا با گذشت زمان و تاثیر آب و هوا و دیگر عوامل همچنین کهولت مصالح، فرسوده شدن بناهای تاریخی را به دنبال دارد، گفت: نیاز است تا مهندسین معماری و مرمت گران با تکیه بر دانش و تخصص خود، نسبت به مرمت، ساماندهی و احیای بناهای تاریخی اقدام کنند تا علاوه بر حفظ میراث فرهنگی نرخ رشد صنعت گردشگری نیز افزایش یابد.

محمدرضا محمدپور با بیان اینکه یکی از رسالت‌های مهم میراث فرهنگی، حفاظت و مرمت آثار تاریخی، ثبت ملی است، افزود: میراث فرهنگی زنجان نیز با توجه به رسالت خود اقدامات متعددی را در این زمینه انجام داده است.

مهندسین معمار و مرمت گران باید با تکیه بر دانش و تخصص خود، نسبت به مرمت، ساماندهی و احیای بناهای تاریخی اقدام کنند تا علاوه بر حفظ میراث فرهنگی نرخ رشد صنعت گردشگری نیز افزایش یابد.وی با اشاره به اینکه در این راستا مرمت ۲۵ بنای تاریخی استان اعم از مراکز اطلاع رسانی، بناهای تاریخی، کف سازی و دیگر اقدامات سال گذشته انجام گرفته است، گفت: مرمت عمارت جهانشاه خان افشار در شهر کرسف خدابنده، مرمت راسته ها و سراهای بازار زنجان راسته حاج حیدر، سرای مشهدی علی، سرای گلشن، مسجدیری پائین و کاشیکاری گنبد امامزاد اسماعیل(ع) شناط ابهر از جمله بناهای مورد هدف بوده است.

این مسوول ادامه داد: ساماندهی موزه نسخ خطی مسجد جامع زنجان، مرمت آب انبار و اجرای نمای کاهگل رختشویخانه بقعه پیراحمد زهر نوش ابهر، مرمت حسینیه ارزه خوران ماهنشان، حمام روستای قینرجه، مرمت گنبد سلطانیه، شبستان مسجد چهل ستون، برج و باروی تاریخی شهر زنجان، ساماندهی موزه ذوالفقاری و بقعه قیدار نبی از دیگر اقدامات در این حوزه بوده است.

وی به ساماندهی و کف سازی محوطه مسجد جامع سجاس اشاره کرد و گفت: طی سال گذشته خانه حکیمیان زنجان مرمت و علاوه بر آن ساماندهی آلاچیق ها و رنگ آمیزی کمپ گردشگری روستای گلابر، ساماندهی مخزن امن، ایجاد زیرساخت های پایگاه داش کسن، تکمیل مراکز اطلاع رسانی گیلوان و خرمدره نیز انجام گرفته است.

مرمت اضطراری بخش هایی از بازار تاریخی زنجان در سال جاری

محمدپور به بخشی از برنامه های مرمتی امسال از محل اعتبارات پیمانی و امانی اشاره کرد و افزود: طی سال جاری مرمت اضطراری بخش هایی از بازار تاریخی زنجان، ادامه مرمت و کاشیکاری امامزاده اسماعیل شناط ابهر، مسجد جامع سجاس، بقعه قیدار نبی(ع)، امامزاده زیدالکبیر ابهر، پروژه گمانه زنی و کاوش قلعه تپه ابهر در دستور کار قرار دارد.

به گفته معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی،‌ گردشگری و صنایع دستی استان زنجان، رختشویخانه شهر زنجان، ادامه مرمت حسینیه ارزه خوران ماهنشان و البته تعداد دیگری آثار هم به محض تخصیص و ابلاغ اعتبار پس از تهیه شرح خدمات در برنامه مرمتی معاونت میراث گنجانده خواهد شد.

محمدپور با بیان اینکه یکی از علاقه مندی های شهروندان زنجانی اتمام مرمت بازار زنجان است، گفت: به طور طبیعی مرمت یک اثر تاریخی زمان می برد و طی فرآیندهایی انجام می شود.

وی با بیان اینکه نگهداری و سرپا نگه داشتن بنا، نیازمند مرمت های مستمر است اضافه کرد: اینکه بگوییم با کارهای مقطعی مرمت به پایان می رسد چنین نیست و این اقدامات باید مستمر باشد.

محمدپور با تاکید بر اینکه با برنامه ریزی ها مرمت آثار تاریخی شهرستان ها نیز مد نظر قرار گرفته است، افزود: این در حالی است که پیش از این و با تخصیص اعتبارات لازم اقدامات این حوزه در مرکز استان صورت می گرفت.

هزینه کرد اعتبارات مرمتی معاونت میراث فرهنگی در راستای تقسیم عادلانه اعتبارات بین هشت شهرستان استان بوده است.وی با تاکید بر اینکه متاسفانه اعتبارات این حوزه هم در مقایسه دستگاه های اجرایی دیگر بسیار ناچیز است اظهار داشت: هزینه کرد اعتبارات مرمتی معاونت میراث فرهنگی در راستای تقسیم عادلانه اعتبارات بین هشت شهرستان بوده است.

این مسوول با بیان اینکه در صورت نیاز بنای اولویت دار برای مرمت، اعتبار مورد نیاز نیز تامین می شود، گفت: امسال با توجه به نامگذاری سال، مشکلاتی در مشارکت در نگهداری بناهای تاریخی وجود دارد، چراکه بناها متعلق به میراث فرهنگی نیست بلکه این اداره کل به ثبت آنها اقدام کرده است.

وی با ابراز تاسف از همکاری نکردن دستگاه های اجرایی از قبیل اداره اوقاف و امور خیریه در پیشبرد برنامه های مربوط به مرمت بناها، اظهار داشت: این اداره کل سال گذشته در خصوص مرمت قیدار نبی در خدابنده همکاری خوبی داشت و با نظارت ها و تامین اعتبارات به ساماندهی اثر منتهی شد.

محمدپور خاطرنشان کرد: به این مهم باید توجه داشت که کارهای مرمتی آثار تاریخی با اعتبارات کم و قطره چکانی امکان پذیر نیست بلکه همراهی دستگاه های اجرایی متولی و مشارکت مردم در این زمینه نقش تعیین کننده ای دارد.

ورود افراد غیرمتخصص در حوزه مرمت آثار تاریخی

کارشناس ارشد مرمت بنا و بافت های تاریخی با سابقه بیش از ۲ دهه تجربه در این حوزه نیز در خصوص نحوه مرمت بناهای تاریخی گفت: اولین قدم در امر مرمت بنا و بافت های تاریخی بررسی ‌و شناسایی میدانی اثر و شناخت بناست.

فاطمه قاسملو افزود: آسیب شناسی کل اثر به جهت ‌بررسی بنا و محیط پیرامون به لحاظ تاثیرات محیطی در ایجاد آسیب ها و تهیه و تدوین طرح مرمت استحکام بخشی و مرمت تلفیقی و احیا از دیگر مراحل این کار محسوب می شود.

وی در خصوص مشکلات امر مرمت بنا و بافت های تاریخی نیز اضافه کرد: کمبود منابع مالی جهت بررسی، شناسایی، حفاظت و ‌مرمت آثار، محدود بودن نیروهای متخصص و ذی صلاح در امر مرمت و عدم فرهنگ سازی وآگاهی عمومی برای حفاظت از میراث و ثروت های با ارزش ملی و جهانی از جمله معضلات این بخش است.

کمبود منابع مالی جهت بررسی، شناسایی، حفاظت ‌و مرمت آثار، محدود بودن نیروهای متخصص و ذی صلاح در امر مرمت و عدم فرهنگ سازی وآگاهی عمومی برای حفاظت از میراث و ثروت های با ارزش ملی و جهانی از معضلات این بخش است. این کارشناس به ورود افراد غیرمتخصص در حوزه مرمت آثار تاریخی اشاره کرد و ادامه داد: بروز همین مساله می تواند مشکلات و چالش هایی را به دنبال داشته باشد.

وی با بیان اینکه مرمت بنا و بافت های تاریخی کار فنی، سخت، دشوار و در عین حال هنری است، اظهار داشت: این اقدام با تسلط به امور فنی باید هنرمندانه صورت گیرد.

قاسملو با بیان اینکه وضعیت بناهای تاریخی همانند یک شخص کهنسال و فرتوت و دارای مشکلات عدیده است، افزود: بنابراین باید در این خصوص با دقت و ظرافت ‌و باتجربه کافی بررسی و تصمیم گیری کرد تا بهترین نتیجه حاصل شود و اثر در بهترین شرایط برای بقای حیات خود قرار گیرد.

وی با اشاره به اینکه حفظ آثار می‌تواند به جلوگیری از فراموشی تاریخ ‌و ارتقای افتخارات یک جامعه کمک کند خاطرنشان کرد: همچنین بازسازی صحیح آثار تاریخی می تواند به رونق گردشگری در مناطق تاریخی کمک کند.

این کارشناس یادآور شد: هدف اصلی این عملیات حفظ و نگهداری میراث ارزشمند تاریخی ‌و تامین ارزش‌های آینده است.

تخصیص اعتبار برای مرمت ۲ مسجد تاریخی زنجان

استاندار زنجان هم از تخصیص اعتبار لازم برای مرمت مسجد تاریخی چهلستون و تکیه تاریخی مسجدیری پایین خبر داد و گفت: فرایند مرمت این ۲ مسجد باید با جدیت ادامه یابد.

محسن افشارچی در بازدید از این ۲ مسجد، افزود: این مساجد و بناهای مذهبی با عبادت علما و مومنان طی سال ها شناخته می‌شود و دارای قدمت و عظمت است.

وی با بیان اینکه با کارهای انجام گرفته مرمت شبستان مسجد چهلستون به نحو احسن انجام شده است، اظهار داشت: برای ادامه روند مرمت در این مسجد تاریخی سه میلیارد ریال جهت کف‌سازی آن از محل اعتبارات عمرانی استان تخصیص خواهد یافت.

افشارچی همچنین در بازدید از مرمت های انجام شده تکیه مسجدیری پایین زنجان، گفت: برای ادامه مرمت این مسجد به ویژه تکیه آن ۶ میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال اعتبار امانی تخصیص داده خواهد شد.