به گزارش ایرنا، محیط زیست، سیستمی پیچیده و به هم پیوسته است که تمام موجودات زنده برای بقا به آن وابسته هستند. انسان‌ها نیز به عنوان بخشی از این سیستم، نقشی کلیدی در حفظ تعادل و سلامت محیط زیست ایفا می‌کنند. فعالیت‌های انسان، در طول دهه‌های اخیر، به طور فزاینده‌ای به محیط زیست آسیب رسانده است. آلودگی هوا، تخریب منابع طبیعی، تغییر اقلیم و انقراض گونه‌های زیستی، از جمله پیامدهای ناگوار این فعالیت‌ها هستند. اگر اقدامات مؤثری برای حفاظت از محیط زیست انجام نشود، حیات کره زمین و نسل‌های آینده در معرض خطر جدی قرار خواهد گرفت. شعار "سهم من در تداوم حیات" به ما یادآوری می‌کند که هر فرد، در هر جایگاهی که هست، می‌تواند در حفظ محیط زیست نقش‌آفرین باشد، این شعار به این معنا است که هر فرد در قبال محیط زیست مسئول است و باید برای حفاظت از آن تلاش کند.در این راستا، آموزش و مشارکت مردم نقشی کلیدی در تحقق این شعار ایفا می‌کنند.
آموزش، بستر آگاهی‌رسانی و زمینه‌ساز نگرش و رفتار صحیح زیست‌محیطی در افراد است. آموزش‌های زیست‌محیطی باید از سنین پایین و در سطوح مختلف جامعه، از مهدکودک‌ها و مدارس گرفته تا دانشگاه‌ها و مراکز عمومی، ارائه شوند. این آموزش‌ها باید به گونه‌ای طراحی شوند که مفاهیم پیچیده زیست‌محیطی را به زبانی ساده و قابل فهم برای مخاطبان مختلف ارائه دهند. علاوه بر آموزش، مشارکت مردم در فعالیت‌های زیست‌محیطی نیز نقشی اساسی در حفاظت از محیط زیست دارد. سازمان‌های مردم‌نهاد (سمن‌ها) و فعالان محیط زیست می‌توانند با جلب مشارکت مردم در برنامه‌های خود، به تحقق شعار سهم من در تداوم حیات کمک کنند. سمن‌ها می‌توانند با برگزاری برنامه‌های مختلف مانند پاکسازی محیط زیست، کاشت درخت و آموزش عمومی در ارتقای آگاهی عمومی و جلب مشارکت مردم در فعالیت‌های زیست‌محیطی نقش موثری ایفا کنند. در کنار این اقدامات، حمایت از پژوهش‌های علمی در زمینه‌های مختلف زیست‌محیطی و ایجاد و توسعه شبکه‌های مردمی در این حوزه، از دیگر اقدامات کلیدی برای حفاظت از محیط زیست و ترویج فرهنگ زیست‌محیطی است.
یکی از بزرگترین چالش‌های حفاظت از محیط زیست، کمبود آگاهی عمومی در مورد مسائل زیست‌محیطی است. بسیاری از مردم از خطرات زیست‌محیطی که با آن روبرو هستیم، آگاه نیستند و یا درک صحیحی از آنها ندارند. این موضوع، مانع از مشارکت فعال آنها در فعالیت‌های زیست‌محیطی می‌شود. بی‌تفاوتی و عدم احساس مسئولیت برخی افراد در قبال مسائل زیست‌محیطی، چالش دیگری در این مسیر است. این افراد معتقدند که اقدامات آنها تأثیر چندانی بر محیط زیست ندارد و یا اینکه حل این مشکلات وظیفه دولت و سازمان‌های بزرگ است. کمبود منابع و امکانات، گریبان‌گیر بسیاری از سازمان‌های مردم‌نهاد و فعالان محیط زیست است. این موضوع، فعالیت آنها را محدود می‌کند و مانع از اجرای برنامه‌های گسترده در زمینه آموزش، آگاهی‌رسانی و جلب مشارکت مردم می‌شود. در بسیاری از موارد، قوانین و مقررات در زمینه آموزش حفاظت از محیط زیست وجود ندارد، کارآمد و کافی نیستند و یا ضمانت اجرایی محکمی ندارند.
این موضوع، بی‌توجهی به مسائل زیست‌محیطی را برای سازمان‌های متولی فراهم می‌کند. ضعف فرهنگ زیست‌محیطی در بسیاری از جوامع، مشکلی دیگر است. این موضوع، در رفتارهای روزمره مردم و انتخاب‌های آنها در زمینه مصرف و استفاده از منابع طبیعی، نمود پیدا می‌کند. نهادهای مختلف دولتی و غیردولتی که در زمینه آموزش حفاظت از محیط زیست فعالیت می‌کنند، در بسیاری از موارد انسجام و هماهنگی لازم را با یکدیگر ندارند. این موضوع، مانع از اتخاذ رویکردی جامع و یکپارچه در این زمینه می‌شود. برای تحقق شعار "سهم من در تداوم حیات"، ضروری است که ارکان مختلف جامعه، از جمله آموزش و پرورش، دولت، سازمان‌های مردم‌نهاد، دانشگاه‌ها، نهادهای علمی و قوه مقننه، با همکاری و همدلی یکدیگر، گام‌های موثری بردارند. آموزش و پرورش می‌تواند با گنجاندن مباحث زیست‌محیطی در برنامه‌های درسی در تمامی مقاطع تحصیلی و دانشگاه‌ها، برگزاری کارگاه‌های آموزشی و سمینارهای زیست‌محیطی برای دانش‌آموزان، و استفاده از رسانه‌ها برای آموزش و ترویج فرهنگ زیست‌محیطی، نسل‌های آینده را به عنوان حامیان محیط زیست تربیت کند.
دولت نیز می‌تواند با تشویق مردم به مشارکت در فعالیت‌های زیست‌محیطی مانند پاکسازی محیط زیست، کاشت درخت، صرفه‌جویی در مصرف منابع و استفاده از محصولات سازگار با محیط زیست، زمینه را برای مشارکت همگانی در حفظ محیط زیست فراهم کند. حمایت از سازمان‌های مردم‌نهاد فعال در زمینه محیط زیست و ایجاد بستری مناسب برای فعالیت‌های این سازمان‌ها، از جمله وظایف مهم وزارت کشور و سازمان حفاظت محیط زیست است. این سازمان‌ها با ارتباط مستقیم با مردم، می‌توانند نقش موثری در آموزش، آگاهی‌رسانی و جلب مشارکت مردم در فعالیت‌های زیست‌محیطی ایفا کنند. معاونت علمی ریاست جمهوری و وزارت علوم نیز با حمایت از پژوهش‌های علمی کاربردی در زمینه‌های مختلف زیست‌محیطی، و توسعه فناوری‌های نوین برای حفظ محیط زیست، می‌توانند به حل چالش‌های زیست‌محیطی کمک کنند. در نهایت، تدوین و نظارت بر اجرای قوانین و مقررات مرتبط با حفظ محیط زیست، از وظایف قوه مقننه است. این قوانین باید به گونه‌ای باشند که ضمن ایجاد انگیزه برای حفظ محیط زیست، ضمانت اجرایی محکمی داشته باشند.
محیط زیست، میراث گرانبهایی است که از نسل‌های گذشته به ما رسیده و حفظ آن برای نسل‌های آینده، وظیفه‌ای خطیر بر دوش ما است. شعار "سهم من در تداوم حیات" ضرورت مشارکت همگانی در این امر را گوشزد می‌کند. با اتخاذ رویکردی جامع و فراگیر مبتنی بر آموزش و مشارکت همگانی، می‌توان شعار "سهم من در تداوم حیات" را به یک جنبش مردمی گسترده برای حفاظت از محیط زیست تبدیل کرد. در این راستا، نهادهای آموزشی، رسانه‌ها، سازمان‌های مردم‌نهاد، دولت و تک‌تک افراد جامعه باید با همدلی و همیاری یکدیگر، در مسیر تحقق این شعار گام بردارند. با تلاش و تعهد همگانی، می‌توانیم این شعار را به واقعیت تبدیل کرده و آینده‌ای پایدار و سرزمینی پاک را برای نسل‌های آینده به ارمغان آوریم.
نظر شما