به گزارش خبرنگار گروه علم آموزش ایرنا، پیمان صالحی امروز (شنبه) در آیین تجلیل از سردبیران و مدیران مسئول نشریات نمایه شده در پایگاه های معتبر بین المللی گفت: سرمایه گذاری در علم وفناوری هزینه نیست بلکه یک سرمایه است.
معاون پژوهشی وزارت علوم در این مراسم که در دانشگاه شهید بهشتی برگزار می‌شد، ادامه داد: سهم زیاد در بودجه دانشگاه اختصاص به نیروی انسانی دارد و کمتر در زیر ساخت ها هزینه می شود و برای اینکه بتوانیم بودجه زیر ساخت را افزایش دهیم در حال پیگیری هستیم.
وی درباره حوزه نمایه سازی گفت از ۱۷۳ مجله نمایه شده ۱۳ هزار مقاله در دنیا منتشر شده که برخی مقالات علمی ایران در مجلات معتبر بین المللی منتشر شده است/ اگر بتوانیم روند نمایه سازی را تداوم دهیم می توانیم در سطح بین المللی به جایگاه بهتر دست یابیم. بیشترین توسعه در مقالات بین المللی به حوزه کشاورزی اختصاص داشته است.
معاون پژوهشی وزیر علوم به برخی اقدامات وزارت عتف برای حفظ رشد شتاب علمی اشاره کرد و گفت: تدوین آیین‌نامه پژوهانه جامع، تدوین تصویب ایین نامه پایه های تشویقی، تصویب و اجرای آیین نامه پژوهشگران پسادکتری و اخذ مجوز امریه سربازی برای آنها، تصویب و اجرای آیین نامه پژوهشگران مستقل در شورای عالی های، مصوبه جهش علمی بر مبنای عملکرد و تدوین آیین نامه تعاملات بین المللی بخشی از اقدامات این معاونت در وزارتخانه در سه سال دولت سیزدهم بود.
به گفته معاون پژوهشی وزارت علوم بودجه ۱۰۰ میلیون یورویی معادل ۳ هزار میلیارد تومان از صندوق توسعه ملی برای تجهیز و نوسازی زیرساخت‌های پژوهشی به دانشگاه‌ها بر اساس شاخص‌ها و اولویت‌های تعداد اعضای هیات علمی، دانشجو، قراردادهای ارتباط با صنعت، جایگاه دانشگاه در رتبه بندی‌ها و غیره اختصاص یافت که تا ۲۸ اسفند ۱۴۰۲ به صورت کامل به حساب تمام دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها بر اساس عدالت توزیعی واریز شد.
استاد دانشگاه شهید بهشتی درباره آیین نامه جامع پسا دکتری توضیح داد که این آیین نامه با پیش بینی چهار نوع پسا دکتری به تصویب شورای عالی عتف رسیده است. البته در گذشته یک آیین نامه کلی داشتیم، اما اکنون هر کدام به رسمیت شناخته می‌شوند. حوزه پسادکتری بنیادی در حوزه‌های علوم پایه، انسانی و مهندسی است که پژوهشگران جهت فعالیت در مرزهای دانش می‌توانند از این تحقیقات استفاده کنند.
وی ادامه داد: ۳ نوع پسا دکتری با محوریت کاربردی (پروژه‌های صنعتی)، فناوری (شرکت‌های دانش بنیان) و صنعتی (شرکت‌های بزرگ) به آیین نامه قبلی اضافه شده است و دانشجویانی که فعالیت پژوهشی خود را در این ۳ محور بگذرانند به آنها امریه سربازی تعلق می‌گیرد.
افزایش جذب امریه پسا دکتری در سال جاری
معاون پژوهشی اعلام کرد که حدود ۵۰۰ سهمیه در سال به افرادی اختصاص می‌یابد که می‌توانند سربازی خود را به عنوان پسا دکتری در شرکت‌های دانش بنیان و شرکت‌های صنعتی با انجام تحقیقات پژوهشی بگذرانند تا هم ۲ سال از ظرفیت پژوهشی فارغ التحصیلان استفاده شود و هم با تحقق این کار فعالیت صنعتی با کمک دانش پژوهشگران توسعه بیشتری یابد.
صالحی در تکمیل توضیحات خود گفت که تعداد قابل توجهی پژوهشگر پسادکتری جذب شده اند و این روند امسال با قوت بیشتری پیش می‌رود. از آنجا که صندوق شورای عالی عتف تشکیل شده است، می‌تواند در تأمین مالی نسبت به محدودیت‌های گذشته بهتر عمل کند. محققان پسا دکتری موتور محرکه کشورهای پیشرفته برای حرکت در مرزهای دانش و حل مسائل هستند؛ زیرا دغدغه تولید مقاله در این میان خیلی مطرح نمی‌شود، بلکه شناسایی مسائل و ارائه راه حل و حل نیاز لازم است.
معاون پژوهشی وزارت علوم در بخش دیگری به تولیدات علمی ایران در شاخص رتبه بندی های مختلف جهانی اشاره کرد و گفت: در ابتدای دولت سیزدهم ۴۵ دانشگاه در رتبه بندی تایمز حضور داشتند که در سال گذشته به ۶۵ دانشگاه ارتقا یافت و اکنون به ۷۳ دانشگاه رسیده است؛ این آمار رشد حدود ۵۰ درصدی را در تعداد نشان می دهد.
وی به رقابت علمی ایران با کشورهای همسایه از نظر کیفی اشاره کرد و گفت که نیازمند سرمایه گذاری‌های بیشتر است، وقتی دانشگاهی در کشورهای منطقه چند برابر آموزش عالی ایران بودجه دریافت می‌کند، مطمئناً جایگاه بهتری را در بلندمدت به خود اختصاص می‌دهند
سهم یک و نیم درصدی ایران از تولیدات بین المللی
صالحی سهم ایران از تولیدات بین المللی را حدود یک و نیم درصد در هر هزار نفر عنوان کرد که سرانه مطلوب و قابل قبولی را نشان می‌دهد. سهم مقالات علمی ثبت شده به نسبت جمعیت ایران در پایگاه اسکوپوس سال گذشته ۷۷ هزار بوده و در سال جاری به ۷۴ هزار مقاله رسیده است. آمریکا با ۳۵۰ میلیون نفر جمعیت حدود ۸۰۰ هزار مقاله تولید می‌کند که شاخص بهتری را در این میان دارد زیرا امکانات بسیار خوبی در دسترس محققان قرار گرفته است.
وی در مقایسه سرمایه گذاری قابل توجه چین نسبت به اندازه کل تولید ناخالص داخلی ایران در علم و فناوری پرداخت و گفت: سهم پژوهش از تولید ناخالص داخلی حدود ۳ میلیارد دلار است و چین به اندازه کل تولید ناخالص داخلی ایران در علم و فناوری سرمایه گذاری می‌کند. تولید ناخالص داخلی ترکیه ۹۰۶ میلیارد دلار و سهم پژوهش فناوری حدود ۱۲ میلیارد دلار است.
معاون پژوهشی وزیر علوم با بیان اینکه کشورها در حال سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه هستند، گفت: آمریکا ۸۸۰ میلیارد دلار در یک سال در این حوزه سرمایه‌گذاری کرده است. در چین نیز ۴۳۶ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری شده است. همچنین در سال ۲۰۲۳ برای اولین‌بار تولید ناخالص داخلی عربستان از یک تریلیون دلار عبور کرد. وزیر علوم عربستان در جلسه‌ای به من گفت که ۶۰ درصد بودجه تحقیق و توسعه را برای تحقیقات بنیادی گذاشته است.
وی خاطر نشان کرد: در ایران ۷ دهم از تولید ناخالص داخلی صرف تحقیق و توسعه می‌شود که معادل ۲.۷ میلیارد دلار است و بیشتر این مبلغ صرف حقوق و دستمزد نیروی انسانی می‌شود.
داشتن مقاله اعتباری برای کشور است
رئیس دانشگاه شهید بهشتی نیز در این مراسم در مورد اهمیت مقالات علمی گفت: داشتن مقاله یک اعتبار برای کشور است ولی هدف نیست و وقتی تبدیل به یک هدف می‌شود، مشکلاتی ایجاد می‌کند.
سیدمحمود آقامیری با اشاره به محاصره تبلیغاتی کشور گفت: ما برای اثبات فعالیت‌های علمی خود در جهان، نیاز داریم مقالات و محصولاتمان را ارائه کنیم؛ بنابراین نمایه‌سازی بین‌المللی یک ضرورت است.
وی به عنوان نمونه ادامه داد: تا سال ۲۰۰۶ به همکاران ما در دانشکده هسته‌ای می‌گفتند به خاطر مسائل امنیتی در این زمینه مقاله منتشر نکنید. همین موضوع سبب می‌شد شناخت در مورد رشد علمی ما در این رشته مشخص نباشد. از یک زمانی به بعد این محدودیت‌ها برداشته شد.
آقامیری افزود: با برداشتن این محدودیت ذهنیت عوض شد و همه پذیرفتند فعالیت علمی در این زمینه در کشور در حال انجام است و پیشرفت کشور مشخص شد. این اتفاق سبب شد مسیر تغییر کند.
نظر شما