کارشناس تغذیه: مصرف زیاد نان سفید موجب مشکلات گوارشی می شود

آرزو کاوه ئی روز سه شنبه در گفت و گو با ایرنا افزود: در دهه های اخیر، مصرف نان سفید افزایش یافته است، در حالی که این نوع نان در مقایسه با نان کامل از نظر تغذیه ای ارزش کمتری دارد و نان هایی که به مقدار استاندارد و معینی سبوس دارند اگر چه رنگشان تیره تر است ولی ارزش غذایی بیشتری دارند.

وی ادامه داد: مصرف زیاد نان سفید، هزینه های بهداشتی و درمانی را بالا می برد و کیفیت زندگی را کاهش می دهد.

وی تاکید کرد: غلات کامل جزء آن دسته از مواد غذایی هستند که می توانند سبب کاهش خطر بیماریهای مزمن شوند؛ زیرا دارای فیبر، منیزیم، فولات، آنتی اکسیدانها، فیتواستروژنها، پیریدوکسین و پتاسیم هستند که می توانند سبب کاهش خطر ابتلا به بیماریهای مزمن غیرواگیر شوند.

کاوه ئی بیان کرد: نان کامل (مانند سنگک تهیه شده با آرد کامل) نسبت به نان های تهیه شده با آرد سفید از ارزش تغذیه ای بالاتری برخوردار است.

رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان گفت: در ایران نیز از دیرباز کشت گندم رواج داشته و نان تهیه شده از آرد گندم، قوت غالب ایرانیان را تشکیل می دهد، از این رو، سلامت و کیفیت آرد و نان مصرفی، عاملی مهم در تامین و ارتقای سلامت ایرانیان و پیشگیری از بروز بسیاری از بیماری های متابولیک غیرواگیر به شمار می رود.

وی ادامه داد: روزانه قسمت اعظم از انرژی، پروتئین (تامین بیش از ٤٥ درصد نیاز روزانه)، املاح معدنی همچون فسفر و ویتامینهای گروه B مورد نیاز ما از طریق نان تأمین می شود.

کاوه ئی افزود: مصرف سرانه نان در کشور حدود ١١٤ کیلوگرم در سال (معادل ٣١٠ گرم در روز) است، که حدود ٤٠-٥٠ درصد انرژی دریافتی و حدود ۴٥ درصد پروتئین روزانه را تامین می کند.

رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان یادآور شد: در اقشار کم درآمد که نان بیشتری مصرف می کنند تا ۶۰ درصد پروتئین روزانه از نان تامین می شود و بیش از ۳٠ درصد کلسیم و فسفر روزانه که در افراد فقیر به ٤٥ درصد هم می رسد از نان روزانه تامین می شود.

وی خاطرنشان کرد: مصرف سرانه سالانه نان در ایران ٣٧ درصد بیش از متوسط مصرف سرانه سالانه کشورهای خاورمیانه است و بررسی های انجام شده در ایران نشان داده است که مردم ایران نان کامل را کمتر و نان سفید را بیشتر مصرف می کنند.

کاوه ئی افزود: بر اساس گزارش، در سال ٢٠١٩ سه مورد از ١٥ عامل اصلی خطر مرگ زودهنگام در جهان، مربوط به عوامل خطر رژیم غذایی شامل مصرف زیاد سدیم (نمک)، مصرف کم غلات کامل و مصرف کم حبوبات بود که در ایران مصرف کم غلات کامل اصلی ترین عامل خطر رژیم غذایی در مرگ زودهنگام بود.

رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان، همچنین بر اساس این گزارش، در سال ٢٠١٩ بالغ بر ٢٩ هزار مرگ زودرس (حدود ٧/٤ درصد از کل مرگ ها) به دلیل بیماری های قلبی عروقی، دیابت و برخی از سرطان ها منتسب به مصرف کم غلات کامل در ایران بود.

وی با اشاره به اینکه اولین عامل خطر سالهای از دست رفته عمر در ایران منتسب به مصرف کم غلات کامل بود،تاکید کرد: مصرف نانی که با آرد سفید تهیه می شود خطر اضافه وزن و چاقی، بیماریهای غیر واگیردار بویژه دیابت، چربی خون بالا و بیماریهای قلبی عروقی و سرطان ها و هم چنین کمبود ریزمغذی ها را افزایش می دهد.

رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان، اظهار کرد: فرآیند تصفیه، هم جوانه غنی از پروتئین و هم بخش های سبوس پر فیبر دانه را حذف می کند تا آرد نرمتر و سفیدتر در مقایسه با آرد کامل به دست آید به همین دلیل نان های تهیه شده از آرد سفید نسبت به نان های تهیه شده از آرد کامل رنگ سفیدتری دارند.

وی توضیح داد: از طرف دیگر، آرد کامل با استفاده از تمام قسمت های دانه تهیه می شود، به همین دلیل نان تهیه شده از این نوع آرد از نظر تغذیه ای ارزشمندتر است.

کاوه ئی گفت: نان کامل از آردی تهیه می شود که هر سه بخش دانه گندم (سبوس، جنین، آندوسپرم) در آن حفظ می شود و چنین نانی از پروتئین، کلسیم، آهن و ویتامین بالایی برخوردار بوده و قادر است بخش بسیاری از نیازهای جامعه به مواد مغذی را تأمین کند.

رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان، افزود: همچنین نان کامل از منابع اصلی تأمین فیبر است که وجود آن در تضمین کارکرد طبیعی دستگاه گوارش انسان ضروری است.

وی بیان کرد: مصرف غلات کامل کاهش خطر بیماریهای دیابت، بیماریهای قلبی-عروقی، چاقی، بیماریهای گوارشی، مشکلات متابولیکی و برخی از سرطانها را به دنبال دارد. اما، با وجود فواید بسیاری که نان کامل دارد، درصد بالای سبوس گیری و حذف جنین در تولید آرد برای انواع نانهای سنتی و فانتزی رخ می دهد.

رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان ادامه داد: جایگزینی غلات کامل به جای غلات تصفیه شده به عنوان راهکاری برای حفظ وزن در محدوده طبیعی است چراکه احساس سیری زودهنگام، کند شدن هضم و جذب نشاسته، کاهش جذب مواد قندی و چربی ها و کاهش اکسایش لیپیدها را در پی دارد.

وی یکی از توصیه های مهم و اساسی برای پیشگیری از احتمال ابتلا به بیماریهای غیرواگیر از جمله دیابت نوع دو بیماریهای قلبی-عروقی و حتی برخی سرطان ها را دریافت فیبر کافی با استفاده از غلات کامل در برنامه غذایی و به حداقل رساندن غلات تصفیه شده مانند آرد سفید و کم سبوس خواند.

رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان تصریح کرد: مصرف غلات کامل با کاهش خطر بیماریهای مزمن مرتبط با استرس اکسیداتیو و اختلالات مرتبط با افزایش سن، مانند بیماریهای قلبی عروقی، سرطان، دیابت نوع دو و چاقی مرتبط است.