سفر به دیوآسیاب + فیلم

به گزارش ایرنا، اینجا شهر ساوه در استان مرکزی و مقصد سفر ییلاق دیوآسیاب در پارک ملی لار (مرز استان های تهران و مازندران) و هدف، سفری ۲ روزه برای تجربه و لمس زندگی آغشته با لذت و سختی در کنار مردمانی که کوه، دشت، صحرا، خاک، آب و سنگ همانند دست، پا، چشم، قلب و روح عضوی از جسم و جان آنها است.

ساعت ۹ صبح از اداره امور عشایر استان مرکزی در شهر ساوه با خودروی پلاک قرمز به همراه رییس این اداره شهر را به سمت تهران برای رسیدن به مقصد در پارک ملی لار ترک می کنیم.

آزاد راه تهران - ساوه هرچقدر هم که شلوغ باشد باز با یک رانندگی ایمن یک ساعت و نیمه با کمترین تاخیر و خطرهای جاده، شما را به تهران می رساند و از آنجا برای رسیدن به دیوآسیاب از میان برج ها و ساختمان های بی روح و سربه فلک کشیده این شهر آلوده راهی جاده دماوند و هراز می شویم.

مسیر جاده را با گذشتن از پردیس، بومهن و امام زاده هاشم و پلور طی می کنیم و در روستای پلور سر دوراهی سد لار نمی مانیم چراکه می دانیم برای رسیدن به مقصد باید به سمت این سد بپیچیم و جاده‌ی آسفالته را تا رسیدن به بازرسی پاسگاه محیط بانی محیط زیست در ورودی پارک ملی لار ادامه دهیم و در نهایت راحتی سفر در جاده آسفالت را تقدیم جاده کوهستانی، خاکی، باریک و پر از پیچ و خم کنیم.

بعد از سه ساعت رانندگی در سمت خاکی به طول حدود ۲۳ کیلومتر منتظر رسیدن معاون توسعه مدیریت و منابع سازمان امور عشایر کشور، رییس سازمان برنامه و بودجه استان مرکزی، مدیرکل امور مالیاتی و دارایی این استان ، فرماندار زرندیه و کارشناسان همراه مسئولان بودیم تا وارد ییلاق شویم.

حاصل این توقف کوتاه دل سپردن به زیبایی منطقه و غرق شدن در ابهت و اصالت قله دماوند بود که در گرما گرم تابستان رگ‌های برف سفید بر سر و رویش او را چون پیر فرزانه ای توصیف می کند که ملک الشعرای بهار در وصف آن چه زیبا گفت: "ای دیو سپید پای در بند - ای گنبد گیتی! ای دماوند".

ادامه مسیر و عبور از دشت‌های که گیسوان زردشان پیام تسلیم شدن در مقابل تابستان را تداعی می‌کند و گذر از کوه‌هایی که انسان‌ها برای آسایش عبور ماشین‌ها بر تن و جان آنها زخم‌هایی به نام جاده برجا گذاشته که خاکی، باریک و پر پیچ و خم بودن آنها نفس‌گیر و دلهره‌آور است؛ میدان را برای جوشش خون در رگ‌های قلم فراهم‌تر می‌کرد.

سمفونی زیبای طبیعت که سنتور نوازش نوای زیبای آب خنک و جاری در رودخانه لار است و نوازنده تارش بلبلان و پرندگانند

قلم می‌گرید وقتی صدای نخراشیده این غول‌های آهنی مانع از شنیدن سمفونی زیبای طبیعت که سنتور نوازش نوای زیبای آب خنک و جاری در رودخانه لار است و نوازنده تارش بلبلان و پرندگانند و کمانچه‌اش ترکیبی از صدای جیرجیرک‌ها با زوزه باد است و رقصنده‌های این هارمونی خارق‌العاده گله اسب‌هایی هستند که یال‌هایشان را به دست باد سپرده‌اند و کوه و دشت را پرکرده‌اند از صدای پر صلابت رم کردنشان.

لذت‌های این سفر انگار تمامی ندارد و در بدو ورود به دیو آسیاب همان مقصدی که ۶ ساعت مسیر را برای دیدنش طی کردیم با استقبال گرم عشایر مهمان‌نواز حاضر در این ییلاق به اوج خودش می‌رسد و تمام خستگی راه را به یک باره از تن به در می‌کند و به دست نسیم خنکی که در آنجا در حال وزیدن است می‌سپارد.

مردمان پر از صدق و صفای عشایر را برای شناختن فقط باید مهمانشان شوی تا به تو ثابت کنند که همچون آب سرشار از جریان زندگی، همچون کوه پر از سختی و صلابت، بمانند دشت لبریز از سخاوت و چون صحرا آراسته به پاکی و صداقت هستند و این ها فقط توان قلم من است و براستی شنیدن کی بود مانند دیدن.

ما از نزدیک دیدیم سفره پر مهرشان را وقتی که پر بود از حاصل دست رنج و زحمات شبانه روزیشان، شاهد صداقت و صفای قلب های بزرگ و پر از تواضع و فروتنیشان بودیم زمانی که شورای عشایر تشکیل جلسه داد و آنها زبان به خواسته ها و کمبودهایشان در ییلاق‌ها و قشلاق‌ها پر از نعمت و برکت خداوند و خالی از امکاناتی که مخلوق پرودگار باید برای اینجا فراهم کند، گشودند.

فریدون فریدونی از بزرگان ییلاق دیوآسیاب که خود را متولد و پرورش یافته در سایه سیاه چادرهای این ییلاق معرفی می‌کند، این روز را مایه دل گرمی برای اهالی ییلاق خود که در همسایگی هم همچون برادران و خواهران خونی سال‌هاست سیاه چادرهایشان در این مکان باهم علم می‌کنند دانست و از عشایر به عنوان حامیان مرزهای کشور و یاران بخش تولید یاد و نشانه عشقشان را ۱۲ هزار ستاره گلگون کفن عشایر در جنگ تحمیلی بیان کرد.

فریدونی در بیان تاریخچه طایفه خود به ریشه ایل سنگسر از استان سمنان اشاره کرد که از ۱۱۵ سال پیش آبا و اجدادش در پی پیدا کردن قشلاقی مناسب به قشلاق چگنه شهرستان زرندیه استان مرکزی کوچ و از همان زمان خود و طایفه‌اش را از استان مرکزی می‌داند.

نیازمند توجه ویژه تر مسوولان به امنیت اجتماعی برای جلوگیری و پیشگیری از سرقت دام ها توسط سارقان هستیم.

وی با بیان اینکه تنها عشایر کشور هستند که در فصل کوچ پای پیاده مسیری ۷۰۰ کیلومتری را در ۴۰ روز از پنج استان مرکزی، البرز، قزوین، مازندران و تهران برای رسیدن به ییلاق یا قشلاق طی می‌کنند گفت: ادارات امور عشایر این پنج استان کمک وافری در حق ما می‌کنند و در سال های اخیر رنگ خدمت پررنگ‌تر شده است.

فریدونی گفت: مسوولان پنج استان به ویژه ادارات امور عشایر استان مرکزی و تهران ، کمک حال ما هستند اما این خدمات در حد انتظار نیست و برای حمایت از تولید در بخش عشایر نیازمند توجهی بیشتر هستیم.

وی تامین امنیت به ویژه در مناطق قشلاقی را از مهمترین خواسته ها اعلام کرد و گفت: نیازمند توجه ویژه تر مسوولان به امنیت اجتماعی برای جلوگیری و پیشگیری از سرقت دام‌ها توسط سارقان هستیم.

وی نیاز مبرم به آب شرب در منطقه قشلاقی، تامین انرژی و سوخت (برق و روشنایی)، تامین علوفه و خوراک دام، پرداخت تسهیلات و همچنین احیای ایل راه های سنتی را از دیگر خواسته‌ها و چالش‌های پیش روی عشایر اعلام کرد.

تصویب اعتبار ۱۲ هزار میلیارد ریالی برای عشایر

معاون توسعه مدیریت و منابع سازمان امور عشایر ایران در خصوص تامین اعتبارات برای توسعه زیرساخت‌های جامعه عشایر کشور گفت: سال گذشته ۳۵ هزار میلیارد ریال برای این جامعه اعتبار تصویب شده بود اما عدد تخصیصی به ۱۵ درصد رسید که گلایه‌مندی عشایر را به دنبال داشت که این مساله تا حدودی خدمات‌رسانی را با مشکل مواجه کرد.

سیاوش احمدی میرقائد افزود: امسال هم اعتباری که در بودجه ۱۴۰۳ پیش بینی شده بیش از ۱۲ هزار میلیارد ریال است که باز هم با نیازهای عشایر فاصله قابل توجهی دارد و انتظار می‌رود دولت چهاردهم با تخصیص ۱۰۰ درصدی اعتبارات زمینه ایجاد بخشی از زیرساخت‌های مورد نیاز عشایر در کشور را فراهم کند.

احمدی خاطر نشان کرد: همچنین توجه ویژه به این جامعه در برنامه بودجه ۱۴۰۴ از دیگر درخواست ها و انتظارات عشایر کشور از دولت چهاردهم است.

تخصیص یک هزار و ۳۰۰ میلیارد ریال تسهیلات

معاون توسعه مدیریت و منابع سازمان امور عشایر ایران همچنین پرداخت تسهیلات را از دیگر رویکردهای حمایتی دولت از این جامعه اعلام کرد و گفت: برای جامعه عشایر در حوزه تسهیلات از ۲ حوزه بند پ ماده ۵۲ قانون حمایت از تولید گوشت قرمز و ماده ۲ قانون بودجه تسهیلات پرداخت می‌شود که امسال سهم ماده ۲ قانون بودجه ۱۳ هزار میلیارد ریال اعتبار تسهیلاتی کم بهره است که به مرور برای طرح های آنان پرداخت می‌شود.

انتظار می رود دولت چهاردهم با تخصیص ۱۰۰ درصدی اعتبارات زمینه ایجاد بخشی از زیرساخت‌های مورد نیاز عشایر در کشور را فراهم کند

وی یادآور شد: این تسهیلات در بخش‌های مختلف برای تامین علوفه و نهاده‌های دامی، اشتغال‌آفرینی و سایر مشکلات و چالش‌های پیش روی عشایر پرداخت می‌شود.

وی خاطر نشان کرد: این قشر از نظر فرهنگی و اجتماعی دارای شرایط و ویژگی‌های بسیار ارزشمندی هستند و علی رغم این همه پتانسیل‌ها مسایل و مشکلاتی دارند که ضرورت دارد همه دستگاه‌ها به آن توجه کنند.

وی با بیان اینکه بخشی از این مسایل و مشکلات از جمله تامین آب شرب، ترمیم و احداث راه، بازگشایی راه‌های عشایری، نزدیک رسانی آب به محل حضور عشایر توسط سازمان امور عشایر پوشش داده می‌شود افزود: اما رفع کامل چالش آنان در سایر حوزه‌ها نیازمند همکاری تمام و کمال دستگاه‌های مختلف است که باید به رسالت خود در قبال عشایر عمل کنند.

به گفته احمدی، تحقق امکان تحصیل کودکان در مناطق عشایری، رسیدگی به امور بهداشتی، تامین انرژی برق با نصب بیشتر پنل‌های خورشیدی، تامین به هنگام سوخت، از جمله نیازهای عشایر است که باید از سوی سایر دستگاه‌ها تامین شود که انتظار می‌رود بیش از بیش توسط دستگاه‌های متولی به آن توجه شود.

وی اضافه کرد: هر چند در سال‌های گذشته توجه به عشایر بیشتر شده است اما متناسب با نیازها نیست و لازم است که اقدامات بیشتری انجام شود.

تخصیص ۶۰ میلیارد ریال برای توسعه زیرساخت های عشایر استان مرکزی

رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان مرکزی هم به عنوان یکی از حاضران در این شورا گفت: امسال برای توسعه زیرساخت‌های خدماتی در مناطق عشایری این استان ۶۰ میلیارد ریال اعتبار استانی ابلاغ شده و جذب اعتبارات ملی دیگری نیز در دست اقدام است.

نوربخش عسگری افزود: این میزان اعتبار استانی برای تامین زیرساخت‌های آب، برق و مسایل حمایتی در تامین سوخت و انرژی در مناطق عشایری استان هزینه می‌شود.

ارتقای امنیت عشایر در اولویت است

فرماندار زرندیه هم در این شورا سر جمع اعتبارات تخصیص یافته به مناطق عشایری این شهرستان به عنوان پر جمعیت‌ترین شهرستان استان مرکزی از لحاظ حضور عشایر طی سال های ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ بیش از ۳۰۰ میلیارد ریال اعلام کرد.

ابوالحسن مهری گفت: این میزان اعتبار برای آبرسانی قطعه چهار روستاها و مناطق عشایری ۱۴ گانه شهرستان، احداث چهار دکل مخابراتی (BTS)، آغاز احداث ۲ دکل مخابراتی دیگر و بهسازی راه های عشایری هزینه شده است.

وی یادآور شد: در سال جاری هم برقرسانی به برخی مناطق قشلاقی عشایر از جمله قشلاق چگنه در دستور کار است که امید می رود امسال به نتیجه برسد و با اجرای کامل آن امکان ایجاد پایش تصویری برای جلوگیری از سرقت دام‌ها فراهم می‌شود.

مهری با بیان اینکه تامین امنیت عشایر یکی از اولویت های شهرستان است گفت: همچنین پاسگاه‌های انتظامی نزدیک به مناطق قشلاقی موظف شده‌اند در فصل حضور عشایر نسبت به افزایش گشت‌های خود در این مناطق اقدام کنند.
وی با بیان اینکه در این شهرستان حدود ۲۵۰ کیلومتر ایل راه عشایری وجود دارد اضافه کرد: امسال حدود ۱۵ کیلومتر از این مسیرها با اعتبارات دولتی آسفالت‌ریزی می‌شود.

وی همچنین از تخصیص ۵۰ میلیارد ریال اعتبار برای انجام مطالعه طرح هادی روستاهای عشایری این شهرستان خبر داد وافزود: با اجرای این طرح بسیاری دیگر از مشکلات و چالش‌های اجتماعی این قشر در شهرستان زرندیه مرتفع می‌شود.

رییس اداره امور عشایر استان مرکزی هم در این شورا با بیان اینکه جمعیت عشایر این استان ۷۷۰ خانواده با چهار هزار نفر جمعیت هستند افزود: سالانه ۵۰ خانواده از این جمعیت به صورت برون استانی در فصل ییلاق به مراتع استان‌های تهران، البرز و مازندران کوچ می‌کنند.

روح الله نظامی یادآور شد: تامین سالانه ۱۲۰ تن آرد، آبرسانی سیار 6 هزار متر مکعبی آب شرب در مناطق قشلاقی، حمام‌های خورشیدی مناطق قشلاقی، تامین مخازن سیار آب شرب به تعداد ۱۲۰ عدد، آبشخور فلزی به تعداد ۷۵ عدد از جمله اقداماتی است که در کنار اجرای طرح‌های زیرساختی توسط این اداره انجام می‌شود.

با بالا رفتن سنم و مشکلات و سختی اینجا امسال تصمیم گرفته بودم که دیگر برای همیشه کوچ کردن را کنار بگذارم و یک جا نشین بشوم اما امروز و این نشست و قول های داده شده دلگرم به ادامه مسیر ۵۶ سال گذاشتم کرد

شورای عشایر استان مرکزی تا هنگامه غروب خورشید از دل سیاه چادر به فضای بیرون در دل دشت که بانوان دور آتش گرد هم آمده بوده گره خورد تا فرصتی برای حضور این قشر و اعلام نظرات آنها در این شورا فراهم شود.

خواسته آنان همان خواسته مردان عشایر بود اما شنیدن این خواسته‌ها از زبان بانوان انگار مسوولان را برای رفع آنها مجاب‌تر کرد به طوریکه همگی برای رفع مشکلات این ییلاق هم صدا وجود چالش‌های بیان شده را تایید و پیگیری برای رفع آنها را از وظایف خود دانستند.

مسن‌ترین بانوی حاضر به گذشت ۵۶ سال از عمرش در این ییلاق اشاره کرد و گفت: با بالا رفتن سنم و مشکلات و سختی اینجا امسال تصمیم گرفته بودم که دیگر برای همیشه کوچ کردن را کنار بگذارم و یک جانشین بشوم اما امروز و این نشست و قول‌های داده شده دلگرم به ادامه مسیر ۵۶ ساله گذشته‌ام کرد.

محیط سرد بود اما می‌شد گرمای دلنشینی که بر فضا حاکم بود را احساس کرد دلیل این گرم فقط آتشی که برپا بود؛ نبود، بلکه شاید اصلی‌ترین دلیل آن احساس همدلی و درک شدن ۲ طرفه از سوی مسوولان و عشایر بود که ساعت‌ها بدون هیچ واسطه‌ای به درد و دل‌ها و شرایط و امکانات همدیگر گوش داده و همفکری کردند.

این فکر که چقدر خوب می‌شود وقتی اینگونه باب گفت و گوی مستقیم میان مردم و مسوولان باز باشد ذهنم را درگیر کرده که یکی دیگر از بانوان حاضر در جمع می گوید: همین که امروز و اینگونه در کنار ما روی این زمین خاکی نشسته‌اید و فرصت گفت وگو را فراهم کرده اید برای آیندگان امید بخش و فرصت آفرین است.

حضور در سیاه چادر تجربه‌ای فراموش نشدنی بود که مطمئنم از این به بعد خیلی وقت‌ها دلم آن را طلب خواهد کرد هرچند کم نبودند این تجربه های فراموش نشدنی و شاید بهترین آنها وقتی بود که در دما دم طلوع خورشید نسیم خنک، صدای حیوانات مختلف و پرتوی نور خورشید از لابلای تاروپود سیاه چادرخودش را به داخل کشاند بود تا به خفتگان بگوید زنگ کار و تلاش است.