نشت نفت تهدیدی برای آلودگی آب‌ و اراضی غرب استان کرمانشاه

به گزارش خبرنگار ایرنا، "نفت شهر" یکی از مناطق نفت‌خیز قصرشیرین و ناحیه عملیاتی آن در ۲۲۵ کیلومتری جنوب غربی شهر کرمانشاه و ۲۹ کیلومتری غرب سومار در مجاورت مرز ایران و عراق قرار دارد و از آنجا که این میدان با میدان نفت خانه عراق مخزن مشترکی دارد از اهمیت ویژه‌ای برای کشورمان برخوردار است.

نفت‌شهر تا زمان کشف نفت در منطقۀ ‌کرمانشاه سکونتگاه دائمی نبود و زندگی عشایری در این منطقه رواج داشت اما با کشف نفت در کرمانشاهان به سال ۱۲۸۰ خورشیدی (۱۹۰۱ میلادی) قراردادی موسوم به دارسی میان مظفرالدین شاه پادشاه ایران و ویلیام ناکس دارسی به نمایندگی از حکومت انگلستان امضا شد که به انگلیسی‌ها این امتیاز را می‌داد که به مدت ۶۰ سال اکتشاف و استخراج نفت در ایران انجام دهند.

با امضای قرارداد دارسی انگلیسی ها به منظور حفاری چاه‌های نفت به کرمانشاه آمدند و بعدها با راه‌اندازی پالایشگاه این شهر در ۱۹۲۲ میلادی به استخراج نفت از میدان نفتی نفت‌شهر و پالایش آن پرداختند که استقرار انگلیسی‌ها در نفت‌شهر سبب شد تا تجهیزات و تأسیساتی برای سکونت آن‌ها در سطح منطقه ایجاد شود.

با ایجاد امکانات جدید، بخشی از عشایر و روستاییان اطراف نیز برای کار در تأسیسات نفتی به نفت‌شهر آمده و در آنجا ساکن شدند که سکونت این جمعیت در نفت‌شهر سبب شد تا به مرور روستایی بزرگ شکل بگیرد و به دلیل همجواری با رودخانۀ طینه در ابتدا طینه نام گرفت اما بعدها به نام رود کنگاوش روستای کنگاوش نامیده شد و با روی کار آمدن حکومت پهلوی و تغییر نام‌های جغرافیایی، نام این روستا نیز به نفت‌شاه تغییر داده‌ شد و پس از پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن ماه ۱۳۵۷ نام این منطقه به نفت‌شهر تغییر پیدا کرد.

منطقه مرزی نفت شهر در حد فاصل شهرهای قصرشیرین و گیلانغرب دارای چاه‌های نفت متعدد است که روزانه ۲۰ هزار بشکه آن از طریق تلمبه خانه با خط انتقال به پالایشگاه کرمانشاه منتقل می‌شود.

هم اکنون بخشی از مواد نفتی به رودخانه نفت شهر سرریز می شود که وجود نفت بر روی آب به صورت کامل محرز و آشکار بوده و این تهدیدی برای زمین‌های کشاورزی و آبزیان موجود است از این رو کارشناسان معتقدند شرکت بهره‌برداری نفت و گاز غرب با استفاده از استقرار تجهیزات به طور جدی در این خصوص می بایست ورود کند.

حتی برخی کارشناسان معتقدند شرکت پالایشگاه کرمانشاه نیز نه تنها در رابطه با مسوولیت اجتماعی خود بی تفاوت است بلکه تاکنون در خصوص آلودگی های نفتی حرکت موثری انجام نداده است.

همچنین شرکت بهره‌برداری نفت و گاز غرب با هدف حفظ محیط زیست، نفت موجود در چشمه‌های نفتی بستر رودخانه نفت‌شهر را با استفاده از سیستم سپتیک تانک جمع‌آوری می‌کند و روزانه به سیستم فرآورش نفت‌شهر انتقال می‌دهد که از جمله چالش‌های طبیعی محیط زیستی این شرکت در سال‌های اخیر وقوع پدیده طبیعی رانش لایه‌های زمین و ایجاد چشمه‌های نفتی‌ در بستر رودخانه فصلی منطقه عملیاتی نفت‌شهر است.

بر این اساس از سال ۸۷ برنامه‌ریزی لازم برای جمع‌آوری نفت موجود این منطقه با استفاده از سپتیک تانک و انتقال روزانه آن به سیستم فرآورش نفت‌شهر در دستور کار قرار گرفته که این امر تعادل اکوسیستم آب رودخانه را به هم زد و باعث تلفاتی در گونه‌های جانوری مانند ماهی‌ها، پرندگان و سایر جانوران شد.

در همین پیوند رییس اداره حفاظت محیط زیست قصرشیرین طی گفت و گو با خبرنگار ایرنا ضمن تایید ترواش مواد نفتی در نقاط مختلف بستر رودخانه گفت: با وجود تذکرهای متعدد به شرکت ملی نفت و پیگیری های سازمان محیط زیست و طرح این موضوع در مرجع قضایی همچنان شاهد وقوع آلودگی رودخانه هستیم و این روند مشکلاتی را در منطقه ایجاد کرده که از آن جمله می‌توان به آلودگی منابع آبی و تهدید آبزیان رودخانه اشاره کرد.

پژمان فتاح‌پور افزود: ورود مواد نفتی به رودخانه نفت شهر باید متوقف شود و با توجه به شدت جریان آب رود، جمع آوری آلودگی نفتی پس از سرایت به رودخانه معمولا با مشکلاتی روبرو هست به نحوی که در فصول بارندگی عملا غیرممکن است.

وی ادامه داد: پیش تر یک سری اقدامات برای مهار آلودگی و ورود مواد نفتی به بستر رودخانه انجام شده اما با توجه به تعدد نقاط تراوش این ترواشات همچنان ادامه دارد و از دیگر سو در فصول بارندگی و طغیان رودخانه، مواد نفتی نمود کمتری پیدا می کند و کنترل آن سخت است اما در فصل تابستان با توجه به کم شدن جریان آب نمود بیشتری دارد.

رییس اداره حفاظت محیط زیست قصرشیرین گفت: در راستای مدیریت مواد نفتی و کنترل آلودگی، استخرهایی به منظور ترسیب و جداسازی مواد نفتی حین بهره‌برداری احداث شده و از روش‌های دیگری مانند بازگرداندن آب های حاوی مواد نفتی به سفره های زیر زمینی از طریق چاه استفاده می شود.

وی اضافه کرد: آلودگی زمین ها به مواد منفجره باقیمانده از زمان جنگ و مرزی بودن منطقه و استقرار تاسیسات صنایع نفتی در برخی موارد باعث محدودیت جابجایی مسیر جریان آب رودخانه به منظور کنترل آلودگی شده اما با این وجود محیط زیست پیگیر حل مشکل است و در این راستا ضمن تشکیل جلسات متعدد و بازدیدهای میدانی، پرونده هایی نیز در مراجع قضایی تشکیل شده اما شرایط خاص منطقه از نظر نفت خیز بودن باعث شده تا همیشه شاهد تراوش مواد نفتی به بستر رودخانه باشیم.

کاهش پسماند و آلایندگی ها منجر به ساخت آینده ای بهتر جهت نسل های بعدی است

مدیرعامل شرکت بهره‌برداری نفت و گاز غرب نیز طی گفت و گو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه محیط زیست سالم، منشاء و بنیان حیات انسان بر روی کره خاکی و پایداری‌اش در گرو حفاظت از آن و حرکت در مسیر توسعه پایدار است، ادامه داد: هر گامی که به سمت کاهش پسماند، استفاده بهینه از منابع و حمایت از تنوع زیستی و کاهش آلایندگی بر می‌داریم، می‌تواند به ساخت آینده‌ای بهتر برای نسل‌های آینده کمک کند.

محمود نصیری افزود: توجه به مقوله‌ محیط زیست و اهمیت آن در زندگی امروز نسل بشر موضوعی مهم و آشکار است و صیانت از آن وظیفه همه است.

وی اظهار کرد: در همین راستا شرکت بهره برداری نفت و گاز غرب در جهت حفظ محیط زیست در منطقه عملیاتی نفت شهر راه‌اندازی سیستم جمع‌آوری و تزریق پساب صنعتی جهت جلوگیری از ورود پساب تولید به منابع سطحی را فعال کرد که با اجرای این پروژه عملا هیچ گونه پساب صنعتی در محیط رها سازی نشده و مجدد به مخازن زیرزمینی نفت تزریق می شود.

مدیرعامل شرکت بهره‌برداری نفت و گاز غرب افزود: تامین تجهیزات مقابله با آلودگی‌های نفتی شامل انواع بوم‌های جاذب و فلوتینگ، پدهای جاذب نفتی، اسکیمر، مواد بیولوژیکی نفت خوار OSE برای جلوگیری از انتشار نفت های خروجی از گسل های موجود در نفت شهر در فصول بارانی و جمع آوری نفت های خروجی از گسل های نفتی موجود در منطقه نفت شهر با استفاده از سپتیک تانک جهت بازگردانی منابع ملی به چرخه تولید و جلوگیری از انتشار آلودگی، راه اندازی سیستم تصفیه پساب بهداشتی جهت تصفیه فاضلاب تولیدی و آبیاری فضای سبز مناطق عملیاتی از دیگر اقدامات انجام شده برای حفاظت از محیط زیست است.

او دیگر اقدام‌های انجام شده را شامل اجرای عملیات پاکسازی حدود ۶ تن خاک های آلوده به مواد نفتی به روش بیولوژیکی در مناطق عملیاتی نفت شهر، توسعه و نگهداری فضای سبز با اجرای قرارداد نگهداری و راهبری فضای سبز مناطق عملیاتی و کاشت حدود ۲۵۰ اصل نهال گونه‌های بومی و مقاوم به شرایط آب و هوایی به‌ عنوان عامل کاهش‌دهنده آلاینده‌های زیست‌محیطی، انجام طرح یکپارچه مدیریت پسماند و تهیه و استقرار سامانه نرم افزاری مدیریت پسماند شرکت ملی نفت ایران، اجرای طرح های پایش خوداظهاری اندازه گیری آلاینده های فیزیکی و شیمیای بصورت فصلی و دریافت گواهینامه های مرتبط با موضوعات محیط زیستی ISO ۴۵۰۰ ،ISO ۱۴۰۰۱ و استقرار HSE-MS بیان کرد.

وی ادامه داد: همچنین جمع آوری زباله های تجدیدناپذیر زیست محیطی در اطراف نواحی عملیاتی و خارج از فنس توسط کارکنان تمام مناطق جمع آوری می شود و امیدواریم با بهره‌گیری از توان تخصصی موجود در سطح شرکت بهره برداری نفت و گاز غرب در راستای حفظ محیط‌زیست و حرکت به سوی صنعتی سبز گام‌های اساسی برداشته شود.

تلاش خبرنگار ایرنا برای ارتباط با مدیرعامل پالایشگاه نفت کرمانشاه برای اخذ نظر و اقدامات اجتماعی این شرکت و نیز ضرورت حفظ محیط زیست بی نتیجه ماند.

به گزارش ایرنا جمعیت نفت شهر قبل از جنگ تحمیلی به هفت هزار نفر می رسید و زبان مردم این شهر کرُدی است که از طوایف و تیره های کلهر ایوانی، کله پا، زوله، سنجابی، کرندی و باوندپور تشکیل شده اند.

در ۳۱ شهریور سال ۵۹ مزدوران بعثی با هجوم ناجوانمردانه خود نفت شهر را به تصرف در آوردند که با همت و از جان گذشتگی هموطنان باز پس گرفته شد اما متاسفانه جز تل خاکی از آن همه رونق چیزی باقی نماند.

اکنون تنها شماری از نیروهای نظامی و کارکنان شرکت نفت در نفت شهر سکونت دارند و پس از پایان جنگ تحمیلی به دلیل شرایط موجود و حضور نیروهای نظامی و وجود میادین مین، بازگشت مردم به این شهر میسر نشده و کار چندانی نیز برای بازسازی آن صورت نگرفته است.

این منطقه همچنین دارای زمین های کشاورزی بسیاری است که تا چند سال اخیر آلوده به مین و مواد منفجره بود که با اقدام های موثر نیروهای پاکسازی هم اکنون تمام اراضی کشاورزی منطقه از مین و مواد منفجره پاکسازی شده است.

بخش سومار در فاصله ۹۰ کیلومتری شهر قصرشیرین افزون بر ۸۶ کیلومتر مرز با عراق است که این بخش مرزی ۲ شهر سومار و نفت شهر و ۱۳ روستا دارد.