کاشت حلزون، نوای امیدبخش زندگی ناشنوایان

به گزارش خبرنگار ایرنا، پیرمرد سمعکش را در آورد، چند ضربه به آن زد و دوباره روی گوشش قرار داد، فایده ای نداشت این را از تمرکز چشم‌هایش بر لبانم فهمیدم، سعی کردم با فریاد زدن بر سرش لطفی به او کرده باشم؛ آدرسی که می خواست در همین حوالی بود، اما نه من توان بازگو کردن آن را داشتم و نه او توان شنید فریاد من را.

هفته اول مهر ماه علاوه بر شروع مدارس مناسبت دیگری نیز دارد که گاها تحت شعاع آغاز سال تحصیلی قرار می گیرد و آن نیز روز جهانی ناشنوایان است، چالشی که مبتلایان به آن را برای برقراری ارتباط با سایر جامعه با مشکلات عدیده روبه رو می‌سازد.

در گذشته اختلال شنوایی سبب می شد تا فرد در تکلم و گفتار نیز با مشکل روبرو باشد، چون هنگامی که کلمه‌ای به درستی شنیده نشود، ادا کردن آن نیز دشوار خواهد بود، در همین راستا نخستین علاج بشریت برای این عارضه زبان اشاره بود تا ناشنوایان بتوانند از طریق اشکالی که با دستان و انگشتان خود به وجود می آورند، مفهومی را منتقل کنند.

امروزه با توجه به پیشرفت علم و فناوری این معضلات تا حد زیادی برطرف شده و افراد ناشنوا و کم شنوا می توانند با سهولت بهتری با جامعه ارتباط برقرار کنند.

وجود تکنولوژی‌های نوین و وسایل کمک شنیداری همچون سمعک و کاشت حلزون باعث شده تا پای صدا به دنیای ناشنوایان باز شود، بر همین اساس ناشنوایی دیگر یک معلولیت به شمار نمی رود، بلکه محدودیتی است که با انجام فرآیند و آموزش‌های خاص برطرف خواهد شد.

حدود پنج هزار ناشنوا و کم شنوا در قزوین زندگی می کنند

علی دهباشی پور مدیرکل بهزیستی استان قزوین در این رابطه به خبرنگار ایرنا گفت: از سال ۹۰ تا ۱۴۰۲ بهزیستی قزوین به ۱۶۱ مددجو کمک هزینه کاشت حلزون پرداخت کرد و در سال جاری نیز براساس دستورالعمل تا سقف ۱۲۰ میلیون ریال کمک هزینه کاشت حلزون و ۸۰ میلیون ریال کمک هزینه تعمیر آن پرداخت می شود.

این درحالی است که به گفته وی چهار هزار و ۹۹۷ ناشنوا و کم شنوا در استان قزوین زندگی می کنند که ۲ هزار و ۱۲۹ نفر آن‌ها زن و ۲ هزار و ۸۶۸ نفر مرد هستند.

دهباشی پور می گوید: کاشت حلزون شنوایی طبیعی را باز نمی‌گرداند، اما به افراد دارای اختلال شنوایی این امکان را می دهد تا گفتار را به درستی درک کنند، این در حالی است که کاشت حلزون نیز با سمعک تفاوت زیادی داشته و سمعک فقط صداها را تقویت می‌کند، اما کاشت حلزون با تحریک عصب شنوایی مشکل بخش آسیب دیده گوش را تا حد زیادی برطرف می‌سازد.

وی در ادامه تصریح می کند: از آنجایی که شنوایی طبیعی با کاشت حلزون تفاوت دارد، یادگیری و فهم آن نیاز به آموزش و زمان داشته و بهترین دوره برای یادگیری آن از بدو تولد تا سه سالگی است.

به گفته مدیرکل بهزیستی قزوین پیشگیر و کنترل ناشنوایی از بدو تولد از طریق غربالگری شنوایی نوزادان نخستین اقدامی است که توسط نهادهای مربوطه انجام شده و در صورت مشاهد کودکان ناشنوا مراحل کشت حلزون برنامه ریزی می شود.  

اما سوال اینجاست که چرا زنجیره بهبودی کودکان ناشنوا و کم شنوایی پس از کشت حلزون از طریق معرفی به نهادهای دولتی مرتبط همچون آموزش و پرورش استثنایی تکمیل نشده و روند درمان این کودکان برای خانواده ها به کلافی سردرگرم تبدیل می شود.

امکانات رایگان دولتی هست، اما هم افزایی بین دستگاه ها وجود ندارد

رییس آموزش و پرورش استثنایی قزوین با بیان این مطلب که در قزوین مدرسه تخصصی ناشنوایان وجود دارد به خبرنگار ایرنا می گوید: مدرسه دولتی خاتون بابایی به صورت تخصصی به کودکان زیر ۶ سال ناشنوا و کم شنوا خدمات آموزشی و تربیتی ارایه می کند، اما متاسفانه در استان ناشناخته باقی مانده و خیلی از خانواده های دارای فرزند ناشنوا و کم شنوا آشنایی لازم را با این مرکز ندارند.

رقیه حسن پور ادامه می دهد: خانواده های قزوینی که فرزندانشان با اختلال شنوایی رو به رو بوده و اقدام به کاشت حلزون می کنند، می توانند با ثبت نام فرزندان خود در این مدرسه دولتی آموزش‌های لازم را برای ورود کودکان به دبستان عادی دریافت کنند.

وی خاطرنشان می کند: متاسفانه علی‌رغم فعالیت این مرکز دولتی خانواده های دارای فرزند ناشنوا از طریق مراجعه مربوطه به مدرسه تخصصی خاتون بابایی معرفی نمی شوند، در حالی که این مرکز جزو نخستین مدارس تخصصی در حوزه آموزش به ناشنوایان و کم شنوایان بوده و بسیاری از مدارس کشور از جمله تهران با الگو برداری از این مدرسه تاسیس شده‌اند.

رییس آموزش و پرورش استثنایی قزوین با بیان این نکته که متاسفانه پیش از این همکاری و هم‌افزایی خوبی بین مدارس استثنایی و بهزیستی قزوین وجود نداشت، تاکید می کند: به منظور معرفی مدرسه تخصصی ناشنوایان به جامع هدف نشست‌های متعددی با سازمان بهزیستی قزوین برگزار شده تا خانواده‌های دارای فرزند معلول به ویژه آسیب شنوایی از بدو تولد به مراکز ما معرفی شده و آمار کودکان ناشنوا در نوبت خدمات بهزیستی نیز جهت دریافت خدمات از طریق مراکز ما ارایه شود.

وی ادامه می‌دهد: با این اوصاف نشست‌هایی نیز جهت هم افزایی و هم‌پوشانی بهتر خدمات با معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی جهت شناسایی متولدین با اختلالات شنوایی برگزار شده است.

حسن پور خاطرنشان می کند: مدرسه خاتون بابایی پنج کلاس داشته و پنج معلم و مربی از جمله گفتار درمان، شنوایی شناسی، کارشناس بهداشت و مشاوره امسال به ۳۰ کودک ناشنوا و کم شنوا و همچنین خانواده های آنها خدمات ارایه می کنند.

این مسوول یادآور شد: آموزش نحوه صحیح رفتار خانواده با کودکان ناشنوای زیر چهار سال که از سمعک استفاده می کنند و یا کاشت حلزون انجام داده اند از خدمات محوری و پایه این مدرسه محسوب شده و مشاوره به اعضای خانواده در طول سال تحصیلی نیز انجام می شود.

سن طلایی زبان آموزی در ناشنوایان زیر ۶ سال است

لیلا میرزایی، مدیر مدرسه خاتون بابایی قزوین واقع در مینودر درباره فعالیت‌های این مدرسه تخصصی به خبرنگار ایرنا می گوید: مرکز خاتون بابایی مختص کودکان با آسیب شنوایی زیر ۶ سال بوده و خانواده های دارای فرزند ناشنوا و کم شنوا می توانند فرزندان خود را از بدو تولد تا ۶ سالگی برای دریافت خدمات آموزشی به این مدرسه بیاورند تا برای ورود به مقطع ابتدایی و تحصیل در مدارس عادی آموزش ببینند.

وی ادامه می دهد: از ۱۱ کودکی که در سال گذشته از طریق آموزش‌های این مرکز برای ورود به مدرسه آماده شدند ۹ دانش آموز به مدارس عادی رفته و فقط آن دانش آموزانی که معلولیت‌های ثانویه همچون معلولیت ذهنی یا جسمی شدید دارند، در مدارس استثنایی باقی می مانند.

میرزایی خاطرنشان می کند: یکی از خدمات ویژه و منحصر به‌ فرد که توسط مدرسه خاتون بابایی ارایه می شود، ایجاد یکپارچگی حسی در بین کودکان ناشنوا و کم شنوا است، کودکانی که در بحث شنوایی مشکل دارند به طور عمده در تعادل نیز با مشکل روبه رو هستند و این ۲ مقوله با هم ارتباط مستقیم دارد، بنابراین در این مدرسه سعی شده با طراحی کلاس‌های بازی حس تعادل، حس عمقی و حس پایه در کودکان تقویت شده و در کنار آموزش‌های گفتار درمانی و شنوایی سنجی یکپارچگی حسی نیز به بالاترین سطح برسد.

وی با تاکید به این نکته که مدرسه خاتون بابایی دولتی بوده و هیچ هزینه‌ای دریافت نمی‌کند، تصریح می‌کند: مراکز خصوصی برای هر جلسه گفتار درمانی سه میلیون ریال و برای هر کلاس های آموزشی با اطفال ناشنوا دارای کاشت حلزون یک میلیون ۵۰۰ هزار ریال دریافت می کنند که این مهم ممکن است از توان بسیاری از خانواده ها خارج بوده و باعث بازماندگان تحصیلی کودکان ناشنوا و کم شنوا شود، کودکان ناشنوا که از سمعک یا حلزون استفاده می کنند از نظر گفتار از سایر کودکان عقب تر هستند و تا آموزش های خاص نبینند نمی توانند در مدارس عادی پا به پای آنها تحصیل کنند.

رهاورد:

ساختار مراکز دولتی برای ارایه خدمات به جامعه افراد دارای معلولیت با وجود مسوولان متعدد در این حوزه و دستگاه ها عریض و طویل‌شان تنها زمانی کارایی لازم را پیدا می کند که بجای موازی کاری و اتلاف انرژی برای اجرای اقدامات صرفا گزارش عملکردی و بیلان کاری به هم افزایی و پوشش فعالیت های یکدیگر بپردازند و شاید بخشی از تحقق شعار و هدف دولت چهاردهم برای ایجاد وفاق ملی را باید در هم افزایی و هم‌پوشانی مسوولان برای ارایه خدمات مناسب به جامعه جست و جو کرد.