تکرار سوگواره زمستان یورت در طبس، غم تمام‌نشدنی کان‌کاران بی‌پناه

به گزارش ایرنا، سیزدهم اردیبهشت سال ۱۳۹۶ در یکی از تونل‌های کان زمستان یورت استان گلستان انفجاری رخ داد که بر اثر آن و بسته شدن راه خروجی ۴۳ کان‌کار (معدنچی) مظلومانه جان باختند و فریاد دادخواهی آنان پشت خروارها سنگ خاموش شد.

خبر انفجار زمستان یورت آزادشهر با گذشت چند سال، هنوز از حافظه مردم این استان شمالی پاک نشده و شنیدن نام این کان، کوهی از مصیبت و اندوه را در یاد آن ها زنده می کند.

به دنبال این حادثه سه روز عزای عمومی در این استان اعلام شد و علاوه بر آن، صدور پیام تسلیت رهبر معظم انقلاب همراه با دستور بررسی علت حادثه و رسیدگی به امور کارگران و خانواده‌های جانباختگان، موجب آرامش خاطر خانواده جان باختگان و تسریع در روند حل مشکلات آنان شد.

در آن زمان دادگستری گلستان، کارفرمای این کان را به‌دلیل کافی نبودن سیستم تهویه مناسب، نبود مسیرهای کمکی برای کمک به تهویه تونل، ارائه ندادن آموزش‌های لازم به کارگران و مجهز نبودن لوکوموتیوها به تجهیزات رادیاتور اگزوز و نبود تشکیلات امداد و نجات و مدیریت بحران در کان صددرصد مقصر شناخت و این حادثه تلخ بار دیگر توجه به ایمنی معادن و تامین امکانات و تجهیزات به‌روز را سر زبان‌ها انداخت.

اما در چند روز گذشته حادثه تلخ دیگری در یکی از کان‌های کشور و در استان خراسان جنوبی اتفاق افتاد و ابعاد حادثه آنقدر سنگین بوده که باورش برای گلستانی‌ها که حادثه زمستان یورت آزادشهر را تجربه کردند بسیار تلخ و یادآور اردیبهشت سال ۱۳۹۶ است.

در حادثه کان طبس که در پی تصاعد آنی گاز متان در محل یکی از تونل‌های کان اتفاق افتاد تاکنون ۳۸ نفر جان باختند و همچنان ۱۱ نفر دیگر در بلوک C محبوس هستند و براساس آخرین آمارها از زبان مدیرکل صنعت، معدن و تجارت گلستان تاکنون پنج کارگر گلستانی در این حادثه آسمانی شدند.

حادثه تلخ کان طبس که عنوان «بزرگترین و مرگبارترین حادثه کانی ایران در سه دهه گذشته» را از آنِ خود کرده و رکورد معدن یورت آزادشهر گلستان با ۴۳ جان‌باخته را شکسته بهانه‌ای شد تا آخرین وضعیت زمستان یورت آزادشهر و ایمنی معادن استان را از زبان مسوولان جویا شویم.

معاون امور معادن و صنایع معادنی اداره کل صنعت، معدن و تجارت گلستان در این باره اظهار کرد: ۱۶ کان زغال سنگ در استان وجود دارد که از این تعداد ۱۴ کان فعال است و ۲ کان دیگر به‌زودی فعال می‌شود.

رضا حسنی‌نسب به ایمنی کان‌های گلستان اشاره کرد و افزود: روند ایمنی کان‌های استان خوب است و بازدیدهای نظارتی همواره در حال انجام است.

وی با بیان اینکه بازدیدهای نظارتی مشترک از کان‌ها با همراهی اداره‌کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی گلستان به طور مستمر انجام می‌شود، تصریح کرد: در صورت مشاهده هر گونه مشکل در بازدیدهای نظارتی، اقدام به تعطیلی کان می‌کنیم تا مشکلات موجود حل شود.

معاون امور معادن و صنایع معادنی اداره کل صنعت، معدن و تجارت گلستان تاکید کرد: گرچه ایمنی کان استان گلستان مطلوب است اما حادثه خبر نمی‌کند، در کان طبس نیز خروج و تصاعد آنی گاز چنین حادثه‌ تلخی را رقم زد که در صورت بروز چنین اتفاقی، امکان جلوگیری از حادثه وجود ندارد.

حسنی‌نسب گفت: حادثه زمستان یورت آزادشهر ماجرای خاص خود را داشت و بهره‌بردار با اطلاع از شیوه اشتباه در برداشت کان ، باز هم به کار خود ادامه داد که چنین اتفاق تلخی را رقم زده بود.

کان زغال سنگ زمستان یورت آزادشهر بخشی از کان زغال سنگ البرز شرقی به شمار می‌رود که تا قبل از زمان وقوع حادثه انفجار، سالانه ۱۰۰ هزار تن سنگ خام «کُک‌شو» از آن استخراج می‌شد و نیاز بخشی از صنایع فولاد کشور و کوره‌های آجرپزی را تامین می‌کرد.

به گفته وی؛ کان زغال سنگ زمستان‌یورت آزادشهر با ۳۷۰ نیرو و با ظرفیت تولید حدود ۵۰ هزار تن فعالیت می‌کند.

معاون امور معادن و صنایع معادنی اداره کل صنعت، معدن و تجارت گلستان میزان تولید کان استان گلستان با احتساب کان شن و ماسه را سه میلیون و ۵۰۰ هزار تن اعلام کرد و افزود: ۲ هزار نفر در کان‌های استان گلستان مشغول کار هستند.

حسنی‌نسب همچنین از وجود ۱۶ کان زغال سنگ با ظرفیت تولید ۵۰۰ هزار تن در استان گلستان خبر داد.

وی به ایمنی کان‌های زغال سنگ استان گلستان اشاره کرد و توضیح داد: وضعیت ایمنی کان‌های زغال سنگ گلستان خوب است اما کان‌های زغال سنگ کشور با معضل فرسودگی ماشین‌آلات دست و پنجه نرم می‌کند و این مساله، یک حقیقت تلخ در کشور است.

معاون روابط کار اداره‌کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی گلستان در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: نظارت‌های لازم در خصوص نظارت موارد ایمنی در محیط کار کان توسط بازرسان اداره‌کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی و صنعت، معدن و تجارت به صورت مشترک انجام می‌شود.

موسی بی‌باک با بیان اینکه افزون‌بر نظارت‌های دوره‌ای، نظارت‌ها و بازدیدهای هدف‌دار با مشارکت متولیان ایمنی و بهداشت در تمامی کارگاه‌های پرخطر از جمله کان‌ها انجام می‌شود، تصریح کرد: در حال حاضر حدود ۲ هزار نفر نیروی کار در کان‌های استان گلستان شاغل هستند.

وی با تاکید بر اینکه از لحاظ رسیدگی به موضوعات سخت و زیان‌آور بودن شغل کان‌کاران استان گلستان مشکلی وجود ندارد، یادآور شد: در حال حال حاضر کان‌کاران گلستانی جزو گروه ب شغل‌های سخت و زیان‌آور قرار می‌گیرند و صفت سخت و زیان‌آور در استخراج کان از آنان سلب نمی‌شود.

معاون روابط کار اداره‌کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی گلستان با بیان اینکه بیمه کان‌کاران به طور کامل پرداخت می‌شود، تصریح کرد: همچنین نظارت‌های لازم در خصوص پرداخت حقوق و مزایا توسط پیمانکاران و کارفرمایان کان‌های انجام می‌شود.

بی‌باک تاکید کرد: در دو سال اخیر که نظارت‌های ما از کان‌ها به صورت مستمر و هدف‌دار انجام می‌شود هیچ حادثه ناشی از کار و منجر به فوت در کان استان گلستان رخ نداده و از این پس نیز تلاش ما تشدید و تقویت نظارت‌ها است تا شاهد بروز هیچ گونه حادثه‌ای در کان‌های استان نباشیم.

معاون روابط کار اداره‌کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی گلستان با بیان اینکه حق و حقوق جانباختگان کان زمستان یورت آزادشهر در همان زمان به طور کامل پرداخت شده و در این خصوص مشکلی وجود ندارد، تصریح کرد: در حال حاضر کارگران کان‌های گلستان هیچ حقوق معوقه‌ای ندارند.

بی‌باک رعایت‌نکردن ایمنی در کارگاه‌ها را خط قرمز اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی دانست و تاکید کرد: در این زمینه با کسی تعارف نداریم و در صورت مشاهده تخلف، بدون چشم‌پوشی برخورد قانونی خواهد شد.

وی متذکر شد: اگر در کارگاهی احساس کنیم محیط کار برای کارگران ناامن است با ادامه فعالیت آن جلوگیری می‌کنیم و اعمال ماده ۱۰۵ قانون و پلمب در انتظار این کارگاه‌ها خواهد بود.

معاون روابط کار اداره‌کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی گلستان با تاکید بر اینکه صیانت از نیروی کار، نظارت بر حُسن اجرای قانون کار و رعایت موارد ایمنی و بهداشتی از وظایف اداره‌کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی است، گفت: هفته گذشته یک کان آزادشهر که ایمنی لازم را نداشت تعطیل شده تا پس از رفع موارد ناایمن مجدد به چرخه تولید بازگردد.

با این وجود گویا حادثه تلخ طبس، بار دیگر زنگ خطر را برای مسوولان استان گلستان که روزی نظاره‌گر حادثه معدن یورت آزادشهر و جان باختن ۴۳ کان‌کار بودند به صدا در آورده و تقویت و تشدید نظارت‌ بر روند کار کان‌های استان و بررسی وضعیت ایمنی کارگران کان بیش از پیش در دستور کار دستگاه‌های مرتبط قرار گرفته است.

بنا بر اعلام صنعت، معدن و تجارت گلستان در هفته گذشته ۲ کان گلستان برای حفظ جان کارگران تعطیل شد تا مباحث امنیتی کارگاه‌ها بررسی و پس از رفع نقص دوباره به چرخه تولید بازگردد که این موضوع نشان می‌دهد اگر نظارت کافی بر کان‌های استان نباشد وقوع حادثه دور از انتظار نیست.

سیدنجیب حسینی تعداد کارگران گلستانی شاغل در معادن خراسان جنوبی را ۷۰۰ نفر اعلام کرد و گفت: به عنوان نماینده مردم شرق گلستان تلاشم رفع مشکلات کان تخت شهرستان مینودشت است تا کان‌کاران گلستانی به دور از خانواده مجبور به اشتغال در کان‌ استان‌های دیگر نباشند.

به گزارش ایرنا، کان زمستان یورت در منطقه‌ای به همین نام واقع در ۲۵ کیلومتری جنوب شرق شهر آزادشهر قرار دارد.