به گزارش خبرنگار ایرنا، خشکسالی و تازیانه بی‌آبی بر پیکر تنومند هرمزگان نزدیک به سه دهه رسیده است؛ متوسط بارندگی بلندمدت استان هرمزگان ۱۸.۴ میلی مترمکعب است که در سال گذشته بیشتر این حجم از بارندگی در جزایر یا مناطقی از استان بوده که سد و منبع ذخیره‌سازی آب وجود ندارد؛ این امر به خودی خود، موضوع دسترسی به منابع آب شیرین را سخت‌تر کرده است و مردمان این دیار با چشمان دوخته به آسمان، منتظر بارش رحمت الهی هستند.
همانطور که همگی می‌دانیم؛آب رابطه‌ای مستقیم با نزولات جوی و بارش‌ها دارد که طبق پیش‌بینی‌های هواشناسی وضعیت بارش‌ها در فصل پاییز و زمستان امسال در استان هرمزگان به هیچ وجه امیدوار کننده نیست و براساس اعلام کارشناسان شرکت آبفا و آب منطقه‌ای هرمزگان، حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد گستره استان به‌دلیل شرایط زمین شناسی و جغرافیایی، چه بارندگی داشته باشد و چه نداشته باشد، چیزی به اسم آب زیرزمینی، سطحی و شیرین وجود ندارد.
حدود ۴۰ تا ۵۰ گستره هرمزگان به‌دلیل شرایط شرایط جغرافیایی، چه بارندگی داشته باشد و چه نداشته باشد، چیزی به اسم آب زیرزمینی، سطحی و شیرین وجود ندارد.از شهر بندرعباس گرفته تا مناطق غرب و شرق هرمزگان و تمامی جزایر از جمله قشم به علت اینکه در بالادست این مناطق، گنبدهای نمکی وجود دارد؛ بنابراین بارش‌هایی که از بستر این گنبدها می‌گذرد، پایین دست آن آب شور است.
وضعیت نامطلوب بارش‌های سال‌های اخیر و پاییز امسال موجب کاهش شدید حجم آب سدهای مهم و بزرگ هرمزگان شده؛ به‌طوری که هم اکنون ۸۵ درصد حجم کلی سدها خالی بوده و تنها ۱۵ درصد از حجم مُرده و غیرقابل برداشت آن باقی‌مانده و به اصطلاح «کف گیر به ته دیگ خورده است».
چشمان دوخته به آسمان
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای هرمزگان در این راستا گفت: طبق پیش‌بینی‌های هواشناسی وضعیت بارش‌ها در پاییز و زمستان امسال در استان به هیچ وجه امیدوار کننده نیست و در بهترین شرایط با منابع فعلی آب می‌توانیم تا پایان سال‌جاری از منابع آب سطحی برداشت داشته باشیم.
سد استقلال میناب با ۲۴۰ میلیون مترمکعب هم اکنون ۱۹ درصد، سرنی میناب با ۶۱ میلیون مترمکعب ۸.۷ درصد و شمیل و نیان بندرعباس با ۹۸ میلیون مترمکعب ۱۵ درصد ذخیره آب دارند.جمشید عیدانی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، با اشاره به اینکه سال گذشته متوسط بارندگی بلندمدت استان ۱۸.۴ میلی‌مترمکعب بوده است، اظهار کرد: وضعیت نامطلوب بارش‌ها در سال‌های اخیر و پاییز امسال سبب کاهش شدید حجم آب سدهای مهم و بزرگ استان از جمله سد استقلال و سرنی میناب و شمیل و نیان بندرعباس شده است؛ به‌طوری که در حال حاضر سدهای استان تنها ۱۵ درصد ذخیره آب دارند که آن هم پایین‌تر از دریچه‌های تخلیه بوده و مورد استفاده نیست.
وی بیان کرد: سد استقلال میناب با ۲۴۰ میلیون مترمکعب هم اکنون ۱۹ درصد، سرنی میناب با ۶۱ میلیون مترمکعب ۸.۷ درصد و شمیل و نیان بندرعباس با ۹۸ میلیون مترمکعب ۱۵ درصد ذخیره آب دارند و همچنان منتظر باران‌های سیلابی برای ورود به سدهای این استان هستیم.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای هرمزگان یادآور شد: سد جگین جاسک با ۲۱۰ میلیون مترمکعب درحال حاضر ۱۷۴ درصد ذخیره آب دارد و مناسب است.
عیدانی گفت: بر همین مبنا برای تامین آب مورد نیاز استان نشست‌های زیادی برگزار شده است و با پیگیری‌های صورت‌گرفته و تزریق اعتبارات توانستیم آب را از سایر منابع تامین کنیم و استان را از چالش جدی در تابستان عبور دادیم.
وی با اشاره به بهره‌برداری از طرح‌های مختلف در حوزه آب منطقه‌ای اظهار کرد: طرح‌های آبی زیاد اما منابع مالی محدود است و در سال گذشته با تزریق سه‌هزار و ۴۲۰ میلیارد ریال اعتبار موفق شدیم طرح‌های بر زمین‌مانده را به پایان برسانیم.
خروج ۷۳۲ حلقه چاه غیرمجاز از مدار مصرف
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای هرمزگان با اشاره به وجود ۱۹ هزار حلقه چاه آب در استان گفت: از این تعداد سه هزار و ۵۰۰ حلقه چاه غیرمجاز بوده که از سال ۱۳۸۵ تاکنون ۷۳۲ حلقه چاه باهدف تعادل بخشی به منابع آبی استان از مدار مصرف خارج شده است؛ ۱۳۸ حلقه از این چاه‌ها طی سال گذشته و امسال مسدود شده که این برنامه در نیمه دوم سال آبی با سرعت بیشتری دنبال می‌شود.
عیدانی با اشاره به تعامل و همکاری سازنده دستگاه قضایی استان با این شرکت اظهار کرد: چاه‌های غیرمجاز با برداشت‌های بی‌رویه خساراتی را به منابع آب زیرزمینی استان وارد کرده بودند که در راستای اجرای طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی در شهرستان‌های مختلف پُر و مسلوب المنفعه شدند.
وی ادامه داد: همچنین سه هزار و ۵۰۰ حلقه چاه دیگر نیز بدون پروانه بهره‌برداری است که امکان صدور مجوز و صدور پروانه برای یکهزار و ۵۴۰ حلقه آن وجود دارد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای هرمزگان گفت: به‌منظور مدیریت و کنترل میزان بهره‌برداری از چاه‌های دارای پروانه بهره‌برداری، تاکنون بر روی نیمی از این چاه‌های مجاز موجود معادل ۱۰ هزار حلقه چاه، کنتور هوشمند توسط امورهای منابع آب نصب شد تاکنون بر روی نیمی از این چاه‌های مجاز موجود معادل ۱۰ هزار حلقه چاه، کنتور هوشمند توسط امورهای منابع آب نصب شد؛ سال گذشته ۷۴۴ حلقه و امسال نیز ۱۸۸ حلقه چاه مجاز در استان دارای کنتور حجمی هوشمند شدند.
وی اضافه کرد: باتوجه به وضعیت بحرانی کاهش سطح آب زیرزمینی و برداشت‌های بی‌رویه و بدون برنامه از آبخوان‌ها و همچنین به‌منظور امکان مدیریت منابع آب و کنترل میزان بهره‌برداری از چاه‌های پروانه‌دار و کمک به تعادل بخشی منابع آب‌های زیرزمینی دشت‌ها، ضروری است همه چاه‌های پروانه‌دار به کنتور حجمی و هوشمند مجهز شوند.
این مقام مسئول با اشاره به اینکه از ابتدای امسال تاکنون ۲۱ میلیون مترمکعب آب برای کشاورزی در استان مصرف شده است از ابتدای امسال تاکنون ۲۱ میلیون مترمکعب آب برای کشاورزی در استان مصرف شده است، گفت: از این میزان حدود ۶ میلیون مترمکعب آب برای کشاورزی شبکه میناب و ۱۵ میلیون مترمکعب نیز برای باغات میناب اختصاص یافته است.
عیدانی یادآور شد: در حال حاضر در استان هرمزگان ۷۴ دشت آبی وجود دارد که به دلیل کاهش شدید سطح آب زیرزمینی، از این تعداد دشت موجود در استان، ۵۶ دشت همچنان به عنوان دشت‌های ممنوعه و ممنوعه بحرانی معرفی شده‌اند.
مدیرعامل آب منطقه‌ای هرمزگان از مردم استان خواست در صورت مشاهده هرگونه حفاری غیرمجاز با هدف حفاظت از منابع آبی موضوع را از طریق سامانه ۱۸۱۱ گزارش دهند، ادامه داد: در راستای اجرای قانون توزیع عادلانه آب، برخورد با متخلفان در دستورکار قرار گرفت و شرکت آب منطقه‌ای برابر قانون با هرگونه حفاری و بهره‌برداری غیرمجاز در دشت‌های استان به طور جدی برخورد می‌کند.
شرایط سدها بحرانی است؛ ضرورت مجوز خرید تضمینی آب برای شهر بندرعباس
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب هرمزگان نیز با اشاره به اینکه وضعیت سدهای استقلال، شمیل و نیان هم اکنون بحرانی است، گفت: با توجه به تداوم وضعیت خشکسالی و کم بارشی، ضروری است اقدام لازم برای صدور مجوز خرید تضمینی حداقل به میزان ۳۵ هزار مترمکعب آب از طریق احداث آب‌شیرین‌کن برای شهر بندرعباس انجام شود تا تابستان آینده با چالش مواجه نشویم.
عبدالحمید حمزه‌پور با اشاره به اینکه ۵۰ درصد گستره هرمزگان از شرق گرفته تا غرب و جزایر استان به دلیل شرایط جغرافیایی و گنبدهای نمکی، آب زیرزمینی، سطحی و شیرین ندارد، بیان کرد: این درحالی است که هرمزگان بیش از ۹ ماه از سال با گرمای بیش از حد هوا مواجه است هرمزگان بیش از ۹ ماه از سال با گرمای بیش از حد هوا مواجه است و در فصل گرما نیز مصرف آب بیش از ۷۰ تا ۸۰ درصد به خاطر تعریق و نیاز آبی که مردم دارند، افزایش پیدا می‌کند.
وی بیان کرد: بنابراین در استانی همچون هرمزگان با گستردگی و جمعیت زیادی که در روستاهای آن پراکنده است و بیش از یکهزار و ۸۰۰ روستا، کار ما را در حوزه زیرساختی همچون تامین آب دشوار کرده است.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب هرمزگان یادآور شد: با همه این تفاسیر، بعد از پیروزی انقلاب، توجه و اقدامات بسیار بزرگ و شایان توجهی در بخش زیرساختی حوزه آب استان هرمزگان انجام شده است.
حمزه‌پور ادامه داد: هرمزگان جزو استان‌های کم بارش در کشور با میانگین بارندگی سالانه (در سال‌های پربارش حدود ۱۸۰ میلیمتر و کم بارش کمتر از ۱۰۰ میلیمتر) است که حدود ۲ سوم میانگین کشوری را تشکیل می‌دهد؛ میانگین سالانه بارش‌های دنیا بیش از ۸۵۰ میلیمتر است اما با توجه شرایط اقلیمی و گرم و خشک ایران، میزان بارندگی حدود ۲۴۰ تا ۲۵۰ میلیمتر کمتر از یک سوم میانگین جهانی است و این خود به خود، موضوع دسترسی به تامین آب و موضوع آب شیرین و قابل آشامیدنی برای مردم را سخت می‌کند.
به گفته وی، با وجود کاهش بارش‌ها در سال آبی جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل در استان، با برنامه‌ریزی و انجام مجموعه اقدامات کوتاه مدت و تحققِ بخشی از اقدامات میان مدت و بلند مدت، مشکلات کم آبی و تنش‌های آبی در تابستان امسال به حداقل رسیده است و تا پایان سال گذشته ۲۰۱ روستا و ۶ شهر این استان آبرسانی و از تنش آبی خارج شد.
این مقام مسئول یادآور شد: امسال نیز در راستای پیشبرد طرح‌های جهاد آبرسانی و محرومیت زدایی از روستاهای دارای تنش آبی، عملیات آبرسانی به هفت شهر و ۱۳۶ روستای استان هدف‌گذاری شده است.
انجام برنامه‌ریزی برای کنترل و پایش منابع آبی
این درحالی است که رییس حوضه آبریز رودخانه زهره - جراحی و حوضه‌های جنوبی کشور نیز در اواخر تابستان امسال در نشستی که با مدیران شرکت‌های آب منطقه‌ای و آبفای هرمزگان داشت، اظهار کرده است: برنامه‌ریزی برای کنترل و پایش منابع آبی در استان هرمزگان با هدف تامین مناسب آب مورد نیاز در بخش‌های آشامیدنی و کشاورزی انجام شده است.
مهرزاد احسانی درباره وضعیت بارش‌ها در مناطق جنوبی بیان کرده است: امسال بارش‌ها در بخش‌هایی از استان هرمزگان در شرایط مطلوبی نبوده است به همین سبب ورودی چندانی به سد استقلال میناب نداشته‌ایم؛ سد «استقلال» تامین‌کننده بخشی از آب آشامیدنی شهرستان بندرعباس است و تقریبا ۶۰ درصد منابع آب آشامیدنی این استان از سد «استقلال» و چاه‌های «شمیل» و «نیان» تامین می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: شرکت‌های آب منطقه‌ای و آبفای هرمزگان به‌منظور مدیریت مناسب و بدون تنش آبی با یکدیگر همکاری و هماهنگی می‌کنند تا مردم به‌صورت پایدار به منابع آب دسترسی داشته باشند و دغدغه‌ای از بابت کمبود آب احساس نکنند.
برنامه‌ریزی دقیقی تهیه شده تا با وجود همه کمبودهای بارشی در هرمزگان در چهارچوب برنامه انجام شده، کمبود آبی تا پایان سال‌جاری نداشته باشیم.احسانی گفت: برنامه‌ریزی دقیقی شده است تا با وجود همه کمبودهای بارشیِ استان، کمبود آبی تا پایان سال جاری نداشته باشیم و همه جزئیات لازم در برنامه بررسی و راهکارهای کنترلی نیز برای کاهش مصرف در استان هرمزگان پیش‌بینی شده است.
وی در خصوص منابع آب کشاورزی در این استان نیز گفت: برای منابع آب کشاورزی منطقه تصمیم‌های لازم اتخاذ شده است، ازآنجایی‌که عمده باغ‌های استان در شهرستان میناب قرار دارد به باغداران استان ابلاغ شده است که در سال جاری برای زراعت، امکان تامین آب وجود ندارد و باغ باید از تعداد زیادی چاه که از قبل در شبکه حفاری شده یا وجود داشته است یا تجهیز و آماده شده است، آبیاری شوند و با تخلیه چاه‌ها داخل شبکه آبیاری، آب موردنیاز باغ را تامین می‌کنیم.
درحال حاضر سالانه ۲۵۰ میلیون مترمکعب از منابع مختلف برای تامین آب آشامیدنی مردم هرمزگان تولید، انتقال و توزیع می‌شود؛ از این میزان ۴۰ درصد از طریق چاه‌ها، ۳۵ درصد از طریق آب شیرین‌کن‌ها و ۲۵ درصد نیز از محل منابع سدها و بخشی از چشمه‌ها است؛ هرمزگان با ۱۴ شهرستان و ۱۴ جزیره در خلیج همیشه فارس، بیش از ۲ میلیون نفر جمعیت دارد و از آن به عنوان پایتخت اقتصادی و دروزاه پیشرفت ایران یاد می‌شود.
نظر شما