سایه سنگین تایوان بر بهبود روابط نظامی پکن-واشنگتن

به گزارش روز چهارشنبه ایرنا، برای درک این شرایط کافی است خبر شبکه سی‌ان‌ان مبنی بر اینکه لوید آستین وزیر دفاع آمریکا در نشست وزرای دفاع آسه‌آن در لائوس به دنبال دیدار با دونگ جون همتای چینی خود به منظور حفظ خطوط ارتباطی نظامی بین واشنگتن و پکن بود را مروری داشته باشیم؛ درخواستی که با دست رد پکن مواجه شد.

این شبکه خبری به نقل از یک مقام دفاعی ارشد که همراه با آستین به لائوس سفر کرده است، اعلام کرد که چین با اشاره به اقدام اخیر آمریکا در فروش سلاح به تایوان، پیشنهاد دیدار ایالات متحده را نپذیرفته است.

لازم به یادآوری است که سه هفته پیش، آمریکا یک کمک تسلیحاتی ۲ میلیارد دلاری را به تایوان تصویب کرد که برای اولین بار تامین موشک‌های زمین به هوا به این جزیره خودگردان را شامل می شد. چین بی درنگ از فروش این بسته تسلیحاتی انتقاد کرد و متعهد شد که اقدام‌های متقابل قاطعانه برای دفاع از حاکمیت خود انجام دهد.

نپذیرفتن پیشنهاد دیدار با وزیر دفاع آمریکا از سوی چین در حالی است که چند روز قبل جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا برای آخرین بار با شی جین‌پینگ همتای چینی خود در پرو دیدار کرد؛ دیداری که به گفته جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، هچند صریح و سازنده بود اما بایدن به عنوان پل ارتباطی بین دولت چین و دولت آینده ترامپ عمل نخواهد کرد.

در همین پیوند لازم به یادآوری است که چین اغلب از لغو جلسات و خطوط ارتباطی به عنوان راهی برای ابراز نارضایتی از آمریکا استفاده کرده است. پس از سفر نانسی پلوسی، رئیس سابق مجلس نمایندگان آمریکا به تایوان در سال ۲۰۲۲، پکن تعدادی از خطوط ارتباطی خود را با واشنگتن از جمله در مورد مسائل نظامی و آب و هوایی قطع کرد. رد دیدار با وزیر آمریکایی از سوی وزیر دفاع چین نیز پس از بهبود ظاهری در ارتباطات نظامی صورت گرفته است.

تحلیلگران در تبیین راهبرد سیاست خارجی آمریکا که همواره به تنش‌های نظامی در جهان دامن زده است، به بودجه ۸۲۴ میلیارد دلاری ایالات متحده در سال جاری میلادی و همچنین بودجه ۸۴۹ میلیارد دلاری این کشور در سال مالی ۲۰۲۵ اشاره و تاکید می کنند که هزینه‌کرد این بودجه هنگفت تنها با تشدید سیاست های تنش‌زا و ایجاد بحران های نظامی در اقصی نقاط جهان می تواند همراه باشد.

شاید از همین رو است که پس از هزینه قابل توجه آمریکا در عراق و حضور ۲۰ ساله این کشور در افغانستان، این بار دست های پشت پرده در کاخ سفید، جبهه و آتش جدیدی در بیخ گوش اروپا یعنی اوکراین و با تحریک روسیه شعله‌ور ساخت و درحالی که آینده این جنگ با توجه به ضعف کشورهای اروپایی عضو سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در تامین مالی و تسلیحاتی آن مبهم مانده، فتنه‌ای جدید در خاورمیانه شکل گرفت که واشنگتن در صدد گرداندن آتش این بحران در منطقه ای به مراتب گسترده تر است.

در طرف دیگر ماجرا، چین که در نظرسنجی های موسسه پیو (Pew Research Center) از منظر شهروندان آمریکایی بیشتر یک دشمن برای ایالات متحده به شمار می رود تا یک رقیب تجاری و اقتصادی، می تواند هدف بعدی این بحران آفرینی ها باشد تا رشد اقتصادی پکن را متوقف سازند.

در همین ارتباط لازم به یادآوری است که به اعتقاد کارشناسان، چین علاوه بر حوزه اقتصادی، در عرصه های نظامی و فضایی گوی سبقت را از آمریکا ربوده و باتوجه به تحریکاتی که کاخ سفید در حیات خلوت آن کشور (تایوان) داشته، از منظر ناظران و تحلیلگران سیاسی، خشم پکن را برانگیخته است.

تبین این نکته نیز ضروری است که پس از دریای جنوبی چین که محل مناقشه بین پکن و دیگر کشورهای منطقه است، تایوان نقطه حساس و خط قرمز چین به شمار می رود و همین موضوعی است که آمریکا روی آن مانور دهد؛ چراکه پکن بارها اعلام داشته که آینده تایوان در اتحاد کامل با سرزمین مادری نهفته است.

بحران آفرینی جدید آمریکا در شرق آسیا، درحالی تشدید می شود که واشنگتن با وجود آنکه تایوان را تحت عنوان سیاست چین واحد به عنوان یک کشور مستقل به رسمیت نمی شناسد، اما به دفعات هیات های دیپلماتیک خود از جمله اعضای کنگره را به این جزیره اعزام کرده و مورد حمایت های نظامی خود قرار داده است که تازه ترین مورد آن، در مورخ پنج آبان از فروش ۲ میلیارد دلار تسلیحات شامل سامانه موشکی به تایوان خبر داد.

بنابر اعلام پنتاگون، فروش جدید شامل یک میلیارد و ۱۶۰ میلیون دلار سیستم‌های موشکی و سیستم‌های راداری به ارزش ۸۲۸ میلیون دلار است.

در این راستا مقام های ارشد پکن نسبت به اقدام های تنش آفرین واشنگتن در مورد تایوان که سایه تیرگی بر روابط طرفین انداخته است، هشدار داده اند تا شاید علاوه بر دولت بایدن، هشداری باشد برای دولت آتی دونالد ترامپ رئیس جمهوری منتخب آمریکا.

برای مثال نشریه آمریکایی «وال استریت ژورنال» در مورخ ۹ خرداد سال گذشته در گزارشی عنوان کرد که پکن با درخواست واشنگتن مبنی ملاقات بین «لی شینگفو» وزیر دفاع وقت چین با لوید آستین به علت اعمال سیاست های خصمانه آمریکا و تحریم علیه این کشور مخالفت کرد.

پس از آن «دونگ جون» وزیر دفاع کنونی چین در مورخ یکشنبه ۱۳ خرداد امسال در جریان نشست «شانگری-لا» در سنگاپور، آمریکا را به تنش آفرینی در منطقه با حمایت از فیلیپین و تایوان متهم کرد. وزیر دفاع چین در آن نشست تاکید کرد که ارتش این کشور اجازه استقلال را به تایوان نمی دهد حتی اگر مجبور به استفاده از زور شود.

دونگ جون در نشست سنگاپور به صراحت گفته بود: «ما به کسی اجازه نمی‌دهیم درگیری‌های ژئوپلیتیکی یا جنگی، چه جنگ سرد و چه جنگ‌های مسلحانه، را وارد منطقه ما کند. ما به هیچ کشور یا نیرویی اجازه نمی‌دهیم تا درگیری ایجاد کند و در منطقه ما به ایجاد ناآرامی بپردازد.

وزیر دفاع چین درحالی این مطالب را در نشست امنیتی شانگری-لا بیان کرد که پیشتر و در حاشیه این نشست با وزیر دفاع آمریکا دیدار کرده بود، این اولین گفت‌وگوی حضوری بین مقام های ارشد دفاعی چین و آمریکا از زمان قطع تماس‌های بین ارتش دو کشور در سال ۲۰۲۲ محسوب می‌شد.

همچنین نشریه «ساوث چاینا مورنیگ پست» (SCPM) چاپ هنگ‌کنگ در مورخ ۱۷ نوامبر برابر با ۲۷ آبان جاری در مورد هشدار پکن به واشنگتن بر سر تایوان نوشت: «شی جین پینگ» رئیس جمهوری چین در دیدار با جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا در جریان نشست سران «آپک» در لیما پایتخت پرو، از وی خواست که واشنگتن در رسیدگی به امور مربوط به تایوان «احتیاط شدید» را به خرج داده و از دامن زدن به «اقدامات تحریک آمیز» در دریای چین جنوبی خودداری کند.

این روزنامه چاپ هنگ‌کنگ افزود که رئیس جمهوری چین در این دیدار تایوان را یکی از چهار مورد خط قرمز پکن عنوان کرد که در روابط به واشنگتن نباید به چالش کشیده شود.

مجله نیویورکی «نیوزویک» نیز پس از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ آمریکا، از هشدار پکن به وی در خصوص تایوان خبر داد.

نیوزویک در مورخ ۱۱ نوامبر برابر با ۲۳ آبان جاری در این باره نوشته بود: چین به رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا هشدار داده است که مسائل مربوط به تایوان را «محتاطانه» مدیریت کند تا از لطمه دیدن روابط بین پکن و واشنگتن جلوگیری کند.

لیو پنگیو (Liu Pengyu) سخنگوی سفارت چین در آمریکا در پاسخ به پرسشی در زمینه مواجه ترامپ با موضوع تایوان به نیوزویک گفته بود: مسئله تایوان مهم‌ترین و حساس‌ترین موضوع در روابط بین چین و ایالات متحده است.

تحلیلگران در جمع بندی این شرایط، تاکید دارند که تاکنون وزارت دفاع آمریکا در موارد متعددی در برقراری ارتباط مستقیم با طرف چینی به علت حمایت های نظامی و تنش آفرینی در منطقه به ویژه در زمینه تایوان که منجر به ناخرسندی پکن شده، با دشواری و انتقادهای صریح طرف چینی مواجه شده است که این امر سایه ای بر بهبود روابط نظامی بین واشنگتن و پکن محسوب می‌گردد.

حال ناظران بین المللی حمایت های مداخله جویانه سیاسی و نظامی در منطقه پرمناقشه دریایی جنوبی چین به خصوص حمایت های تسلیحاتی آمریکا از تایوان و عبور ناوهای جنگی ایالات متحده و دیگر متحدانش از آبراه تایوان را نوعی تلاش کاخ سفید در بوجود آوردن منطقه بحرانی جدید همچون خاورمیانه ای دیگر ارزیابی می کنند.