چاه‌های برقی تیر خلاص بر مدیریت مصرف انرژی در بخش کشاورزی مازندران

به گزارش خبرنگار ایرنا، برقی کردن چاه های شالیزاری در برخی از شهرهای مازندران از هفته های گذشته با شتاب بیشتری در حال انجام است که کارشناسان با توجه به ناترازی های موجود در صنعت برق این امر را نه تنها مفید نمی دانند بلکه آن را زمینه ای برای افزایش ناترازی انرژی در این خطه از شمال برشمردند.

در چند دهه گذشته شالیکاران مازندران تنها در یک مرحله کشت برنج را انجام می دادند اما از اواخر دهه ۸۰ خورشیدی کشت چند باره برنج رونق گرفت که این امر استفاده از آب های چاه اراضی شالیزاری را چند برابر کرد.

همزمانی کشت برنج با چله تابستان که اوج مصرف برق است باعث شد تا کارشناسان برقی کردن چاه های شالیزاری استان را غیر کارشناسی اعلام کرده و بهره مندی از انرژی های تجدید پذیر و پمپ های خورشیدی را جایگزین مناسبی برای برقی کردن چاه های کشاورزی در این خطه از شمال برشمارند.

هر چند تامین سوخت های فسیلی برای کشاورزان مازندرانی در فصل برنج کاری به یک چالش جدی برای شالیکاران تبدیل شد اما صاحبنظران برقی کردن چاه های اراضی مازندران را راهکار منطقی برای حل این مشکل نمی دانند.

برقی کردن چاه‌های کشاورزی چند سالی است که به عنوان یک راه حل برای درمان عدم استفاده از سوخت‌های فسیلی و جایگزینی پمپ‌های دیزلی و بنزینی با پمپ‌های الکتریکی مطرح می‌شود اما به طور قطع کاربری پمپ‌های الکتریکی برای کشاورزان مازندران بسیار آسان‌تر از پمپ‌های دیزلی و بنزینی است.

تامین هر روزه سوخت و هزینه تعمیر و نگهداری این پمپ‌ها به عنوان یکی از دغدغه کشاورزان در فصل آبیاری محسوب می شود. از سوی دیگر دولت و مدیران دولتی دیگر نیاز به تعیین ساز و کاری برای تامین این سوخت و جلوگیری از سوء استفاده از سوختهای ارزان قیمت را ندارند.

کارشناسان بر این باورند با در نظر گرفتن این مساله که زمان آبیاری در مازندران در بیشینه گرما قرار دارد، پس در حالی‌که با ناترازی تولید برق مواجه هستیم با توسعه چاه‌های برقی این بحران عمیق‌تر خواهد شد چون بعضی از فیدرهای فشارمتوسط و پست‌های فوق توزیع با افزایش بار روبه رو خواهند بود.

کارشناسان می گویند وضعیت بار موجود فیدرها و وضعیت آینده آنها در کوتاه مدت و بلند مدت با توجه به برقدار شدن چاه‌ و چاه‌های فاقد برق که طی سال‌های آتی برقرار خواهند شد می بایست مورد بررسی قرار گیرد.

با این حال خورشید یک منبع انرژی پایان‌ناپذیر است که با آن می‌شود انرژی پاک تولید کرد به همین دلیل از نور خورشید می‌توان برای تولید برق در جهت آبیاری اراضی کشاورزی، گرمایش، روشنایی و خنک کردن خانه‌ها و ساختمان‌ها، گرم کردن آب و انواع فرآیندهای صنعتی استفاده کرد.

چه باید کرد؟

دکتری مهندسی مکانیک گرایش تبدیل انرژی پیش تر در گفت گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: پمپ‌های خورشیدی یکی از راهکارهای فناورانه برای تامین برق مورد نیاز برای آبیاری باغات و مزارع برنج مازندران خواهد بود.

مهدی هدایت پور گفت: پمپ‌های خورشیدی انرژی مورد نیاز خود را از پنل‌های خورشیدی دریافت و انرژی دریافتی مستقیم به پمپ‌ها منتقل و این پمپ‌ها آب را به داخل مزارع می‌رساند.

وی ادامه داد: نمونه این فناوری را کشورهایی مانند هندوستان، ترکیه و اسپانیا به خوبی توسعه داده‌اند و با توجه به مزیت‌های پمپ خورشیدی بهترین گزینه برای آبیاری مزارع برنج و باغات در مازندران استفاده از پمپ‌های خورشیدی است.

متخصص تولید انرژی خورشیدی با بیان این مطلب که هر چقدر تابش آفتاب در فصل‌های گرم سال در مازندران بیشتر باشد نیاز گیاه به آب بیشتر می‌شود، اظهار کرد: در همین راستا هر چقدر میزان تابش خورشید بیشتر شود، انرژی خورشیدی بیشتری برای تامین برق چاه های کشاورزی وجود خواهد داشت.

هدایت پور گفت: این فناوری به طور کامل پاک و سازگار با محیط زیست بوده و نیاز به نصب ترانس و خطوط انتقال برق در اراضی شالیزاری مازندران نیست.

دکتری مهندسی مکانیک گرایش تبدیل انرژی گفت: دولت می تواند با تخصیص برخی بسته های حمایتی و یارانه ها کشاورزان مازندران را در استفاده از این فناوری مشتاق گند.

وی تصریح کرد: با توجه به ظرفیت های ممتاز دانشگاه های مازندران نقش آنها در این زمینه به منظور توسعه فناوری پمپ خورشیدی بسیار اثر بخش است.

طبق آمار رسمی حدود ۲۰ درصد اشتغال استان مازندران در حوزه کشاورزی است، یعنی اگر به حفظ زمین های کشاورزی بی توجهی شود، علاوه به خطر افتادن امنیت غذایی، اشتغال در این بخش نیز دچار چالش خواهد شد.

بر اساس آمارهای رسمی سفره رنگین ۸۵ میلیون جمیعت کشور را کشاورزان و تولید کنندگان محصولات کشاورزی تامین می کنند و در این بین نقش مازندران که ۴۰۰ هزار کشاورز آن حدود هشت میلیون و ۵۰۰ هزار تن محصولات مختلف کشاورزی تولید می کنند، یعنی این خطه شمالی به لحاظ امنیت غذایی در کشور نقش محوری دارد.

مازندران دارای ۴۶۰ هزار هکتار اراضی زراعی و باغی است. طبق آمار رسمی هر ساله به طور متوسط ۲۱۵ هزار هکتار از زمین های کشاروزی مازندران زیر کشت برنج می رود و این استان با تامین بیش از ۴۲ درصد برنج سفید کشور، رتبه اول را دارد.

طبق آمارهای رسمی، مجموع باغ های مرکبات مازندران ۱۱۲ هزار هکتار است که از این میزان ۱۱۰ هزار هکتار ارقام بارده هستند. همچنین از مجموع باغات مرکبات مازندران ۸۰ هزار هکتار زیر کشت ارقام مختلف پرتقال، ۳۰ هزار هکتار ارقام مختلف نارنگی و بقیه زیر کشت محصولاتی از جمله نارنج و لیمو قرار دارند.