جراید قزوین در عهد قاجاریه/ از روزنامه رعد تا سنگر آزادی

قزوین - ایرنا - تاریخ چاپ روزنامه در کشور به زمانی بازمی گردد که جامعه ایران به لحاظ توسعه در شرایط مناسبی قرار نداشت و دنیای مطبوعات را شاید بتوان آغاز راهی برای توسعه کشور دانست.

به گزارش خبرنگار ایرنا، گام های نخستین شکل گیری مطبوعات که به عهد قاجار بازمی گردد به تدریج و با احتیاط برداشته شد تا مشکلات مردم آن زمان و همچنین توسعه جهان آن روز را به گوش شاه قاجار برساند.

هر چند که شاهان آن دوره روزنامه نگارانی دست به عصا و همچنین مدح سرا می خواستند، نه آنکه دردها و رنج های جامعه را بازگو کنند، چرا که شاهان آن دوره هیچ تصوری از مطبوعات و روزنامه نگاری نداشتند و با اینگونه اقدامات فرهنگی و اجتماعی ناآشنا بودند، اما همچنان بودند روزنامه نگارانی که قلم های انتقادی داشتند و از وقایع آن دوران انتقادهای به جایی را می نوشتند و در بین مردم انتشار می دادند.

جراید قزوین در عهد قاجاریه/ از روزنامه رعد تا سنگر آزادی

از رکود کشاورزی تا مشکلات بهداشت و درمان

آنطور که در کتاب ها آمده، روزنامه نگاری در قزوین با روزنامه های هدایت، یادگار انقلاب، رعد، بازپرس و نصحیت آغاز به کار کرده که با بررسی تیترها و خبرهای آن روزنامه ها، می توان در جریان بسیاری از حوادث و اتفاقات زمان های دور قرار گرفت، از جمله مشکلات موجود کم آبی شهر، بهداشت و درمان، رکود فعالیت های کشاورزی و بعدها حضور روس ها در قزوین و بسیاری دیگر از مسایل روز آن دوران که خواندن آن می تواند بسیار جذاب واقع شود.

هفته نامه هدایت، از جمله جرایدی بود که به عنوان قدیمی ترین روزنامه شهر قزوین در سال ۱۲۸۴ با مدیریت میرهادی شیخ الاسلامی انتشار می یافت یا روزنامه یادگار انقلاب که با آمدن مجاهدان و مشروطه خواهان به قزوین و شکست نیروهای محمدعلی شاه در چهار صفحه خشتی با مدیریت معتمدالاسلام رشتی در سال ۱۲۸۵ هجری قمری انتشار یافت.

روزنامه قزوین نیز با مدیریت میرزا ابوالقاسم در شهر قزوین تاسیس و در تاریخ ۱۲۸۶ قمری منتشر شد که روزنامه ای آزاد، سیاسی، اخلاقی با مطالب عام المنفعه ای بود که مذاکرات انجمن ایالتی و ادارت و وقایع شهری را درج می کرد.

روزنامه رعد نیز از جمله روزنامه های معتبر قزوین بوده که مجموعه خبرها، مقاله ها و نوشته های این روزنامه آگاهی های بسیار باارزشی در خصوص شهر قزوین و مسایل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی به دست می دهد و روزنامه نصیحت نیز به صاحب امتیازی و مدیر مسوولی میرزا یحیی واعظ قزوینی متخلص به کیوان، در سال ۱۳۰۲ خورشیدی در چهار صفحه قطع کوچک در چاپخانه ملی قزوین به چاپ رسید یا روزنامه صلاح بشر به صاحب امتیازی سید صادق مجابی در سال ۱۳۰۳ انتشار یافت و وقایع دوران پایانی عصر قاجار را به ثبت می رساندند.

جراید قزوین در عهد قاجاریه/ از روزنامه رعد تا سنگر آزادی

روزنامه در عصر پهلوی

روزنامه بازپرس به مدیریت سید جعفر قزوینی در سال ۱۳۰۴ انتشار یافت که سرمقاله های آن مربوط به مسایل مختلف شهر و منطقه قزوین از جمله در خصوص بی آبی شهر، مشکلات کشاورزی، خدمات شهری و همچنین سلسله مقالاتی در خصوص سابقه تاریخی و آثار باستانی شهر را بود.

تمدن اسلام نیز از جمله روزنامه های دیگری بود که در زمان پهلوی یعنی در سال ۱۳۰۶ به مدیریت سید جعفر علوی انتشار می یافت که به مسایلی از جمله عبور خط اصلی راه آهن از قزوین، تهیه آب برای شهر و لزوم تاسیس بلدیه قانونی می پرداخت یا روزنامه نوروز که در همین سال توسط میرزا اسدالله خان نوروزی واعظ انتشار می یافت و این روزنامه از تمامی روزنامه های قزوین طولانی تر منتشر شد یعنی ۴۹ سال انتشار داشت و به مسایل مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی می پرداخت.

روزنامه صدای قزوین در سال ۱۳۲۸ در چهار صفحه به قطع بزرگ در زمینه های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی فعالیت داشت و مقاله هایی نیز در باره تاریخ و فرهنگ قزوین به چاپ رساند و روزنامه دیگر نیز دخو و کیوان قزوین است که ۲ سال بعد یعنی در سال ۱۳۳۰ به مدیریت عبدالحسین فرخی انتشار یافت و روزنامه سنگر آزادی در سال ۱۳۳۱ به مدیریت سید ابوالقاسم مرتضوی به چاپ رسید که از سوی طرفداران حزب ایران منتشر می شد و با رویداد کودتای ۲۸ مرداد چون بسیاری دیگر از روزنامه ها از ادامه انتشار بازماند.

نجات قزوین نیز از دیگر روزنامه هایی بود که در سال ۱۳۳۱ به مدیریت سید محمود تقوی انتشار یافت و به وقایع آن روزگار می پرداخت.

روزنامه های دیگری از جمله امید، سعادت قزوین، دهقان، قزوین امروز، دانش آموز، بهلول، فردای قزوین و غیاث نیز از جمله روزنامه های دیگری بودند که در قزوین فعالیت داشتند و علاوه بر این روزنامه ها و هفته نامه ها، چندین مجله، ماهنامه و سالنامه در قزوین نیز انتشار یافته که عبارتند از مجله پرورش، ترجمان حقیقت، شهر دانش، سالنامه دبیرستان محمدرضا شاه پهلوی قزوین و فرهنگ قزوین و سالنامه دبیرستان محمد قزوینی هر ساله در زمینه فعالیت های آن دوران منتشر می شدند.

جراید قزوین در عهد قاجاریه/ از روزنامه رعد تا سنگر آزادی

رسانه نوشتاری و توسعه

رسانه نوشتاری که از سال ۱۲۱۵ با کوشش میرزاصالح شیرازی در ایران ظهور کرد، در انقلاب مشروطه شاهد تغییرات محتوایی بسیاری شد که می تواند در زمره تاثیرگذارترین امر در دوران مشروطه به شمار آید و در دوران پهلوی اول و دوم نیز گرچه با افت و خیز و گرفتاری های پیدا و پنهان روبرو بوده اما در روند تحولات این دوران حضوری موثر داشته است و در این دوره با وجود آنکه قوانین محدود کننده همچنان وجود داشت اما روزنامه های وابسته به احزاب شکل گرفتند و تعدد روزنامه ها افزایش یافت و تغییراتی را نیز در چاپ روزنامه ها شاهد بودیم.

کلام آخر:

مطبوعات در قزوین همانند دیگر شهرهای کشور از ابتدای ظهور خود یعنی در دوره قاجار با رویکرد حمایت از دولت فعالیت داشتند اما در زمان مشروطه رنگ و بوی انتقادی به خود گرفتند و این روند نیز همچنان ادامه یافت چرا که روزنامه ها گویی پیشگامان ورود به دنیای تجدد اجتماعی و سیاسی بودند و با وجود فشارهای بسیاری که تحمل کردند اما این رویکرد انتقادی خود را حفظ کردند تا در جهت آبادانی شهر و کشور موثر واقع شوند.

منبع:

ورجاوند، پرویز (۱۳۷۷)، سیمای تاریخ و فرهنگ قزوین، نشر نی.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha