فناوری نانو کاربرد موثری در کشاورزی و منابع طبیعی دارد
..................................................
تهران ، خبرگزاری جمهوری اسلامی 87/07/26
علمی آموزشی.نانو.کشاورزی
فناوری نانو، فناوری نوین و توانمندی است که با توجه به کاربرد موثر آن
در بخش کشاورزی و منابع طبیعی، بسیاری از کشورها روی آن سرمایه گذاری های
سنگینی کرده اند.
فناوری نانو، در زمینه های مختلفی مانند تشخیص سریع بیماری های گیاهی،
شناسایی باقیمانده سموم در محصولات کشاورزی و حذف آنها، انتقال هوشمند
دارو، سموم و عناصر غذایی در دام، شیلات و گیاهان، تصفیه آب های روان،
افزایش کیفیت فراورده های کشاورزی مرتبط با صنایع نساجی، مهندسی ژنتیک
گیاهان و دام و افزایش میزان تولید محصول از طریق تولید حیوانات و گیاهان
، افزایش مدت زمان انبارداری محصولات کشاورزی و موارد بسیاری نظیر آن می
تواند نقش بسیار موثری را در بخش کشاورزی و منابع طبیعی ایفا کند.
در صنایع غذایی، با توجه به اینکه سالانه بخش قابل توجهی از محصولات
کشاورزی به دلیل ضعف در صنعت بسته بندی مناسب از بین می روند، بهره گیری
از فناوری نانو و تولید بسته بندی هایی که بتواند علاوه بر افزایش طول مدت
نگهداری محصولات غذایی، از آلودگی آنها نیز جلوگیری کند و به نحوی با
استفاده از این فناوری، مصرف کننده را از آلوده بودن محصول آگاه نماید،
می تواند در کاهش ضایعات، نقش ایفا کند.
رییس پژوهشکده بیوتکنولوژی ایران، در حاشیه نمایشگاه توانمندی های ملی
نانو در سالن حجاب تهران، به خبرنگار علمی ایرنا گفت: در جهان امروز،
همواره شاهد رشد روزافزون جمعیت از یک سو و کمبود مواد غذایی مورد نیاز
این جمعیت، از سوی دیگر هستیم، به گونه ای که غذا و چگونگی تامین آن، در
حال حاضر، یکی از مهمترین چالش های فراروی کشورهاست.
دکتر سید مجتبی خیام نکویی، با اشاره به اینکه در کنار این مساله، بحث
توسعه پایدار کشاورزی توام با حفظ محیط زیست، همواره مورد تاکید تمامی
کشورها در اجلاس های روسای آنها بوده است، گفت: در طول دو دهه اخیر، با
رشد اعجاب انگیز فناوری های نوین، لزوم کاربرد آنها در تامین غذای مورد
نیاز مردم جهان، هر روز بیش از پیش آشکار شده و اهمیت و نقش آنها در رشد
و توسعه پایدار کشورها دو چندان شده است.
خیام نکویی، افزود: از جمله فناوری های نوینی که در طول یک دهه اخیر،
دامنه و وسعت کاربرد آن رو به گسترش است، فناوری نانو می باشد.
شاید کمتر کسی تصور می کرد که این فناوری بتواند در کمتر از یک دهه تا
این حد گسترش یابد. امروز کمتر عرصه ای را می توان یافت که فناوری نانو
با قابلیت ها و توانمندی های منحصر بفردش، خود را به آن تحمیل نکرده
باشد.
در این میان، حوزه غذا و امنیت غذایی که از عناصر کلیدی استقلال هر کشوری
محسوب می شود، نیز به نقش بی بدیل این فناوری گردن نهاده است.
نایب رییس و دبیر کمیته فناوری نانوی وزارت جهاد کشاورزی، گفت: وزارت
جهاد کشاورزی که امروز متولی اجرای اصل تامین امنیت غذایی در کشور است،
با آگاهی از نقش این فناوری مهم، در طول دولت نهم همواره تلاش کرده است که
دستاوردهای این فناوری را در راه رشد و شکوفایی بخش کشاورزی در کشور
مورد استفاده قرار دهد.
خیام نکویی، با اشاره به این که فعالیت های وزارتی در این عرصه در سال
های اخیر انسجام قابل قبولی پیدا کرده است، اظهارداشت: با این همه، هدف
وزارت جهاد کشاورزی آن است که این فناوری در تمام زیر بخش های کشاورزی
بکار گرفته شود.
نماینده وزیر جهاد کشاورزی در ستاد توسعه ویژه فناوری نانو، گفت: کمیته
فناوری نانوی وزارت جهاد کشاورزی، با توجه به ناکافی بودن آشنایی مدیران
و کارشناسان وزارت متبوع با این فناوری ، با تدوین برنامه ای منسجم در
سال 1386، این سال را در این وزارتخانه سال آموزش و ترویج فناوری نانو
در حوزه کشاورزی نام گذاشت.
وزارت جهاد کشاورزی، در این سال با برگزاری 13 کارگاه آموزشی، گام محکمی
در جهت شناساندن توانمندی این فناوری برداشت، به گونه ای که سیل
استقبال علاقه مندان، کمیته نانو را با مشکل مواجه کرد.
خیام نکویی، گفت: تدوین برنامه راهبردی در جهت برنامه سند راهبرد آینده
نانو نیز از دیگر حرکت هایی بود که بدنبال برگزاری کارگاههای آموزشی در
کمیته پایه ریزی شد. وی ابراز امیدواری کرد که تا پایان سال جاری با
تصویب این برنامه گام جدی دیگری در جهت هدفمند کردن برنامه وزارت جهاد
کشاورزی در رشد و توسعه و بکارگیری این فناوری برداشته شود.
به گفته او، تعریف، تصویب و اجرای پروژه هایی در عرصه فناوری نانو در بخش
کشاورزی، از دیگر فعالیت هایی بود که مورد توجه و حمایت جدی قرار گرفت و
خوشبختانه برخی از آنها دستاوردهای ارزشمندی برای کشور به ارمغان آورده
است، که از آن جمله می توان به تولید نانو ذرات دی اکسید تیتانیوم و
تولید پودر فلزات و سنتز نانو ذرات طلا در ابعاد نانومتری اشاره کرد.
نایب رییس و دبیر کمیته فناوری نانو وزارت جهاد کشاورزی، گفت: با این
همه، کاربردهای فناوری نانو در صنعت غذایی و کشاورزی هنوز در مراحل
آغازین قرار دارد و پیش بینی می شود که دهه آینده شاهد افزایش استفاده
از تکنیک ها و ابزارهای پیشرفته مبتنی بر فناوری نانو برای شناسایی و حذف
عوامل سرطانزا از غذاها باشد.
ایمنی غذایی، روش های درمان بیماری ها ، ابزارهای جدید برای استفاده در
بیولوژی سلولی و مولکولی، مواد جدید برای تشخیص پاتوژن و حفاظت از محیط
های زیست، همگی مثال هایی از رابطه مهم فناوری نانو با علوم و
مهندسی کشاورزی و سیستم های غذایی هستند.
در حال حاضر، حدود 200 شرکت در سراسر جهان در زمینه تحقیقات فناوری نانو
فعال هستند و انتظار می رود که تعداد آنها بسرعت افزایش یابد و به
موازات آن، کاربردهای بیشتر، جدیدتر و پیچیده تری از این فناوری پدیدار
شود.
** کاربرد فناوری نانو در صنایع غذایی
فناوری نانو، توانایی اثرگذاری در بسیاری از زمینه های صنایع غذایی را
دارد. این علم و فناوری جدید می تواند نقاط ضعف صنعت بسته بندی را برطرف
کند. بعنوان مثال فیلم هایی با ساختارهای نانویی و نیز با افزودن برخی
مواد در ساخت آنها، به تولید بسته بندی هایی ختم می شود که می تواند از
تهاجم عوامل بیماری زا و میکروب ها و دیگر میکروارگانیزم هایی که بهداشت
و سلامت غذا را به خطر می اندازد، جلوگیری کنند. همچنین نانو حسگرهای بکار
رفته در بسته بندی مواد غذایی، می تواند برای نمایش کیفیت مواد غذایی
بسته بندی شده و اعلام وضعیت سلامت آن بکار رود. بطور خلاصه حوزه های مختلف
کاربردی فناوری نانو در غذا و صنایع غذایی را می توان به شش دسته نگهداری
غذا، بهبود طعم و رنگ، سلامت غذا، بسته بندی، تولید غذا و فرایندهای
غذایی تقسیم کرد.
- نانو مواد آلی و غیرآلی (نانو رس )
کاربرد نانو مواد مرکب، می تواند کیفیت بسته بندی را با افزایش خاصیت
مانع بودن آن، قیمت کمتر، نمایش بهتر و مواد سازگار با محیط زیست، بهبود
دهد.
- بسته بندی کاربردی
بسته بندی غذا با طراحی قاب های مختلف، مزیت های عملی مانند مقاومت در
برابر آتش، جاذب گاز و مقاومت های حرارتی و مکانیکی، زمینه را برای
افزایش توانایی مصرف و غیره فراهم می کند.
- نانو ذرات و نانوساختارها
این مواد می توانند بطور موثری باکتری های مضر را در غذا از بین ببرند و
سلامت غذا را افزایش دهند.
- بسته بندی هوشمند با استفاده از نانو حسگرها
این بسته بندی ها می توانند تغییرات و فساد محتویات درون خود را آشکار
سازند و به مصرف کننده ، مواد مغذی دقیق را نشان دهند و قبل از فاسد شدن
غذا به وی اطلاع دهند.
** کاربردهای فناوری نانو در علوم دامی
در علوم دامی، فناوری نانو، یک رویکرد جدید و تکمیل کننده است. فناوری
نانو می تواند در راستای افزایش بهره وری از طریق مواد خوراکی و تغذیه،
بهداشت و اصلاح نژاد انواع دام و طیور و آبزیان نیز بسیار موثر باشد. از
جمله کاربردهای فناوری نانو در علوم دامی می توان به فناوری نانو دی.ان.
ای، تشخیص بیماری ها و درمان دام ها و اصلاح نژاد دام اشاره کرد.
** کاربرد فناوری نانو در آبیاری مزارع کشاورزی
استفاده از فناوری نانو برای تولید قطره چکان های تنظیم کننده فشار و
مقاوم به نفوذ ریشه، لوله های پلاستیکی تراوا و لوله های رسی، از مهمترین
دستاوردهای فناوری نانو در علم آبیاری می باشند که با استفاده از آنها
راندمان آبیاری از 30-40 درصد به 92-93 درصد افزایش می یابد. با توجه به
اینکه 94 درصد از منابع آبی کشور در بخش کشاورزی مصرف می شود و با وجود
خشکسالی های پی در پی، دستیابی به این میزان افزایش در راندمان مصرف آب
می تواند کمک انکار ناپذیری برای خروج از بحران آب در پی داشته باشد. در
این زمینه استفاده از یک هسته نانویی برای آمیخته شدن پلاستیک و علف کش
هنگام ساخت لوله های پلاستیکی سبب شده است که از تجمیع ریشه و شکسته شدن
لوله هنگام استفاده از آن در آبیاری زیرزمینی جلوگیری شود.
امروزه فناوری نانو علاوه بر اصلاح انواع محصولات کشاورزی در مقابل تنش ها ی
گرمایی، بیماری ها و آفات، می تواند آنها را در مقابل خشکسالی نیز مقاوم
سازد. از آنجاییکه 95 درصد از آب های موجود در جهان را آب های نامتعارف
تشکیل می دهد، فیلترهای نانو در کشاورزی و برای استفاده در آبیاری مزارع
نیز می تواند به کار برده شود.
نانوفیبرهایی اکسید آلومینیم با اندازه های 2 نانومتر، قادرند ویروس ها،
باکتری ها و کیست ها را در آب از بین ببرند. کشورهایی چون هند و آفریقای
جنوبی با همکاران آلمانی خود و با تخصیص منابع مالی هنگفت چند میلیون
دلاری از بودجه تحقیقاتی خود، توانسته اند گام های موثری را در این مسیر
بردارند.
** فناوری نانو و کاربرد آن در گیاه پزشکی
علم گیاه پزشکی نیز از پیشرفت هایی که فناوری نانو به ارمغان آورده است
بی بهره نخواهد بود. فناوری نانو می تواند علم گیاه پزشکی را دگرگون کند.
دستاوردهای جدید ناشی از فناوری نانو مانند تیمار مولکولی بیماری ها،
ردیابی سریع بیماری ها، افزایش توامندی گیاهان برای جذب مواد غذایی همگی
از عوامل تحول زا در بهبود کارایی علم گیاه پزشکی می باشند.
** کاربردهای فناوری نانو در بیوتکنولوژی کشاورزی
فناوری نانو اجازه می دهد تا اجزا و ترکیبات دلخواه را داخل سلول
دستورزی نمود و مواد و محصولات جدیدی با استفاده از روش های جدید اتو
اسمبلی (سرهم کردن خود) و تغییر ژن ساخت. استفاده از این نوع قابلیت های
موجب تولید گیاهان، دام و بطور کلی موجوداتی با ویژگی های برتر شده که
شماره 021 ساعت 11:14 تمام
