نگاهی به آیین تعزیه خوانی در بجنورد
#
بجنورد ، خبرگزاری جمهوری اسلامی 24/10/86
داخلی.فرهنگی.محرم.آیینها.تعزیه خوانی.
محرم که می شود همه ارادتمندان به اهل بیت عصمت و طهارت (ع) در سوک
می نشینند. گویا زمین و زمان با انسان در سوک سالار شهیدان و یاران او در
کربلا می گریند.
سوک محرم لحظه به لحظه در اذهان تداعی می شود، هرکس سعی می کند بگونه ای
در این عزاداری مشارکت کرده و ارادت خود را به امام حسین (ع)، این مظلوم
همیشه تاریخ نشان دهد.
در این میان گروههایی موسوم به گروههای تعزیه خوانی نیز با برگزاری
آیینهایی خاص سعی در به تصویر کشیدن حادثه کربلا دارند.
یک صاحبنظر درخصوص آیین تعزیه خوانی در بجنورد به خبرگزاری جمهوری اسلامی
گفت: تعزیه خوانی از آیینهای عزاداری ماه محرم در این منطقه است که از
گذشته معمول بوده و هنوز هم در این خطه انجام می شود.
قاسم مهرنیا افزود: تعزیه خوانها معمولا سوار بر اسب یا شتر، به دنبال
هیات مذهبی روان می شدند و در طول مسیر تعزیه خوانی می کردند.
وی بیان کرد: تعزیه خوانی قبل از انقلاب اسلامی ممنوع شد ولی پس از پیروزی
انقلاب گروههای تعزیه خوانی دوباره فعال شدند.
او افزود: البته در آن زمان این آیین حسنه در روستاها ترک نشد و
روستاییان در محل سکونتشان تعزیه خوانی می کردند.
وی اظهار داشت: تعزیه خوانی از اول محرم به ترتیب با به تصویر کشیدن
رشادتهای حضرت مسلم، حضرت علی اکبر(ع)، حضرت قاسم (ع) آغاز شده و با ترسیم
فداکاری حضرت ابوالفضل (ع) و ایثار امام حسین (ع) در شب تاسوعا و روز
عاشورا پایان می یافت.
او گفت: تعزیه خوانی سینه به سینه نقل شده و معمولا تعزیه خوانها از کسانی
هستند که پدر و پدربزرگان آنان هم تعزیه خوان بوده اند.
وی اظهار داشت: تعزیه خوانها با برنامه های خاص خود سعی می کردند تا
گوشه هایی از حادثه کربلا را جلوی چشم بینندگان مجسم کنند.
او بیان کرد: اکنون نیز در روستاها و در شهرها گروههای تعزیه خوانی خوبی
وجود دارد که در شب تاسوعا و ظهر عاشورا تعزیه خوانی می کنند.
وی افزود: برنامه تعزیه خوانی معمولا در میان تعزیه خوانهای مختلف مشابه
است وهمه آنها یک هدف مشترک را که همان به تصویر کشیدن رشادت سیدالشهدا(ع)
است دنبال می کنند.
یک کارشناس مسایل فرهنگی نیز در این خصوص به ایرنا گفت: شبیه یا
تعزیه خوانی از دیرباز در بجنورد و دیگر نقاط خراسان شمالی مرسوم بوده
است.
مهدی رستمی افزود: شبیه خوانی مبتنی بر شعر و گفت و گو معمولا به زبانهای
ترکی و فارسی است.
وی بیان کرد: در هر آیین دو گروه اشقیاخوان و اولیاخوان با لباسهای
مخصوص تعزیه خوانی می کنند.
او گفت: این دو گروه تلاش می کنند فضایی شبیه آنچه که در روایات آمده و
در واقعه کربلا رخ داده است را ترسیم کنند.
وی افزود: تعزیه خوانها با جوشش احساس و عواطف خود با مخاطب ارتباط
برقرار می کنند و با تصویری کردن مظلومیت یاران امام حسین در کربلا، اشک از
چشمان بینندگان جاری می کنند.
شماری از تعزیه خوانان خراسان شمالی نیز در گفت و گو با ایرنا گفتند که
حفظ و پاسداشت این آیین و کمک به ارتقا آن نه تنها اقدامی در جهت
نگاهداشت ارزشهای فرهنگی و سنتی شیعیان است بلکه روشی زیبا برای انتقال
ارزشهای والای انسانی است.
آنان افزودند برگزاری مراسمی همچون تعزیه داری و شبیه خوانی شیوه ای موثر
و مفید برای انتقال ارزشهای اسلامی و بیان مصیبتها و حماسه های بزرگان دین
در مقابله با ظلم و ستیز است.
یک شبیه خوان ساکن شهر ایور از توابع شهرستان جاجرم می گوید: شبیه خوانی
یا تعزیه خوانی عبارت از منسجم کردن و نمایش دادن شهادت جانسوز حضرت
سیدالشهدا(ع) و یاران آن بزرگوار یا یکی از حوادث مربوط به واقعه کربلا
است.
ابوالفضل شیخ زاده اظهار داشت: تعزیه خوانی به شیوه نمایشی پیام واقعه
عظیم عاشورا را به تمامی اقشار جامعه می رساند.
یکی دیگر از هنرمندان تعزیه خوان در این خصوص با بیان اینکه تعزیه جلوه
عشق و دلبستگی شیفتگان حسین (ع) و خاندان پیامبر(ص ) است گفت: این هنرمندان
به وسیله هنر ایمان و شجاعت این خاندان را برای عموم به نمایش می گذارند.
حاجی بابا فخرانی از تعزیه داران شهر درق افزود: این هنر از دیرباز مورد
توجه و اقبال مردم خراسان قرار می گرفته است.
وی افزود: بعضا نسخه ها و دست نوشته هایی قدیمی با خطوطی خوش از تعزیه ها
وجود دارد که در نوع خود بی نظیر است و به عنوان یک اثر هنری و فرهنگی می
تواند مطرح باشد.
او تعداد مجلسهای تعزیه خوانی رایج در این سامان را 53 مجلس ذکر کرد و
گفت: برخی از نسخه های تعزیه خوانی منطقه بیش از 200 سال نیز قدمت دارند.
وی افزود: باید برای ماندگاری این فرهنک شفاهی که به صورت سینه به سینه
تا به امروز مانده است تلاش شود.
مدیرکل اداره فرهنک و ارشاد اسلامی خراسان شمالی هم می گوید اکنون بیش
از 40 گروه تعزیه خوانی در این استان فعالیت دارند.
محمدرضا سوقندی به خبرگزاری جمهوری اسلامی گفت: تمام این گروهها در قالب
تشکل های خودجوش و مردمی به انجام فعالیت هنری تعزیه خوانی می پردازند.
وی افزود: فرهنک و ارشاد اسلامی به دنبال دولتی کردن این تشکل ها برای
نظارت بیشتر بر کارشان نیست و صرفا نقش مراقبتی و حمایتی از آنان را ایفا
می کند.
او افزود: با توجه به فرهنک مذهبی و اعتقادات قوی دینی در نزد مردم حتی
از نظر کاربرد اشعار و ادبیاتی که در تعزیه ها بکار برده می شود نگران
نیستیم.
مدیرکل فرهنک و ارشاد اسلامی خراسان شمالی در عین حال برگزاری آیینهای
تجلیل از این گروهها و حمایت نسبی برای ماندگاری هنر تعزیه در خراسان
شمالی را از برنامه های این اداره عنوان کرد.
وی افزود: استان خراسان شمالی دارای پیشینه غنی درزمینه تعزیه خوانی است
و افراد زیادی نیز در این بخش فعالیت دارند.
او گفت: با حمایتهای مردمی از تشکل های تعزیه خوانی در این استان و نیز
مساعدت فرهنک و ارشاد اسلامی، امیدواریم که این هنر مذهبی روز به روز
گسترش بیشتری یابد.ک/4
7184/آ/626/660
