مرتضی ممیز پدر گرافیک ایران درگذشت
#
تهران، خبرگزاری جمهوری اسلامی 05/09/84
داخلی.فرهنگی.تجسمی.گرافیک.ممیز.
" مرتضی ممیز" هنرمند نامدار عرصه گرافیک کشور که مدت طولانی با دردی
جانکاه دست و پنجه نرم می کرد، جمعه شب در بیمارستان آبان درگذشت.
به گزارش روز شنبه روابط عمومی فرهنگستان هنر، وی از 23 آبان ماه سال
جاری در بیمارستان بستری بوده است.
او چهارم شهریور 1315 متولد و در سال 1344 در رشته نقاشی از دانشکده
هنرهای زیبای دانشگاه تهران فارغ التحصیل شد.
ممیز تحصیلات خود را در 1968 میلادی در مدرسه عالی هنرهای تزئینی پاریس
رشته طراحی غرفه و ویترین و معماری داخلی ادامه داد و پس از بازگشت به
ایران به فعالیت در زمینه تصویرسازی و گرافیک پرداخت.
در چهل و پنج سال گذشته مدیر هنری و گرافیک بسیاری از نشریات ادبی و
فرهنگی معتبر ایران بوده و طراحی صحنه و لباس چهارده نمایش و دو فیلم
سینمایی را انجام داده است.
بسیاری از هنرمندان وهنردوستان نسل نو کشور ممیز رابه عنوان پدر گرافیک
ایران می شناسند.
"محمد احصایی" هنرمند و طراح برجسته کشور پیشتر درباره مرتضی ممیز به
خبرنگار ایرنا گفت: تاثیر آثار ممیز در هنرمندان نسل بعد از خود، ایده های
منحصر به فرد و تکنیک های زیادی که به واسطه فعالیت های او وارد عرصه
گرافیک ایران شده است ، قابل انکار نیست.
وی افزود : باید توجه داشت که عنوان پدر گرافیک با بنیان گذار گرافیک
متفاوت است و افراد متفاوتی ممکن است فعالیتی را بنیان گذاشته باشند اما
سرپرستی ، تربیت و هدایت نسلی از هنرمندان کشور فعالیتی است که ممیز را
برازنده این عنوان می کند.
او درباره تاثیر تصویرسازی ها و آثار گرافیک ممیز در گرافیست های دیگر
گفت : فعالیت های ممیز در کلیه شاخه های گرافیک ایران موثر بوده و انبوه
فعالیت ها و کارهای هنری او در کنار حضور مستمر و پیگیرش در40 سال گذشته
در این حوزه وی را تبدیل به درخت تناوری در عرصه گرافیک ایران کرده است.
احصایی افزود : دوره ای از فعالیت گرافیک در کشور چنان تحت تاثیر این
هنرمند بود که گمان می رفت همه آثار توسط یک تیم طراحی با همان امضای
معروف ممیز انجام می شود.
"البته باید در نظر داشت که در همان دوران نیز هنرمندان صاحب سبک و
مستقل در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، رادیو و تلوزیون و موسسه
فرانکلین مشغول فعالیت بوده اند و جوایز جهانی متعددی نیزبرای کشوربه ارمغان
آورده اند."
او گفت : یکی از مهترین تاثرات ممیز در هنر گرافیک ایران در زمان 30
سال تدریس در دانشگاه های گرافیک کشور بوجود آمده است.
وی ادامه داد : نسل بزرگی از هنرمندان گرافیست کشور تحت نظر و آموزه
ـهای وی تربیت شده اند و به این ترتیب تاثیر عمیق تفکرات وی در آثارشان
برجای مانده است.
"آیدین آغداشلو" ، هنرمند و نقاش در مورد ممیز می گوید : مرتضی به حق
ستایش شده ترین گرافیست ایران است، تا پیش از مرتضی ممیز چیزی به نام
گرافیک معاصر وجود نداشت.
وی ادامه داد : گرافیک ایران پیش از ممیز دچار پراکندگی و عدم تشخص بود
و پیش از او چیزی بنام علامت تجارتی و " لگو" در ایران وجود نداشت، به
همین دلیل مورخان به راحتی و درستی نمی توانند گرافیک ایران بین سال های
1300 تا 1340 را جمع بندی کنند.
وی معتقد است : پیش از آغاز به کار مرتضی ممیز و بعد از آن با همراهی
قباد شیوا و فرشید مثقالی چیزی به اسم پوستر نداشتیم.
"مرتضی ممیز در آثارش دل بستگی هایی به آثار و زندگی پیش از خود داشت ،
که شاید کمتر کسی به آن توجه کند."
با وجود تمام آنچه گفته شد،ممیز خود از هنرمندان دیگری تاثیر گرفته است
که به اعتقاد آغداشلو تاثیر محمد بهرامی بر ممیز قابل توجه است و باید
بررسی شود.
وی گفت : اگر حافظه ما درست کار کند و نگاهی به گرافیک پیش از مرتضی
ممیز بیاندازیم، متوجه می شویم که بسیاری از گرافیست های ما با هاشور کار
می کردند که منشا آن حکاکی هایی بود که در قرن پانزدهم میلادی در اروپا
برای چاپ استفاده می شد.
آغداشلو ادامه داد: ممیز در تاسیس گسترش وتداوم گسترش دانشکده های گرافیک
نقش عمده ای داشت و در تربیت نسل عظیمی از هنرمندان تراز اول نقش بسیار
مهمی دارد.
"پرویز کلانتری" هنرمند حوزه نقاشی و تصویرگری گفت که ممیز بنیان گذار
تصویرگری نوین ایران دراوج جدال بین پیروان نوگرا و سنتی در حوزه هنرهای
تجسمی و گرافیک است.
وی افزود : قاعده شکنی و رویکرد به شیوه های بیانی و تصویری جدید در کلیه
آثار این هنرمند مشهود است.
کلانتری تصریحکرد : ممیز در پایان نامه دانشگاهی خود با خلق یک تابلو
نقاشی، قواعد دست و پاگیر هنر را به سخره گرفت و نوآوری های خود را آشکار
کرد.
وی پایان نامه ممیز در مقطع تحصیلی کارشناسی را اثری برجسته و فراتر از
مرزهای نقاشی کلاسیک عنوان کرد و ادامه داد : این اثر مانند سوگند نامه یک
نقاش در برابر اعضای یک آکادمی علمی است که در آن به چارچوب های کلاسیک تن
داده،اما اسیر این قواعد نمی شود.
"نورالدین زرین کلک" هنرمند حوزه پویانمایی نیز اظهار داشت : ممیز عامل
شکل گیری یک جریان منسجم و پویا در عرصه گرافیک بود، جریانی که بسیاری از
گرافیست های کشور را با خود همراه کرد.
وی معتقد است که آثار رنگی ممیزجلوه بصری و زبان هنری تاثیرگذاری دارند
به گونه ای که می توان این آثار را با آثار سیاه و سفید و مطرح این هنرمند
مقایسه کرد.
ممیزعلاوه بر فعالیت حرفه ای گرافیک، ساخت سه فیلم کوتاه باعنوان" آن که
عمل کرد و آنکه خیال بافت" ، "یک نقطه سبز" و "سیاه پرنده" نیز در پرونده
خود دارد.
فیلم یک نقطه سبز در 1973 دیپلم افتخار فستیوال مسکو را برای او به
ارمغان آورده است.
با این وجود مهم ترین فعالیت های این هنرمند در زمینه تصویرسازی است و
موزه هنرهای معاصر تهران در سال 1382 در کنار برپایی نمایشگاه گرافیک
طراحان سه قاره نمایشگاهی نیز به منظور بزرگداشت بیش از 40 سال فعالیت
هنری این هنرمند برپا داشت.
ممیز شش کتاب درباره طراحی و نقاشی منتشر و جوایز متعددی از نمایشگاه
ـهای بین المللی دریافت کرده است.
اسکناس های پنج هزار و ده هزار ریالی رایج در ایران توسط این هنرمند
طراحی شده است.
تصویرسازی های کتاب هفته به سر دبیری احمد شاملو در دهه 40 شمسی مجموعه
ـای از جاودانه ترین آثار تصویرسازی مجلات در ایران را بوجود آورده است.
بسیاری از منتقدان تصویرسازی های ممیز در کتاب هفته را بهترین دوره کاری
او می دانند اما خود ممیز در زمان نمایشگاه طراحان گرافیک سه قاره درباره
این دوره آثارش گفت : کتاب هفته دوره عکس العملی من بوده است و مربوط به
زمانی است که دانشجوی هنرهای زیبا بودم وکار رابراساس نظر وخواست استادان
مدرسه ام انجام می دادم.
ممیز از بنیان گذاران انجمن صنفی گرافیک ایران،تاسیس رشته گرافیک در
دانشکده های هنری ایران است.
او سال ها در شرایط مختلف سیاسی کشور به فعالیت هنری خود ادامه داده و
درتبدیل نهال نوپای گرافیک معاصر به درختی نیرومند موثر بوده است.
فراهنک. 1834/1917
