"زهر عسل" فیلمی معلق در ایجاد تعلیق
#
تهران، خبرگزاری جمهوری اسلامی 27/04/83
فرهنگی.سینما.فیلم.زهرعسل.
از: وحید اسلامی
فیلم سینمایی "زهر عسل" نخستین تجربه کارگردانی "ابراهیم شیبانی" اثری
در ژانر (گونه ) سینمایی دلهره آور(move horro) است که با پیروی از اصول
این ژانر، شخصیت های متضاد را به تصویر می کشد.
دراین گونه فیلم ها معمولا ضد قهرمان در هاله ای ابهام قرار دارد و به
دلیلی خاص شخصیت های محوری را مورد تهدید قرار داده و یا آزار می دهد، اما
زهر عسل در شکل دهی ارتباط منطقی بین شخصیت ها و ایجاد فضاهای تعلیقی چندان
موفق نیست.
این تهدیدها و آزارها معمولا از ریشه های هیستریک، سادیسمی بدمن (شخصیت
منفی ) فیلم نشات می گیرد که در برخی مواقع برای انتقام شخصی و یا اثبات
خود بروز می کند.
دراین گونه فیلم های سینما، معمولا یک قاتل زنجیره ای باافزایش تعلیق به
صورت مرحله به مرحله ضمن ایجاد فضای رعب و وحشت برای سایر شخصیت ها، آن ها
را به شیوه های مختلفی به قتل می رساند.
فیلم های خارجی دنباله دار "هالووین"، "جیغ" ، "می دانم تابستان گذشته چه
کردی" و "رز زرد" ساخته "داریوش فرهنک" در سینمای ایران در ردیف این نوع
فیلم ها قرار می گیرد.
تکیه بر داستانی جذاب و پرمایه در قالب ساختاری مناسب دراین نوع ژانر،
اثر درخشانی همچون "هانیبال" را با نقش آفرینی درخشان " آنتونی هاپکینز"
را خلق می کند و یا در شرایطی دیگر با تاکید صرف بر خشونت، فیلم تهوع آوری
همچون " قتل عام اره برقی تکزاس" دراین گونه سینمایی ساخته می شود.
فیلم "زهر عسل" داستان زوجی جوان را به تصویر می کشد که در ماه عسل خود
با فردی روبه رو می شوند که قصد دارد آنها را آزار دهد.
دراین فیلم که تمام وقایع آن در لوکیشینی ( فضا) محدود می گذرد، داستان
همچون فیلم های شاخص این ژانر با مبهم بودن بدمن ( شخصیت منفی ) شروع می شود
امااین ابهام و رمزآلود بودن کوتاه مدت است و با شناخته شدن منشاء بحران
در یک سوم اولیه فیلم میزان تعلیق پایین می آید.
فیلم ساز از همان ابتدا با گنجاندن مسایل غیرعادی نظیر نگاه یک جوان
بیگانه، حضور غیر طبیعی "فریبا" زنی مرموز در ویلا و تاکید بر صدای سک
قصد دارد غیرعادی بودن فضا را به مخاطب گوشزد کند.
در این شرایط زن جوان "شراره" و مرد جوان "سینا" که شخصیت های منفعل و
غیرملموسی دارند، در فضای فیلم درست جا نگرفته و تنها در قالب مترسک هایی
که به راحتی تحت تهدید قرار می گیرند، جلوه گرمی شوند.
کنش و واکنش های "سینا" و "شراره" معمولا در هر صحنه متضاد با صحنه قبلی
است و بازیگران این نقش ها سردرگم هستند و این سردرگمی و بلاتکلیف بودن با
بازی های بسیار ضعیف "محمدرضا گلزار" و "مهناز افشار" که در حد ژست و ادا
باقی مانده همراه شده و مجموعه این عوامل لطمه زیادی بر پیکره فیلم وارد
کرده است.
در فیلم زهر عسل شخصیت های اصلی فیلم معرفی نمی شوند و پیش زمنیه مشخصی
ندارند،ضمن اینکه ویژگی های آن ها و نوع تقابل با عامل تهدید مشخص نیست و
روابط آن ها چه در گفتار و چه در نحوه ارتباط غیرمنطقی و ابتدایی است.
رابطه "فریبا" زن مرموز داستان که گاهی با نریشن (گفتارمتن ) معرفی شده و
گاهی در لابلای دیالوک ها به وی اشاره می شود با جوان معترضی که قصد انتقام
از زوج جوان را دارد، کاملا بی منطق است.
همچنین هیچ گونه دلیل منطقی برای ادامه حضور زوج جوان در ویلایی دور
افتاده با وجود آن همه عوامل ترساننده وجود ندارد.
با توجه به نحوه حضور و مشخص شدن عامل تهدید و لو رفتن ماجرا، نویسنده
قصد داشته بااشاره به اعتیاد سینا، گره ای دیگر در داستان ایجاد کند، اما
این گره در داستان درست جانگرفته و پیش زمنیه ای برای وجود اعتیاد در مرد
جوان دیده نمی شود.
روابط غیرمنطقی شخصیت ها و ضعف نویسنده در دراماتیزه کردن داستان باعثشده
تا کارگردان برای پرکردن فضاهای خالی و حفظ چارچوب ارتباطی داستان از نریشن
( گفتار متن ) استفاده کند، عنصری که استفاده از آن به وفور در طول فیلم
دیده می شود و حتی صحنه های بصری فیلم نیز با نریشن تاکیدوار همراه است.
تاکید بیش از اندازه به نریشن باعث شده که اگر مخاطب در هنگام تماشای
فیلم حتی چشمان خود را ببندد باز هم از قصه عقب نمی افتد.
موسیقی فیلم نیز دربخش هایی همچون پخش موسیقی خارجی در هنگام عکس گرفتن
سینا از شراره با داستان همراه نیست و زاید و ساختگی به نظر می رسد و در
برخی از صحنه مثل فرار شراره به سوی کلبه ای در جنگل تا حدودی با فیلم
همراه و برشدت تعلیق فیلم می افزاید.
همچنین در نحوه طراحی لباس و صحنه فیلم نوعی تجمل گرایی دیده می شود که
شاید برای جذاب کردن عکس ها و پوسترهای فیلم برای مخاطبان باشد.
گذشته از نقاط ضعف فیلم نامه، در زهر عسل در ساختارخلاقیت ها و نوآوری هایی
دیده می شود.
چند "پی او وی" (نمای دید) درخشان از شخصیت ها، تراولینک مناسب دوریبن
به سمت آتش در نمایی که نشان دهنده عشق و احساسات سینا و شراره است و
تقطیع خوب نماها در برخی از صحنه ها، ضرباهنک مناسبی به بخش هایی از فیلم
بخشیده که به عنوان اولین تجربه کارگردانی "ابراهیم شیبانی" قابل تامل
است.
از سوی دیگرل در نخستین تجربه کارگردانی ابراهیم شیبانی نوعی شتاب زدگی
دیده می شود که این تعجیل موجب شده زهر عسل فیلمی ارزشمند در سینمای ایران
نباشد.
فراهنک (1) 2307 1010/- 1917