آداب و رسومات ازدواج مردم بنادر گناوه و ریک
#
گناوه ، خبرگزاری جمهوری اسلامی 28/08/84
داخلی .اجتماعی .آداب و رسوم
ازدواج در بین اهالی بندرهای گناوه وریک درشمال استان بوشهر از آداب و
رسوم خاصی برخوردار است که هریک از این آداب و سنن حکایتها ونامهای
ویژه ای دارند.
"شرطی، رخت برون ،عقد کنان ،حنابندان سرتراشون ،داماد رویی، دواره و سر
کالا از جمله آداب و رسوم ویژه ای است که در مراسم ازدواج عروس و داماد در
این مناطق رایج می باشد.
مراسم "بله برون" (خواستگاری ) که بعد از درخواست داماد، پدر و مادر وی
به خواستگاری دختر می روند و بعد از موافقت عروس، برای تعیین "شیربها"
(مهریه و طلا)، خانواده عروس و داماد با هم مذاکره می کنند و یک نرخ معین
را برای اسباب و اثاثیه و طلا تعیین و بعداز آن روزی را برای نامزد شدن
زوجین مشخص می کنند .
یکی دیگر از رسومات دیرینه مراسم"شرطی" به معنای نشان انداختن روی دختر
است که بعد از مراسم خواستگاری با حضور نزدیکان خانواده داماد جواهرات،
لباس ،کفش و مقداری شیرینی و دیگر وسایل را در چمدانی گذاشته و برای عروس
می آورند.
جشن "رخت برون " نیز از دیگر سننی که مردم این مناطق دارند ، و یک هفته
قبل از مراسم عروسی انجام می گیرد ،بدین صورت که با دعوت گرفتن از فامیل
و بستگان به خانه عروس ،مادر داماد هدیه هایی از پوشاک را تهیه و در سینی
گذاشته و بر سر می چرخاند و پس از آن زنی را که مورد احترام همه فامیل است
هدیه های عروس را به مهمانان نشان می دهد و آنان نیز همزمان با یک صلوات و
توزیع شیرینی این میمنت را به عروس تبریک می گویند و عروس نیز در فاصله ای
که تا روز عروسی مانده است فرزصت دوخت و دوز پارچه ها را دارد.
از دیگر عقیده هـایی که مردم این خطـه بر آن استـوارند برپایی مـراسم
"حنابندان" که از اهمیت خاصی برخوردار بوده و یک شب قبل از عروسی با شور
و وله خاصی برگزار می شود و این اهالی بر این باورند که حنا رنک ،زیبایی و
خواصی دارد که باعث خوش یمنی زندگی و خوشبختی عروس و داماد خواهد شد.
"حنابندان دزه" یکی دیگر از رسومات مردم بندر ریک است که طی آن یک شب
قبل از مراسم حنابندان اصلی بوده و حضور مهمانان، نزدیکان داماد به همراه
حنا به خانه عروس می آیند و با شادی و پایکوبی دست و پای عروس را حنا می
گذارند.
"حنابندان اصلی" نیز یک شب بعد از مراسم حنابندان دزه انجام می شود بدین
صورت که اقوام و آشنایان در منزل داماد با هلهله و شادی حنایی را در ظرف
مخصوص تزیین کرده و به همراه شرکت کنندگان و داماد به خانه عروس رفته و
مادر یا خواهر داماد با ظرف "حنا" در بین مهمانان مشغول شادی و پایکوبی
می شود و سپس حنا را تحویل داماد می دهد و بعد از آن دست عروس و داماد را
در برک گل یا اسکناس حنا می گذارند.
خانواده عروس نیز در پایان شب حنابندان،"گرده" نوعی کلوچه خانگی و حلوا
"آردی" برای شیرینی زندگی زوجین در بین مهمانان و همسایگان تقسیم می کنند.
از دیگر آداب و سنن ازدواج در این خطه که از زمانهای گذشته تا کنون به
یادگار مانده است می توان مراسم "سرتراشون"نام برد،که عصرروز عروسی مردها
و زنها با پوشیدن لباسهای محلی اطراف داماد حلقه می زنند د و شانه و قیچی
و قرآن و اسپند را آماده می کنند البته این مراسم با شرکت آرایشگر محل و
شور و هیجان جوانان محله صورت می گیرد و آرایشگر به طرز خاصی موهای داماد
را کوتاه کرده و بر سر داماد نقل و اسکناس می ریزند و سپس داماد را روانه
حمام می کنند.
پس از حمام رفتن داماد و خواندن سرور نوعی "آواز محلی"، " آی حموم چی ،
آی حموم چی آب حجلش تازه کن تا بیارن شیر داماد خلعتش (لباس محلی ) آماده
کن " و با ریختن نقل و شیرینی بر سر ،داماد از حمام بیرون می آید.
از دیگر رسوماتی که می توان به آن اشاره کر "دامادرویی" است،این نوع مراسم
نیز هنوز در این منطقه رایج می باشد و قبل از غروب و پس از حمام کردن و
پوشیدن لباسهای دامادی، داماد را بر سر گذاشته و دست به دست می چرخانند
تا از حیاط روانه یک فضای باز شوند و بستگان با خواندن شعر،سرور، آوازهای
محلی و نواختن "نی همبان" نوعی ساز جنوبی در پشت سر داماد قرار می گیرند
و با "دواره گرفتن " نوعی رقص محلی همانند "رقص های کردی" که زنان و مردان
با پوشیدن لباسهای محلی اطراف داماد حلقه زده و به پایکوبی مشغول می شوند.
"اسب سواری" هم یکی دیگر از رسوماتی است که پس از دامادرویی برگزار
می شودو در فضای خالی داماد را بر اسبی تزیین شده سوار کرده و اسب دوانی
می کند و مردم با شادی و هلهله داماد را تشویق می کنند و سپس دو مرد از
بستگان داماد، به "چوب بازی" (نوعی بازی با حرکت دادن چوب به طرف مقابل )
می پردازند و سپس داماد سوار بر اسب را به پابوسی زیارتگاه یا امامـزاده
می برند البته این رسم هنوز در روستاهای نزدیک بعد از ظهر و قبل از شب
عروسی پا برجاست .
بعد از تدارک دادن شام عروسی به میهمانان توسط خانواده داماد، جمعی از
زنان و مردان فامیل داماد به خانه عروس رفته و چندین ساعت پیش از حرکت
عروس و داماد با شادی و نشاط جهیزیه های عروس را به وسیله چنددستگاه خودرو
به خانه داماد می فرستند و سپس عروس و داماد به منزل پدر داماد می آیند
و با ورود عروس و داماد به درب منزل داماد برای خوشبختی و خوش یمنی قدوم
آنان گوسفندی را جلوی پای عروس و داماد قربانی کرده و عروس و داماد پای
راست خود را در خون گوسفند زده و سپس وارد خانه می شوند.
از دیگر عقیده های مردمان گذشته در این منطقه مراسم "خرما چربی" بوده
به این معنا که مقداری خرما را با روغن محلی مخلوط کرده و با ورود عروس
و داماد به حجله ،به درب اتاق می چسبانند تا شیرینی زندگی آنان همواره
پایدار بماند.
"سر کالا"هم از دیگر رسومات بجا مانده مردم بندر ریک است که عروس پس از
پایان عروسی یعنی صبح روز بعد هدایایی را که خانواده اش برای نزدیکان
داماد تدارک دیده اند پس از تبریک گفتن به آنها تقدیم می کند.
"پاگشا" در اصطلاح محلی "واطلبون یا پاتختی هم از گذشته تاکنون رسم بوده
که خانواده عروس، عروس وخانواده داماد را برای صرف شام دعوت می کنند و
فامیل عروس پس از سه روز از جشن عروسی، به دیدن عروس رفته و سوری یا هدیه
های خود را به عروس می دهند.
2641/681