بازی‌های بومی‌محلی احیاگر هیجان کودکانه در تعطیلات نوروزی

به گزارش ایرنا، تکنولوژی‌های وارداتی در حالی دنیا پرجنب‌و جوش کودکان را از نشاط خالی کرده که بسیاری از کارشناسان حوزه‌های اجتماعی، سلامت و پزشکی به دنبال راهکاری برای ایجاد تحرک در نسل جدید به ویژه کودکان و نوجوانان هستند نسلی که بیگانه از جنب‌جوش های کودکانه است و فرهنگ آپارتمان‌نشینی آنان را به ربات‌هایی با دستورات خاص تبدیل کرده است ربات‌هایی که یا در مسیر مدرسه به خانه تردد می‌کنند یا در فضای گلخانه‌ای مهد کودک‌ها دستورات دیکته شده مربیان را خواهند آموخت.

این نسل در فضای گذر از جامعه سنتی به صنعتی پرورش پیدا کرده و تصوری از بازی‌های بومی‌محلی خاص فلات ایران را ندارد و حتی ایده احیای این بازی‌ها در فضای کوچک آپارتمان‌ها برای آنان غیر قابل تصور است. بازی‌هایی که اکنون در غبار مدرنیته در حال محو شدن هستند و تنها می توان رد آنان را در جشنواره‌های خاص و کوتاه‌مدت فدراسیون ورزش روستایی جستجو کرد. فدراسیونی که هر چند تلاش دارد تا این بازی ها را برای کودکان و نوجوانان احیا کند اما شیوه اجرای بازی‌ها در کلان‌شهرهای ایران بیشتر به تئاتری می‌مانند که جذابیت کوتاه مدت برای مخاطب ایجاد می‌کند.

واقعیتی که در ذات بازی‌های بومی محلی نهفته، آن است که این بازی‌ها با توجه به جذابیتی که برای نسل‌های مختلف دارند می تواند شکاف نسلی ناشی از سبک زندگی مختلف افراد را پر کنند و حتی زمینه پیوند نسلی را فراهم کنند. بازی های بومی محلی متعلق به یک نسل یا گروه خاص نیست بلکه فراگیری و منطبق بودن آن بر فرهنگ ایرانی اسلامی می تواند به ابزاری برای ایجاد هیجان در کودکان و نوجوانات تبدیل شود. هیجانی که سال‌هاست در غبا زندگی مدرن کمرنگ یا گم شده است.

اما این مهم چگونه امکان پذیر است؟ بازی‌های بومی و محلی مجموعه‌ای سرگرمی‌هایی هستند که از گذشته‌های دور برای نسل‌های مختلف به یادگار ماندند. بازی‌هایی که هم قوانین و هم شیوه حضور در آنان به شرایط زمان، مکان و نسل های مختلف بستگی دارد و شیوه برگزاری آن به گونه‌ای است که زنان و مردان به راحتی امکان حضور در آن را دارند. این ویژگی در کنار همخوانی آن با فرهنگ ایرانی - اسلامی موجب شده تا برگزاری این بازی‌ها در محیط آپارتمانی و سبک زندگی سخت نباشد.

اما آنچه برگزاری آن را سخت کرده، شکاف نسلی است که موجب شده تا غبار فراموشی بر روی این بازی‌ها سایه افکند. نسل کنونی حتی در مناطق روستایی آشنایی چندانی با بازی‌های بومی و محلی ندارند و روز به روز در هیجان کاذب بازی‌های رایانه‌ای غرق می‌شوند، هیجانی که نه تنها قدرت تحرک را از آنان خواهد گرفت بلکه فرد را به دور از سایر هم‌نوعان گوشه‌گیر خواهد کرد.

لازمه آشنایی کودک و نوجوان با بازی‌های بومی محلی ترویج آن از طریق رسانه و برنامه‌های متناوب فدراسیون است. بدون شک اگر شرایط توسعه و احیای بازی‌های بومی و محلی در ایران بر روال مطلوب آن قرار گیرد چند اتفاق مهم و اساسی در شیوه فعالیت کودکان و نوجوانان نسل‌های آینده رخ خواهد داد.

اتفاق نخست آن است که این نسل‌ها بازی‌های بومی و محلی به عنوان میراث معنوی کشور فاصله نخواهند گرفت بلکه با آموحتن بخشی از آنان در آینده خود میراث دار خواهند شد و واسطه انتقال نسل‌های مختلف می‌شوند. این انتقال میراث به راهکاری تبدیل خواهد شد تا بازی‌های سنتی کشور با به روز شدن قوانین ماندگار شوند و در آینده شاید بتوان آنها را در قالب یک جشنواره بزرگ برگزار کرد. همچنین می‌توان با ابزار بازی‌های بومی و محلی بر تعطیلات یکنواخت و پرتکرار تقویم ایران مانند تعطیلات عید نوروز و و تعطیلات تابستانی غلبه کرد.

با ترویج بازی های بومی و محلی میزان انزوای فرد در خانواده و سطح جامعه کمتر خواهد شد. شاید بازی های بومی و محلی نسخه عبور از انزوای اجتماعی نسل جدید نباشد اما بی‌تردید یکی از راهکارهای ورود فرد به فعالیت‌های گروهی است فعالیتی که خاص بازی‌های بومی است. در سبک زندگی جدیدی بازی‌های رایانه‌ای انفرادی فضای مجازی، فرد را به سمت و سوی دوری از اجتماع سوق می‌دهد اما شیوه برگزاری بازی‌های بومی محلی گروهی است و کنش‌گران در قالب کار تیمی قوانین موجود را رعایت می‌کنند.

برنامه ریزی فدراسیون برای ترویج بازی‌های بومی و محلی با حضور کارشناسان خبره و آشنا به اصول این بازی‌ها، می‌تواند فعالیت کودکان را به بخش مهمی از سنت های نوروزی تبدیل کند. همچنین این بازی‌ها می تواند به الگویی برای کشورهای حوزه فرهنگی نوروز تبدیل شوند و سالانه شاهد مسابقاتی بین کشورهای همسایه به میزبانی ایران باشیم.