به گزارش خبرنگار ایرنا، تاسیسات جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب در کنار اینکه به ارتقای بهداشت محیط منجر می‌شود در بسیاری از کشورهای پیشرفته و در حال توسعه پساب‌های غیرقابل استفاده را دوباره به چرخه مصرف بازمی‌گرداند و حجم قابل توجهی از آب مورد نیاز بخش‌های کشاورزی و صنعت و حتی برخی مصارف خانگی را تامین می‌کند.
اما آستارا به واسطه نبود برنامه‌ریزی و بی‌توجهی به زیرساخت‌ها برخلاف سایر نقاط کشور و نیز گیلان به طور نامتعارفی گسترش یافته که از جمله نمودهای بارز آن مشکلات ناشی از نبود تاسیسات مرتبط با جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب است.
آستارا زیرساخت محدودی در حوزه جمع آوری فاضلاب دارد اما به اذعان کارشناسان امر با توجه به جمعیت و گستردگی شهر، تاسیسات موجود به هیچ وجه کافی نیست و همه نقاط را پوشش نمی‌دهد به طوری که در محاسبات در نظر گرفته نمی‌شود، زیرا در واقع بود و نبودش چندان تفاوتی ایجاد نمی‌کند.
نبود سیستم جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب مناسب که پروژه آن از سال ۷۹ آغاز شده به سرانجام نرسیدن آن امروز در نقاط مختلف آستارا مشکلات متفاوتی را موجب شده است؛ برخی واحدها برای دفع فاضلاب نسبت به حفر چاه اقدام کردند که با پر شدنش هر از چند گاهی مجبور به تخلیه آن می‌شوند.
ساکنان خانه‌هایی که از چنین امکانی برخوردار نیستند هم به ناچار فاضلاب خود را با یک لوله از خانه به سمت جوی‌هایی روانه می‌کنند که به طور معمول عمق کم دارد و در وسط کوچه‌هایی جانمایی شده که محل بازی کودکان و نوجوانان است.
از سوی دیگر رهاسازی فاضلاب خانگی در معابر و نوع ساخت جوی‌ها در کنار اقلیم منطقه موجب شده که به‌ویژه در نیمی از سال با حاکم شدن هوای گرم و شرجی، بوی نامطبوع و متعفنی گاه و بی‌گاه از کوچه‌ها و خیابان‌ها به مشام برسد که شایسته شهر گردشگرپذیری مانند آستارا نیست.
فاضلاب برخی واحدهای مسکونی هم در رودخانه‌ای جاری می‌شود که از میانه شهر می‌گذرد و زمانی زیبایی و طراوات خاصی به آستارا می‌بخشید اما اکنون به محل فاضلاب راکد تبدیل شده و این تنها بخشی از مشکل است زیرا در نهایت به خزر سرازیر می‌شود و نقاط ساحلی را آلوده می‌کند.
اگرچه مساله فاضلاب آستارا بنابر تقسیم وظایف دستگاه‌های اجرایی و خدمات‌رسان بر عهده شرکت آب و فاضلاب این شهرستان گذاشته شده است اما رهاسازی فاضلاب واحدهای مسکونی در جوی‌ها که آن را به روان‌آب تبدیل می‌کند، پای شهرداری را نیز به میان می‌کشد.
چنین شرایطی که در این سال‌ها موجب نارضایتی شده و دشواری‌های بسیاری برای مردم منطقه ایجاد و از طرف دیگر هزینه‌هایی را به خانوارها تحمیل کرده است، تداومش در آینده نه‌چندان دور برای مردم غیرقابل تحمل و برای متولیان امر غیرقابل مدیریت خواهد شد.
اختصاص ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال برای بحران آبفا
فرماندار آستارا در این زمینه گفت: آب و فاضلاب شهرستان آستارا در چند سال گذشته با کمبود آب و از سویی آب آلوده روبه‌رو بود که دولت سیزدهم بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال از محل اعتبارهای دور نخست سفر رئیس جمهور به استان گیلان به این حوزه تخصیص داد و امسال مشکلی در زمینه آب نداشتیم.
عنایت رضایی‌پور افزود: اقدام‌هایی در بحث فاضلاب این شهرستان انجام شده و در کنار تکمیل پروژه فاضلاب شهرک مهدی، بخشی دیگری از شهر نیز در دست لوله‌کشی است که امید می‌رود در سریع‌ترین زمان ممکن به بهره‌برداری برسد.
وی با اشاره به بهسازی تصفیه‌خانه بهارستان، اظهار کرد: برای اجرای فاضلاب باید در کل شهر حفاری صورت بگیرد که چنین کاری عملی نیست و از این رو هر سال باید اعتبار خوبی گذاشته شود تا پروژه فاضلاب به پایان برسد.
فرماندار آستارا: برای اجرای فاضلاب در کل شهر باید هر سال اعتبار خوبی گذاشته شود تا پروژه فاضلاب به پایان برسد
فرماندار آستارا اضافه کرد: اگر در هر دوره‌ای هر یک از مسئولان به میزان پنج کیلومتر حفاری را پیش می‌بردند، تا الان کار به پایان رسیده بود؛ به هر روی دولت سیزدهم تلاش دارد در حد توان این مشکل ۵۰ ساله آستارا را برطرف کند و در این راستا نقاطی که خیلی مشکل دارند، در اولویت هستند.
وی در ادامه تصریح کرد: پول هنگفتی برای مشکل فاضلاب این شهرستان نیاز است و با ۵۰ و ۱۰۰ میلیارد تومان قابل برطرف شدن نیست از طرفی با تداوم این شرایط سکونت در برخی نقاط دشوار خواهد شد.
رضایی‌پور عنوان کرد: ساخت و ساز غیرمجاز با وجود مساله فاضلاب مشکلاتی را ایجاد کرده است که انتظار می‌رود شهرداری آستارا جلوی ساخت و سازها را بگیرد و اجازه ندهد ساختمانی بودن پارکینگ و فاضلاب اجازه بهره‌برداری بگیرد.
پروژه فاضلاب نیازمند بیش از ۱۰ هزار میلیارد ریال اعتبار
شهردار آستارا نیز در این زمینه تشریح کرد: رسیدگی به مساله فاضلاب شهری وظیفه اصلی این مجموعه نیست البته نه اینکه چشمانمان را ببندیم و موضوع را نبینیم ولی وظیفه ذاتی شهرداری هدایت آب‌های سطحی مانند آب باران، برف و برخی آب‌هایی است که در سطح شهر جاری می‌شود.
میثم الوان‌پور افزود: فاضلاب شهری متولی مشخصی دارد که باید موضوع را پیگیری کند و ما هم باید در حد ممکن مساله را دنبال کنیم، سال گذشته در نشست شورای اداری شهرستان که نمایندگان آب و فاضلاب هم حضور داشتند، موضوع مطرح شد.
وی افزود: بنابر اعلام کارشناسان حتی اگر همان موقع کار آغاز می‌شد، بیش از ۱۰ هزار میلیارد ریال اعتبار نیاز داشت که البته شاید این مبلغ برای شهرداری خیلی زیاد باشد اما بودجه‌ای است که باید از ردیف اعتبارهای ملی برای آستارا گرفته شود.
شهردار آستارا بیان کرد: وضعیت آستارا از نظر فاضلاب خوب نیست و اگر چهار-پنج سال دیگر به همین منوال بگذرد، شهر را فاضلاب می‌گیرد؛ واقعیت این است که آستارا از نظر فاضلاب وضعیت خوبی ندارد ولی وظیفه ذاتی شهرداری هدایت فاضلاب نیست و ما تنها موظف به هدایت آب‌های سطحی هستیم.
وی اضافه کرد: امید می‌رود مسئولان در سطح استان گیلان فکری به حال موضوع فاضلاب آستارا بکنند تا با حل این معضل ما شرمنده مردم نباشیم زیرا وضعیت اسفناک است و بالاخره مردم در آن مسیرها رفت و آمد می‌کنند.
الوان‌پور به بازدید اسفندماه گذشته از بعضی معابر آستارا اشاره کرد و گفت: مشکلات خیلی بدی از این بابت داشتند که با اقدام‌های دم‌دستی هم قابل برطرف شدن نبود. برای چاره اندیشی خیلی به موضوع فکر کرده و راهکارهای مختلفی را بررسی کردیم اما راه حل مناسبی برای آن نیافتیم.
وی عنوان کرد: یک راه این است که چندبار سپتیک(سیستم تصفیه فاضلاب زیرزمینی) بزنند و تخلیه شود اما تا کی این اتفاق می‌تواند بیافتد، به طور قطع مساله تنها با طرح اگوی فاضلاب شهری برطرف خواهد شد و در آن صورت دیگر چنین مشکل‌هایی را نخواهیم داشت.
شهردار آستارا یادآور شد: البته بخش نخست سیستم فاضلاب آستارا در خیابان شهید رجایی قرار بود تا پیش از نوروز ۱۴۰۲ افتتاح شود و حتی انشعاب‌ها هم داده شده بود؛ (به طور تقریبی در پشت پارکینگ بازار ساحلی) حتی آنجا تصفیه‌خانه هم تعبیه شده است ولی اینکه چرا این اتفاق نیفتاد باید مسئولان مربوطه پاسخگو باشند.
وی تاکید کرد: متولی اصلی معضل فاضلاب آستارا شرکت آب و فاضلاب این شهرستان است و البته شهرداری و شورای شهر هم به عنوان مدیریت شهری باید پیگیر موضوع باشند تا کار به نتیجه مطلوب برسد.
الوان‌پور تشریح کرد: شهرداری در فصل گرم با خودروهای حامل آب نسبت به پاک‌سازی جوی‌ها اقدام می‌کند تا با تمیز کردن آب‌های راکد از انتشار بوی نامطبوع در شهر جلوگیری کند اما این کار موقتی است و باید اقدام اساسی انجام بشود.
احیای پروژه‌های راکد در دولت سیزدهم
کارشناس ارشد آب و سازه‌های هیدورلیکی شرکت آب و فاضلاب گیلان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در این زمینه اظهار کرد: حوزه فاضلاب شهرستان بحرانی است و در حال حاضر شبکه‌ای نداریم که زیر پوشش باشد؛ البته ۲ مجموعه مسکن مهر و معلولین را است اما بسیار محدود که به هیچ روی در محاسبه‌ها دیده نمی‌شود.
محمدمهدی شیرزاد با اشاره به اینکه اتفاق‌های خیلی خوبی در حال رخداد است، افزود: تصفیه‌خانه بزرگ فاضلاب شهر که از ۱۲ سال پیش رها شده بود، دوباره آغاز شده و با قدرت در حال کار است؛ فاضلاب شهرک مهدی که به علت مشکلاتی متوقف شده بود و ظرفیت مورد نیاز را نداشت امروز افزایش ظرفیت دارد و مشکلات حوزه برق آن نیز برطرف شده است.
وی بیان کرد: قرار بود که طرح در دهه فجر پیش افتتاح شود که پیمانکار به دلیل مسائلی نتوانست کارش را به پایان برساند. اما پیمانکار جدید در حال کار است و در سریع‌ترین زمان ممکن حدود ۶۰۰ مشترک شهرک مهدی، پشت بازار ساحلی و حوزه فرمانداری از این سیستم مجهز به استاندارد روز که خروجی مناسبی دارد و می‌تواند کمک حال باشد، استفاده خواهند کرد.
این کارشناس اضافه کرد: قرارداد دیگری هم در حوزه فاضلاب آستارا به امضا رسیده و کار آغاز شده است و در مجموع اگر بخواهیم مقایسه کنیم، اتفاق‌های خوبی در حوزه فاضلاب رخ داده است ولی در صدور پروانه‌ها باید دقت بیشتری شود.
وی تاکید کرد: طراحی سازه‌ها از این پس باید به گونه‌ای باشد که تا رسیدن پروژه فاضلاب آستارا به مرحله بهره‌برداری، هم سپتیک فاضلاب و هم بحث آب چنان طراحی و مهندسی شود که الگوهای مقررات ملی ساختمان در نظر گرفته شود تا شهر و مردم در آینده با چالش روبه‌رو نشوند.
کارشناس آبفا: طراحی سازه‌ها باید به گونه‌ای باشد که تا رسیدن پروژه فاضلاب آستارا به مرحله بهره‌برداری الگوهای مقررات ملی ساختمان در نظر گرفته شود تا شهر و مردم در آینده با چالش روبه‌رو نشوند
شیرزاد عنوان کرد: باید مسئولان آستارا در این زمینه قاطعانه برخورد کنند، چنان‌که پیش‌تر به مالک یک سازه ۱۵۲ واحدی که الگوها را رعایت نکرده بود در مرحله نخست اخطار داده شد و با ادامه بی‌توجهی به هشدارها نسبت به جمع‌آوری کامل انشعاب تا هنگام رعایت الگوهای مورد نظر اقدام شد.
وی با بیان اینکه وضعیت فاضلاب آستارا بحرانی است، تصریح کرد: در حال حاضر حدود ۱۵ هزار میلیارد ریال نیاز است تا شبکه فاضلاب آستارا راه‌اندازی شود با این وجود جهت تغییر کرده و مسئولان امر به جد در پی حل مشکل و تغییر شرایط هستند و امید می‌رود در چند سال آینده شرایط متفاوتی حاکم شود.
کارشناس ارشد آب و سازه‌های هیدورلیکی شرکت آب و فاضلاب گیلان گفت: آستارا یکی از شهرستان‌های دارای کد فاضلابی و ملی هم هست ولی مقتضیات زمان و مشکلاتی که در حوزه جذب اعتبارها وجود داشت، شرایط کنونی پروژه را موجب شد که البته اکنون کار خیلی خوب پیش می‌رود و بسیار خوش‌بین هستم.
وی تشریح کرد: چندین پروژه شرکت آب و فاضلاب با اعتبار ۲ هزار و ۴۵۰ میلیارد ریال در نقاط مختلف شهرستان آستارا در حال اجرا است و اثرات این پروژه‌ها که مرحله به مرحله انجام می‌شود، در سال‌های آینده مشخص خواهد شد.
شیرزاد با تاکید بر لزوم سرعت‌بخشی به وارد مدار کردن تصفیه‌خانه فاضلاب شهرک مهدی که دارای تراکم جمعیت بالایی است، افزود: سوای پروژه در حال اجرای تصفیه‌خانه فاضلاب آستارا که در آینده وارد مدار خواهد شد، پروژه فاضلاب بخش دیگری از شهر هم باید آغاز گردد و وارد تصفیه‌خانه شود.
امید است با عزم مسئولان و نیز تامین اعتبار این پروژه بعد از ۲۰ و اندی سال در دولت مردمی سیزدهم به نتیجه مطلوب رسیده و انجام یابد.
شهرستان مرزی بندر آستارا با جمعیت حدود ۹۵ هزار نفر در غربی‌ترین نقطه استان گیلان، در فاصله نزدیک به ۱۷۳ کیلومتری رشت و همجوار با کشور جمهوری آذربایجان واقع شده است.
گزارش از: محمد ملاحمزه‌زاده
نظر شما