به گزارش ایرنا، از كرانه های زرد فام خورشید كه از سراوان سیستان و بلوچستان سر برآورده و روز را زودتر از همه جا در ایران اسلامی آغاز می كند تا سرخ فام غروب خورشید در موج های خروشان عمان چابهار و بادهای 120 روزه و تابش عمود خورشید در سیستان، این استان را به گنجینه توانمند طبیعی تبدیل كرده كه با همتی بلند می توان از آن انرژی فراوانی تولید كرد.
شرایط جغرافیایی، منابع و آب و هوای سیستان و بلوچستان در كنار وسعت آن سبب شده تا طبیعت این منطقه نقش مهمی از زندگی مردم آن باشد و هرگز در گذر سالها كمرنگ نشود.
گرچه كشاورزی، صنعت، حمل و نقل، تجارت و روابط مرزی در سالهای اخیر رشد چشمگیری در این استان داشته اما برخی از ظرفیت های آن از جمله انرژی های تجدید پذیر مغفول مانده و نیاز به توجه بیشتری دارد.
از منابع اصلی انرژی های تجدیدپذیر می توان به انرژی باد و نور خورشید اشاره كرد كه حجم عظیمی از آن در شمال و جنوب سیستان و بلوچستان نهفته است.
*انرژی تابشی و باد در دسترس ترین منابع تجدید پذیر
منطقه سیستان با پنج شهرستان زابل، زهك، هیرمند، هامون و نیمروز هم مرز با كشور افغانستان بوده و سالها قبل طعم تلخ خشكسالی طولانی مدت را تجربه كرده و هنوز نیز با گذشت حدود 20 سال بار آن را به دوش می كشد.
گرچه آب و سرسبزی از این منطقه رخت بربسته اما بادهای معروف 120 روزه (كه اینك از 160 روز هم بیشتر شده) و نیز تابش مستقیم نور خورشید در آن یادگاری از هزاران سال شكل گیری این منطقه است بطوری كه نحوه ساخت و ساز منازل در شهر سوخته با قدمتی 6 هزار ساله و بسیاری دیگر از میراث فرهنگی این منطقه گواه این ادعاست.
بر اساس گزارش ها، شمال سیستان و بلوچستان ایده آل ترین منطقه تابشی است كه بر اساس اطلس نقشه خورشید ایران كه توسط سازمان انرژی های نو تهیه شده، این منطقه در هر متر مربع بین 2.5 تا 4.5 كیلو وات ساعت و نیز بر اساس آمار اطلس ماهواره ای ناسا از 6 تا هشت كیلو وات ساعت تابش دریافت می كند.
تابش خورشید در این منطقه تقریبا عمود بوده و به گفته كارشناسان گاه در برخی ایام تابستان دما در آن تا بیش از 54 درجه نیز می رسد، گرمای هوا در این منطقه چنان زیاد است كه بسیاری از مردم آن در فصل تابستان و ایام تعطیلی مدارس به سایر شهرستانهای این استان و گاه خارج از استان سفر می كنند.
منطقه سیستان از دیرباز با بادهای 120 روزه خود معروف بوده كه بر اساس شواهد موجود این پدیده در طول تابستان رخ می دهد، اما باید توجه داشت كه وزش باد تنها محدود به 120 روز نیست بلكه در این مدت بصورت مداوم و با شدت زیاد می وزد در حالی كه در سایر فصل های سال نیز وزش باد در منطقه وجود دارد و به گفته برخی افراد بومی، حدود 80 درصد ایام سال باد در حال وزیدن است.
یكی از مردم منطقه سیستان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: این منطقه همواره شاهد 2 پدیده تند باد و گرمای زیاد هوا بوده است.
سلطان دهمرده صادق ادامه داد: سقف منازل قدیمی و اصیل سیستانی از گنبد هایی با بادگیرهای رو به شمال ساخته شده كه می توان آثار آنها را در تمام روستاها و شهرهای این منطقه دید.
وی افزود: وجود اینگونه سقف ها به خوبی نشان می دهد كه مردم برای بهره گیری از باد مداوم این منطقه به خوبی برنامه ریزی داشته اند.
وی تصریح كرد: گرمای هوا در این منطقه بسیار زیاد است و مردم نیز در گذشته برای مقابله با این گرما منازل خود را با خشت و گل می ساختند كه در تابستان خنگ و در زمستان گرم است.
وی بیان كرد: این 2 مولفه یعنی باد و تابش مستقیم خورشید همواره در منطقه وجود داشته و هیچگاه از آنها به عنوان منابع انرژی استفاده نشده است.
وی خاطرنشان كرد: با استفاده از این منابع علاوه بر تامین انرژی مورد نیاز منطقه سیستان، می توان مازاد آن را به افغانستان نیز صادر كرد.
با توجه به افزایش روز افزون نیاز به انرژی و نیز كاهش مداوم منابع تجدید ناپذیر مانند نفت و نبود سیستم گاز كشی در این استان، بهره گیری از ظرفیت های انرژی های تمام نشدنی و تجدید پذیر از یك سو می تواند نیاز مردم منطقه را رفع كرده و از سوی دیگر می توان از این انرژی ها برای صادرات و كسب درآمد استفاده كرد.
**ظرفیتی عظیم و تنها یك توربین بادی
منطقه سیستان با در اختیار داشتن این ظرفیت های بی نظیر تا كنون تجربه عملی مزارع انرژی های نو را نداشته و نیز هیچ سرمایه گذاری برای بهره گیری از این انرژی ها گام بر نداشته است.
معاون استاندار سیستان و بلوچستان و فرماندار شهرستان ویژه زابل در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: منطقه سیستان یكی از مستعدترین مناطق برای احداث مزارع انرژی های نو محسوب می شود.
هوشنگ ناظری ادامه داد: وجود بادهای مداوم و تابش مستقیم و عمود نور خورشید در این منطقه منابع بسیار مفیدی هستند كه توجیه اقتصادی برای سرمایه گذاری در زمینه انرژی های نو را فراهم كرده است.
وی افزود: تنها یك توربین بادی در منطقه سیستان در شهر جدید رامشار وجود دارد كه هزینه نصب آن در سالهای گذشته حدود 10 میلیارد ریال بوده است.
وی بیان كرد: تنها توربین بادی موجود در این منطقه بیشترین راندمان تولید انرژی را در سطح كشور دارد.
وی تصریح كرد: باوجود تبلیغات بسیار در این زمینه و نیز اختصاص اراضی مخصوص این كار و همچنین اعلام همكاری دولت برای احداث مزارع انرژی های نو در سیستان تا كنون سرمایه گذار مناسبی در این زمینه یافت نشده است.
فرماندار زابل خاطر نشان كرد: البته در فضای پسابرجام برخی از كشور های خارجی در این زمینه اعلام آمادگی كرده اند كه هنوز مذاكرات با آنها ادامه دارد.
ناظری گفت: نمایندگان شركت آلمانی سان فارمینگ به تازگی برای سرمایه گذاری در زمینه انرژی های خورشیدی از منطقه سیستان بازدید و رغبت خود را برای سرمایه گذاری در برخی نقاط اعلام كردند.
وی اظهار داشت: این هیات از محدوده های مختلف منطقه سیستان از جمله رامشار و شهرستان های نیمروز، زهك و زابل بازدید كرده و تا كنون برای سرمایه گذاری در دانشگاه زابل اعلام آمادگی كرده اند.
وی ادامه داد: نمایندگان این شركت در حال بررسی زمین های پیشنهادی در شهرستان های زهك و نیمروز هستند.
وی افزود: شركت سان فارمینك در حوزه استفاده از انرژی های خورشیدی و كشاورزی فعالیت دارد.
فرماندار شهرستان ویژه زابل تصریح كرد: هدف اصلی این شركت استفاده از انرژی های خورشیدی در گلخانه ها و نیز آموزش افراد متخصص در این زمینه است.
ناظری خاطرنشان كرد: این شركت از طریق دفتر جذب سرمایه گذاری استانداری سیستان و بلوچستان معرفی و پیش از این هم بازدیدهایی از منطقه داشته است.
**الزام به تنظیم سند جامع انرژی های تجدیدپذیر
استاندار سیستان و بلوچستان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: باید منطقه ویژه اقتصادی انرژی های نو با مشخص شدن زون ها و برخورداری از معافیت ها و مشوق های ترغیبی بوسیله شركت برق منطقه ای این استان راه اندازی شود.
علی اوسط هاشمی ادامه داد: تكمیل زیرساخت های مورد نیاز در محل زون های انرژی از جمله جاده دسترسی، جانمایی خط انتقال برق و دیگر بسترها باید از اولویت های این شركت باشد.
وی افزود: تاكنون موافقت اصولی برای 36 زون انرژی های نو در سیستان و بلوچستان اخذ شده است.
وی تصریح كرد: دولت تدبیر و امید برای تبدیل سیستان و بلوچستان به مركز انرژی های نو تمام تلاش خود را خواهد كرد.
استاندار سیستان و بلوچستان خاطرنشان كرد: باید زمینه برای ورود بخش خصوصی به این عرصه از طریق مشوق های لازم آماده شود.
هاشمی بیان كرد: به منظور محقق شدن این اهداف باید زمین مورد نیاز با قیمت بسیار مناسبی در اختیار بخش خصوصی قرار گیرد.
وی اظهار داشت: باید از ظرفیت های بیشمار سیستان و بلوچستان از جمله سواحل مواج دریای عمان، بیش از 150 روز باد با حداكثر سرعت 108 كیلومتر بر ساعت، گرمایش زمین و آفتاب دائمی برای تولید انرژی های نو بهترین استفاده را كرد.
مدیركل دفتر جذب و حمایت از سرمایه گذاری سیستان و بلوچستان نیز به خبرنگار ایرنا گفت: 11 هزار هكتار از زمین های مستعد به احداث زون انرژی های پاك اختصاص داده شده است.
ماندانا زنگنه ادامه داد: هم اینك ساخت 6 نیروگاه سیكل تركیبی توسط بخش خصوصی و دولتی در استان در حال انجام است.
وی افزود: نیروگاه 880 مگاوات یونیت اینترنشنال توسط سرمایه گذار ترك در سه راهی دشتك در دست اقدام است كه مجوز های محیط زیستی آن اخذ شده و عزم جدی برای احداث آن وجود دارد.
سیستان و بلوچستان با موقعیت خاص و توانمندی های بی نظیر خود می تواند به قطب تولید انرژی های پاك در ایران و حتی خاور میانه تبدیل شود كه در صورت تحقق این هدف می توان مسیر جدیدی را برای كسب درآمد و كاهش وابستگی به سوخت های فسیلی ایجاد كرد.
وجود 1100 كیلومتر مرز زمینی و 310 كیلومتر مرز دریایی با كشورهای افغانستان، پاكستان و حوزه دریای عمان ظرفیت بسیار خوبی برای صادرات انواع محصولات تولیدی از جمله انرژی از سیستان و بلوچستان را فراهم كرده كه با بهره گیری شایسته از این ظرفیت و توانمندی می توان جنوب شرق كشور را متحول كرد.
مناطق مرزی پاكستان و افغانستان با ایران بشدت نیازمند انرژی برق هستند و در صورت تولید این انرژی از باد و خورشید و دریا صادرات آن منبع درآمد و ارزآوری بسیار خوبی برای كشور است.
7311**6081 خبرنگار: اسماعیل مرادقلی ** انتشار دهنده: حیدر سرایانی
زاهدان - ایرنا - سیستان و بلوچستان از لحاظ منابع انرژی یكی از مناطق ویژه ایران اسلامی محسوب می شود بطوری كه ابر و باد و مه و خورشید یكجا در آن مشغول به فعالیت و حركتند اما این ظرفیت های طبیعی تجدید پذیر سالهای زیادی بدون استفاده و بی حاصل مانده است.