هرچند که از دهه ۸۰ تاکنون اقدامات موثری در حوزه ساخت و بازسازی مدارس توسط آموزش و پرورش و همچنین خیرین انجام شده است اما هنوز هم وجود مدارس غیراستاندار برای دانش آموزان حادثه آفرین می شود.
در حال حاضر علاوه بر وجود مدارس نیازمند بازسازی در شهرهای کشور، انواع مختلفی از مدارس از جمله خشتی و گلی، کپری، سنگ و کلوخی، چوبی و کانکسی در کشور وجود دارد که دانش آموزان را در این سال ها با زحمت های بسیاری مواجه کرده است.
در سال های گذشته خبرهای تلخی از حوادث آتش سوزی به دلیل نبود تجهیزات مناسب در مدارس و همچنین فروریختن سقف مدارس ناایمن کام بسیاری از هموطنان را تلخ کرده است. مدارسی بدون در، دیوار و پنجره که حتی دانش آموزان را در برابر باد و باران محافظت نمی کند، موجب نگرانی های هر روز دانش آموزان و والدین آنها می شود که نیازمند بازسازی یا ساخت مجدد هستند.
سازمان نوسازی مدارس تقریبا از اوایل دهه ۸۰ درصدد بازسازی و تجهیز مدارس تقریبا در تمامی نقاط کشور برآمده است، بر این اساس در گام اول مدارس خشتی و گلی تا اسفند ماه سال ۹۸ جمع آوری شد و بر اساس گفته های مسوولان آموزش و پرورش قرار است که امسال نیز با هدفگذاری در مناطق مختلف به بهبود وضعیت سایر مدارس نیز رسیدگی شود.
مهراله رخشانی مهر رییس سازمان نوسازی مدارس نیز پیشتر درباره تعداد مدارس تخریبی کشور گفت: بر اساس آمار سال ۸۲، حدود ۷۰ درصد مدارس تخریبی و ۳۰ درصد مدارس مقام بودند، از آن سال تاکنون با توجه به برنامه چهارم و پنجم توسعه و اختصاص ۴ میلیارد تومان به این موضوع، ۵۰ درصد این مدارس تخریبی بهبود یافتند.
وی افزود: در دوره برنامه های چهارم و پنجم توسعه بحث مدرسه سازی به سرعت انجام شد، در حال حاضر ۳۰ درصد مدارس کشور نیازمند بازسازی و ۷۰ درصد مقاوم هستند.
وی اعلام کرد: با اعتبارات خیرین ۱۵ درصد کلاس های درس تخریب و بازسازی شده اند، همچنین در مکان های مورد نیاز مدرسه ایجاد شده است.
رییس سازمان نوسازی مدارس به موضوع تجهیز سیستم های گرمایشی مدارس اشاره کرد و یادآور شد: در سال ۹۶ نیز ۲۳۰ هزار سیستم گرمایشی غیراستاندارد در کلاس ها وجود داشت اما در حال حاضر سیستم گرمایشی ۸۸ هزار کلاس درس غیراستاندارد است.
رخشانی مهر خاطرنشان کرد: بخاری های ۱۳۷ هزار کلاس درس در سال ۹۷ غیراستاندارد بود اما امروز این رقم به ۸۸ هزار مورد کاهش یافته که ۶۳ هزار بخاری گازی و ۲۵ هزار بخاری نفتی در مدارس به کار گرفته شده است و البته این مدارس علمک گاز ندارند.
وی افزود: در حال حاضر با اقدامات انجام شده در مناطق گازکشی شده دیگر بخاری غیراستاندارد نفتی وجود ندارد.
فضا و تجهیزات غیراستاندارد جان دانش آموزان را به خطر می اندازد؛ به طوری که معمولا هرساله پس از شروع فصل سرما به خاطر غیراستاندارد بودن مدارس خبرهایی از آتش سوزی در مدارس شنیده می شود، مدارسی که کپری، خشتی یا کانکسی هستند و برای گرما تنها به بخاری نفتی روی می آورند، اما بلاهای زیادی می تواند به واسطه وجود این مشکلات گریبان دانش آموزان را بگیرد.
تامین فضا، تجهیزات و فناوری
بر اساس مفاد سند تحول بنیادین آموزش و پرورش که مبنای سیاست گذاری و برنامه ریزی تحولی در این سازمان است، یکی از ماموریت های اصلی این نهاد تامین فضا، تجهیزات و فناوری برای دانش آموزان است. چرا که در سند تحول بنیادین فضا و تجهیزات از عوامل موثر تربیتی محسوب می شود و بستر تحقق اهداف سایر زیرنظام ها به خصوص زیرنظام برنامه های درسی ملی به حساب می آید.
برنامه ریز نظام تامین فضا، تجهیزات و فناوری تسهیل کننده فرآیند یادگیری و یاددهی و تحقق اهداف تربیتی برای رشد و پیشرفت کشور است و همچنین به اموری مانند تنوع فضاهای، اثربخشی و روزآمدی، تولید، زیباسازی و بانشاط سازی محیط کمک می کند. بر اساس مفاد سند تحول بنیادین، فضاهای تربیتی به کلاس درس خلاصه نمی شود.
بلکه تربیت در محیط تربیتی اتفاق می افتد که شامل کلاس درس، حیاط مدرسه، آزمایشگاه، کتابخانه و نمازخانه نیز می شود و تمامی این موارد در صورتی است که بسیاری از دانش آموزان کشور در محیط های بسیار ناامنی مشغول تحصیل هستند و باید در ابتدا برای امنیت جان آنها سپس برای تسهیل فرآیند یادگیری نسبت به ساخت، نوسازی، توسعه و تجهیز فضاهای آموزشی و تربیتی اقدام شود.
در حال حاضر پس از برچیده شدن کامل مدارس خشتی و گلی در کشور با بیشترین تعداد یعنی ۱۷۴ مدرسه در استان سیستان و بلوچستان، سازمان نوسازی مدارس در نظر دارد تا با اولویت بندی کردن در هر استان و با اختصاص اعتبارات به لحاظ بودجه ای برنامه ریزی برای سایر مدارس انجام دهد.
رخشانی مهر در گفت و گو با خبرنگار گروه دانشگاه و آموزش درباره اولویت های کاری سال ۹۹ سازمان نوسازی مدارس اظهار داشت: مدارس خشتی و گلی در سال ۹۸ جمع آوری شد، در حال حاضر وضعیت سایر انواع مدارس نابسامان در مناطق مختلف کشور متفاوت است، بطور مثال در مناطق خاص مانند سیستان و بلوچستان، کرمان و یزد مدارس خشتی و گلی بسیاری وجود داشت اما همین مدارس در بسیاری از مناطق دیگر کشور نبود.
وی افزود: وقتی سازمان نوسازی مدارس شعار جمع آوری مدارس خشتی و گلی را انتخاب کرد و اعتبارات توزیع شد، در برخی از مناطق از جمله غرب کشور که مدارس خشتی و گلی در اقلیم آنها وجود نداشت، در توزیع اعتبارات متضرر شدند.
رییس سازمان نوسازی مدارس خاطرنشان کرد: برخی از مناطق مدارس سنگی، کپری و کلوخی دارند که با توجه به اقلیم، نوع این مدارس متفاوت است؛ بنابراین برای اینکه استان ها در بحث اعتبارات و همچنین ساماندهی مدارس غیراستاندارد متضرر نشوند، امسال هر استانی با توجه به شرایط و اقلیم خود هدفگذاری می کند یعنی هدفگذاری در خوزستان با هدفگذاری در همدان و سیستان و بلوچستان متفاوت خواهد بود.
رخشانی مهر اعلام کرد: در هفته آینده با مدیران سازمان نوسازی جلسه های برگزار می شود که قرار است درباره این هدفگذاری ها مذاکره شود، پس از نهایی شدن این مذاکرات اعلام می کنیم که قرار است در هراستان چه اقداماتی انجام شود.
وی پیشتر گفته بود: مدارس سنگی و گلی، چوبی، بلوکی و کانکسی هم در کشور وجود دارد که به وضعیت آنها رسیدگی می شود.
رییس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس همچنین گفت: اکنون در کل کشور چهار هزار و ۸۰۰ کلاس تا پنج هزار کلاس درس کانکسی داریم. البته همه می دانند که کانکس ایمن است و هر ساله از نظر سرمایشی و گرمایشی هم تمهیدات لازم برای آنها اندیشیده می شود.
رخشانی مهر خاطرنشان کرد: در اعتبارات به لحاظ بودجه ای برنامه ریزی برای سایر مدارس انجام می شود اما مدارس کانکسی وضعیت متفاوتی دارد، این مدارس به سادگی جمع آوری نمی شود چرا که اخیرا در اتفاقاتی مانند سیل و زلزله استفاده از کانکس ها برای دانش آموزان راه حل بود.
وی افزود: وجود مدارس کپری به این معنا نیست که در این مناطق مدرسه ساخته نشده است، مدرسه در این مناطق وجود دارد اما شرایط اقلیمی مناطق به گونه ای است که کپر در میان مردم پذیرفته می شود.
معاون وزیر آموزش و پرورش ادامه داد: نمی توان به مردم یک منطقه معماری خاصی را تحمیل کرد اما سازمان نوسازی در نظر دارد این کپرها را بهبود بخشد.
رخشانی مهر یادآور شد: با همان معماری کپرها، توپیکرها را ایجاد کردیم، اما همین توپیکرها در همه مناطق دیگر کشور مانند لرستان پذیرفته نشد، بنابراین در هر منطقه باید بر اساس فرهنگ مردم نسبت به ساخت نوع خاصی از مدرسه اقدام کرد.